بایگانی مطالب : تغییر اقلیم
تغییر اقلیم، عامل تشدید تعارض با حیاتوحش
تعارض انسان با حیاتوحش یکی از چالشهای بزرگ امروزین برای حفظ تنوعزیستی است که معمولاً از منظر توسعۀ زیست انسانی در حریم حیاتوحش، مثل پیشروی در جنگلها یا سایر مناطق بکر به آن نگریسته میشود. اما نویسندگان پژوهشی با عنوان «تغییر اقلیم عامل جهانی تشدیدکنندۀ تعارض انسان با حیاتوحش» تلاش کردهاند به این مسئله از زاویهای نو نور بتابانند و نقش تعیینکنندۀ تغییر اقلیم در افزایش این تعارض را معرفی کنند. محققان با ترسیم یک الگوی خطی نشان دادند که تغییر اقلیم با تشدید کمبود منابع و نیز تغییر در پراکندگی و رفتار حیوانات و انسانها سبب رویارویی بیشتر انسان با حیاتوحش میشود. این الگو بیانگر آن است که محرکهای اقلیمی با تغییردادن زیستبوم، خط سیر طبیعی زیست حیاتوحش و انسان را تغییر میدهد و تعارض میان این دو را تشدید میکند که نتیجۀ آن چیزی جز تهدید آسایش انسانها، آسیب به حیاتوحش و کاهش تنوع گونههای زیستی نیست.
![تغییر اقلیم، عامل تشدید تعارض با حیاتوحش](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/خرس-قطبی.jpg)
اتوبوسهای گردشگری ایران، اول راه
|پیام ما| اتوبوسهای گردشگری در همۀ شهرهای گردشگری دنیا فعالیت میکنند؛ اتوبوسهای دوطبقهای که یا رایگان هستند یا با قیمت بسیار پایین گردشگران را به مناطق دیدنی شهر میرسانند. فعالیت این اتوبوسها راهی برای گردشگری کمهزینه و بهصرفه است تا هم هزینۀ زیادی برای تاکسی و نقلوانتقال نپردازید و هم دردسر بهپارکینگرفتن با خودروی شخصی را در مکانهای شلوغ به جان نخرید. این اتوبوسها معمولاً روباز با سقف متحرک هستند و افرادی بهعنوان راهنما در آن حضور دارند که به توضیحاتی دربارۀ جاذبههای گردشگری شهر میپردازند.
![اتوبوسهای گردشگری ایران، اول راه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/تسنیم.jpg)
پیشنهادِ تجدیدنظر در تخصیص آب
|پیامما| بسیاری از کارشناسان بخش آب معتقدند، چالش آب در کشور صرفاً کمیابی فیزیکی آب نیست؛ بلکه ناکامیهای نهادی و سیاسی در مدیریت آب است. بههمیندلیل بازارها میتوانند بهعنوان ابزاری با رویکرد تقاضامحور، برای مدیریت کمیابی آب ایفای نقش کنند. منتقدان بازار آب (که نمونههای موفق بیشماری در جهان دارد) معتقدند بازارها میتوانند بهسبب نبود شرایط و بسترهای سیاسی و نهادی، به مایۀ دردسر نیز تبدیل شوند. بههمیندلیلاستکه، نقش آنها بهعنوان یک راهحل برای بحران آب ابراز تردید میشود. ازاینرو اتخاذ رویکرد چندرشتهای و همیارانه به نقشآفرینی بازارهای آب، میتواند به ارتقای اثربخشی آن کمک فراوانی کند. طبق آمار رسمی وزارت نیرو، از نظر اقتصادی سهم هر مترمکعب آب مصرفی در تولید ناخالص ملی در ایران کمتر از دو دلار است؛ درحالیکه متوسط جهانی هشت دلار به ازای هر مترمکعب است. باتوجهبه این واقعیت و همچنین تمایل دولت به ایجاد بازار آب، اینبار اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران در نشستی مشترک با مدیران وزارت نیرو و فعالان صنعت آب پیشنهاد داده است، بهمنظور مدیریت «ابرچالش آب» اجرای برنامه دَهساله با تکیهبر دو اصل مهم و همزمان مؤثر است: «تجدیدنظر در تخصیص منابع آب موجود با اولویتدادن به تعادلبخشی آبهای زیرزمینی و حقابههای زیستمحیطی» و «افزایش بهرهوری». همچنین اتاق ایران اعلام کرده است که تقویت بازار آب باید بهعنوان اهرمی برای واقعیشدن قیمت آب بهجدیت پیگیری شود.
![پیشنهادِ تجدیدنظر در تخصیص آب](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/مصرف-آب-صنعت.jpg)
تصمیمهای کور برای توسعه
|پیام ما| دراختیارداشتن دادهها و آمار دقیق، لازمهٔ تصمیمگیری در هر حوزهای است و بدون این دادهها نمیتوان برنامهریزی کرد و تصمیم صحیح گرفت. این موضوع بیشاز هرچیز در برنامهریزی برای توسعهٔ کشور پررنگ است. از حدود سهدهه قبل که عبارت توسعهٔ پایدار وارد ادبیات تصمیمگیران و سیاستمداران کشور شد، بارها و بارها این عبارت از زبان افراد مختلف شنیده شده است. اینکه توسعه در کشور باید پایدار باشد و به رکن اصلی جامعه، اقتصاد و محیطزیست بهیکاندازه باید پرداخته شود. اما تصمیمگیری برای توسعهٔ پایدار کشور بدون دادههای دقیق در حوزههای مختلف امکانپذیر نیست. در سال ۱۳۷۸ و در دورهٔ دولت اصلاحات، سازمان حفاظت محیطزیست، فعالیتهای خود را برای راهاندازی پایگاه جامع برای دادههای مربوط به محیطزیست کشور آغاز کرد و در سال ۱۳۸۳ نیز نخستین گزارش وضعیت محیطزیست کشور را برپایهٔ روشهای استاندارد جهانی تهیه کرد. یک سال پس از آن، دومین گزارش وضعیت محیطزیست کشور منتشر شد. اگرچه در دولتهای نهم و دهم گزارشهایی با عناوین نسبتاً مشابه منتشر شد، اما این گزارشها بیشتر گزارش عملکرد دولتها بودند و بخشهایی مهم از دادههای محیطزیست کشور که مربوط به امور سایر دستگاههای دولتی بود، در این گزارشها بهچشم نمیخورد. تا آنکه در دولت یازدهم، سازمان حفاظت محیطزیست بار دیگر گزارش وضعیت محیطزیست دربازهٔ زمانی ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۲ را منتشر کرد و از آن زمان تاکنون، دیگر گزارشی از وضعیت محیطزیست در کشور تهیه نشده است. حالآنکه، وضعیت فعلی کشور از نظر منابع طبیعی و شاخصهای محیط زیستی بیشاز هر زمان دیگری نیازمند دادههای قابل اتکا و دقیق برای تصمیمگیری است. پنجشنبهای که گذشت، «مرکز صلح و محیطزیست» با همکاری روزنامه «پیام ما»، نشستی را باعنوان «نقدی بر روند انتشار گزارشهای وضعیت محیطزیست کشور» برگزار کرد. در این نشست که بهمناسبت روز جهانی محیطزیست برگزار شد، جمعی از متخصصان دربارهٔ لزوم تهیهٔ گزارشهای وضعیت محیطزیست و تهیهٔ پایگاههای اطلاعاتی قابل اتکا دربارهٔ دادههای محیطزیستی کشور، به ایراد سخنرانی پرداختند. «معصومه ابتکار»، رئیس اسبق سازمان حفاظت محیطزیست، «رضا مکنون»، نایبرئیس سابق کمیتهٔ ملی توسعهٔ پایدار، «محمد ذکایی»، استاد دانشگاه شهید بهشتی و مجری گزارش وضعیت محیطزیست کشور و «زهرا جواهریان»، مدیرکل سابق دفتر توسعۀ پایدار و اقتصاد محیطزیست سازمان حفاظت محیطزیست، سخنرانان این نشست بودند.
![تصمیمهای کور برای توسعه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/میزان.jpg)
انتخابات و ابرچالش محیط زیست
![انتخابات و ابرچالش محیط زیست](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/خشکسالی-سیستان-و-بلوچستان.jpg)
ساخت ابزار سریع پیشبینی آلودگی هوا
|پیام ما| یک مدل هوش مصنوعی که توسط «مایکروسافت» توسعه پیدا کرده، قادر است وضعیت آبوهوا و همچنین کیفیت هوا از نظر آلودگی را بهطور دقیق برای کل جهان پیشبینی کند. اما مهمترین ویژگی آن، سرعتعملش است که در کمتر از یک دقیقه قادر است این فعالیتها را انجام دهد.
![ساخت ابزار سریع پیشبینی آلودگی هوا](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/5.jpg)
کریستالهای اولیه شواهد اولین بارانهای زمین را نگه داشتند
|پیام ما| تحقیقات جدید نشان میدهد که برای اولینبار حدود چهار میلیارد سال پیش آبشیرین به سطح زمین پاشیده شده است؛ یعنی ۵۰۰ میلیون سال زودتر از آنچه قبلاً تصور میشد.
زنان و محیط زیست؛ یک گام به پیش
جهان در سال ۲۰۲۴ میلادی شاهد انتخاباتهای سرنوشتساز زیادی است. یکی از آنها انتخابات ریاستجمهوری مکزیک بود که روز دوشنبه با پیروزی یک اقلیمشناس زن به پایان رسید تا دو نخستین تاریخ رقم بخورد. برای نخستینبار در جهان، یک دانشمند اقلیمشناس که در تدوین گزارشهای هیئت بینالدولی تغییراقلیم (IPCC) همکاری داشته است به مقام رهبری یک کشور رسید و برای نخستینبار در تاریخ مکزیک زنان توانستند کرسی ریاستجمهوری را تصاحب کنند. «کلودیا شاینبام پاردو» با تلفیق دو مسئلهٔ حقوق زنان و محیطزیست توانست کارزار انتخاباتی خود را به سرانجام برساند و انتظار میرود در دولت او اقدامات اقلیمی نقش پررنگی داشته باشند. مکزیک شباهتهای اقلیمی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی زیادی با ایران دارد و با توجه به آنکه در ایران نیز بهزودی شاهد برگزاری انتخابات ریاستجمهوری خواهیم بود، انتظار میرود اعلام موضع دربارهٔ گرمایش زمین و اقدام اقلیمی در برنامههای کاندیداهای ریاستجمهوری وجود داشته باشد.
![زنان و محیط زیست؛ یک گام به پیش](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دیجیتال-1.jpg)
«معجزهٔ هزارهٔ سوم» سخنران میکروفنهای خاموش
![«معجزهٔ هزارهٔ سوم» سخنران میکروفنهای خاموش](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/2064163_699.png)
مشهد، در معرض سیلابهای شدید دورهای
«در حال حاضر نحوهٔ گسترش شهر مشهد بهشکلی است که بخشهایی از آن مستقیماً در معرض سیلابهای شدید دورهای و بخش وسیعی از آن نیز با مشکل آبگرفتگی سطح معابر و آلودگیهای ناشی از آن قرار دارد.» این هشداری است که پژوهشکدهٔ سوانح طبیعی کشور در گزارشی که از سیلاب غافلگیرکنندهٔ اخیر این کلانشهر ارائه داد، بیان کرده و ادامه میدهد: «گسترش شهر و تبدیل کاربریهای اراضی، سیلابهای آینده را خطرناکتر میکند.» این گزارش همچنین میگوید کلانشهر مشهد با موقعیت و قرارگیری ویژهٔ آن بر سطح دشت تراکمی و مخروطافکنههای آبرفتی، «مدیریت خطرپذیری سیلاب بر مبنای تحلیل خطرپذیری، ارزیابی خطر و ارائهٔ برنامهٔ راهبردی مدیریت سیلاب دشت دارای مجموعه اقدامات قبل، حین و پس از وقوع سیلاب»، جامعترین پیشنهادی است که میتواند علاوهبر خطرات سیلاب فعلی و آینده، خطر سیلاب پیوسته را نیز مدنظر قرار دهد و اقدامات جامعی را در مدیریت خطرپذیری سیلاب داشت.
![مشهد، در معرض سیلابهای شدید دورهای](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/سیل-مشهد.jpg)