بایگانی مطالب : اقتصاد محیط زیست
چرخۀ حیات؛ کاهش ضایعات و استفادهٔ مجدد از منابع
ارزیابی چرخهٔ حیات (LCA) به‌عنوان یک ابزار تحلیلی، پیامدهای محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی یک محصول، فرایند یا سیستم را در کل چرخهٔ حیات آن از استخراج مواد اولیه تا دفع و پایان عمر محصول مورد ارزیابی قرار می‌دهد. این رویکرد جامع‌نگر به تصمیم‌گیرندگان دیدگاهی ارزشمند در مورد پایداری ارائه می‌دهد. با کمی‌سازی تأثیرات سناریوهای مختلف، ارزیابی چرخهٔ حیات، صنایع را به‌سمت شیوه‌های سازگارتر با محیط زیست سوق می‌دهد و رویکردی مبتنی‌بر داده برای صنایع فراهم می‌کند تا بتوانند انتخاب‌های آگاهانه‌ای داشته باشند. این رویکرد با تجزیه و تحلیل اثرات محیط زیستی گزینه‌ها و جایگزین‌های مختلف، به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که راه‌حل‌های پایدار را اولویت‌بندی کنند. این رویکرد در طراحی و تولید محصول، بهینه‌سازی زنجیرهٔ تأمین، صنعت ساختمان و سازه، مدیریت پسماند، صنایع خودروسازی، گاز و پتروشیمی، کشاورزی و انرژی، برچسب‌گذاری و مارکتینگ محصولات کاربرد دارد و در زمینهٔ مدیریت پسماند، ارزیابی چرخهٔ حیات به شناسایی بهترین گزینه‌های پردازش پسماند از لحاظ محیط زیستی و طراحی سیستم‌های مدیریت پسماند و تدوین سیاست‌های اقتصاد چرخشی و کاهش تولید پسماند یاری می‌رساند و ابزاری جامع برای درک اثرات محیط زیستی و اجتماعی محصولات و فرایندهایی است که می‌تواند صنایع و مدیریت پسماند را به‌سمت پایداری هدایت کند.
ذهنیت اشتباه مانع بزرگ ماست
قطعی برق زمستانه در سال‌های گذشته تیر خلاصی بر وضعیت نامناسب انرژی کشور بود. شاید اگر در سال‌های قبل‌تر کسی می‌گفت روزی در زمستان برق کشور قطع می‌شود، باورپذیر نبود. اما این اتفاق رخ داد تا ناترازی انرژی رسما به زندگی روزمره ما اضافه شود. حالا هر سال منتظر کمبود برق و گاز در فصول گرم و سرد سال هستیم. سال گذشته ۱۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات کسری برق در کشور وجود داشت. کسری که هر سال در حال افزایش است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا ۲۰ سال آینده به حدود ۱۹۰ هزار مگاوات برق در کشور نیاز داریم. در این شرایط برای تامین برق راهی به جز رفتن به سمت تجدیدپذیرها نیست. در همین زمینه با «محمد امین زنگنه»، دبیر انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید. یکی از ابرچالش‌های کشور ما در سال‌های اخیر، انرژی است. پیش از این صحبت دربارۀ حامل‌های انرژی بیشتر حول بنزین و گازوئیل بود، اما در ۲ سال اخیر صحبت‌های جدید شنیده می‌شود. کلماتی مانند ناترازی به ادبیات عمومی اضافه شده است. چه شد که انرژی از یک مرحله به بعد به‌عنوان یک ابرچالش به ادبیات عمومی ما وارد شد؟ به طوری که جامعه در زمستان نگران گاز است و در تابستان نگران برق؟ این مسیر از کجا شروع شد؟
پوشش سبز بازگشته از نیستی‌ها
کودک و بزرگسال نشسته‌اند به کنار هم گذاشتن خرده‌پارچه‌ها تا قابی از میان‌برش‌هایی درست کنند که قرار بود زباله شوند. این بخشی از تعامل پروژۀ «هناس» با مخاطبان است که «چیا جبری» تلاش می‌کند به‌وسیلۀ آن به مخاطبان نشان دهد چطور از خرده‌پارچه‌ها لباس تولید می‌شود و چطور می‌توان از میان زباله‌هایی که نفس زمین را تنگ می‌کنند، با خلق چیزی تازه، به زمین نفس تازه بخشید. جبری، مدیر پروژه، طراح و ایده‌پرداز این مجموعه، با همکاری «خاتون شهبازی» قصد داشتند در این مجموعه با گردآوری میان‌برش‌های کارگاه‌های کوچک، این مواد اولیه را به چرخۀ تولید بازگردانند و الهام‌بخش طراحان و تولیدکنندگان باشند تا آنها را از خطری که زمین و محیط زیست را تهدید می‌کند، آگاه کنند. «هناس»، به‌عنوان نخستین رویداد مُد و محیط زیست در ایران از ۲۶ تا ۲۹ دی‌ماه برگزار شد.
ذخایر نفت و گاز را اضافه می‌کنیم
|پیام ما| دولت سیزدهم خودش را پیشرو در اقتصاد غیرنفتی معرفی می‌کند، اما شواهد بر برنامه‌های نفتی او دلالت دارد. حالا مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده است که برای تأمین نیازهای کشور تا صد سال آینده نفت و گاز برداشت خواهد شد. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده این شرکت در تلاش است تا شرایطی فراهم کند که ذخایر نفت و گاز شیل و هیدرات‌های گازی به ذخایر نفت و گاز ایران اضافه شود. همچنین، شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی خبر داده است با شرکت‌های خصوصی قرارداد ۱۰سالهٔ خرید خدمت امضا خواهد کرد. ضمن اینکه دولت در تلاش است تا شرایطی را به‌عنوان تسهیل یا اجارهٔ دکل نفتی با هدف «مردمی کردن اقتصاد کلان» هموار کند. شرایطی که هیچ جزئیاتی از آن اعلام نشده است.
یزد پنجشنبه‌ها تعطیل شد
بر اساس اعلام استانداری یزد، تا پایان بهمن، پنجشنبه‌ها در استان یزد تعطیل شد.
غفلت سیاستگذار از ناترازی انرژی
|پیام ما|شورای‌عالی انرژی مصوب کرده است که ضرورت دارد دولت برنامه‌هایی برای متنوع‌سازی سبد تولید و مصرف نهایی انرژی کشور تدوین کند. براساس مصوبهٔ این شورا، توسعهٔ کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر، رآکتور‌های کم‌توان هسته‌ای، توسعهٔ نیروگاه‌های حرارتی پربازده، تکمیل بخش بخار واحد‌های گازی، نوسازی، ارتقا و جایگزینی واحد‌های موجود نیروگاهی و توسعهٔ ناوگان حمل‌ونقل برقی و هیبریدی کشور به‌عنوان بخشی از تکلیف‌های دولت خواهد بود. در بخش دیگری از این مصوبات آمده است «دوگانه‌سوز کردن خودرو‌های بنزینی، تأمین برق مورد نیاز صنایع و مجتمع‌های مسکونی و تجاری با روش‌هایی از جمله تولید همزمان برق در نیروگاه‌های تولید پراکنده از دیگر دستورکار‌های دولت سیزدهم برای مدیریت و متنوع‌سازی مصرف انرژی است.» برخی از این مصوبات در تکالیف پیشین دولت که در اسناد فرادستی قید شده بود، وجود داشت.
یارانه پنهان انرژی معادل ۳۶ درصد تولید ناخالص داخلی
رئیس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه تلاش جهانی و برنامه کشورها برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و فاصله گرفتن از سوخت‌های فسیلی منجر به کاهش درآمد ۴۰ کشور نفت خیز از جمله ایران می‌شود، گفت که یارانه پنهان انرژی در ایران معادل ۳۶ درصد تولید ناخالص داخلی است.
انرژی و محیط‌زیست محور همکاری تهران و دوحه
|پیام ما| سند همکاری‌های اقتصادی ایران و قطر همزمان با مراسم اختتامیهٔ نهمین کمیسیون همکاری‌های مشترک اقتصادی ایران و قطر به امضای «علی‌اکبر محرابیان»، وزیر نیرو و «شیخ محمد بن حمد بن قاسم العبدالله آل ثانی» وزیر صنعت و تجارت قطر رسید. در این سند بر همکاری در حوزهٔ انرژی (آب‌وفاضلاب، برق و نفت و گاز و محیط زیست) و اهمیت همکاری دو کشور برای تبادل تجارب و دانش فنی و برگزاری رویداد‌ها اعم از نمایشگاه، دوره‌های آموزشی تخصصی در زمینهٔ فناوری‌های آب و آبفا، انرژی خورشیدی و تجدیدپذیر، بازدید متقابل بخش‌های خصوصی در زمینهٔ ظرفیت‌های مشاوره، پیمانکاری و صنایع، تولید تجهیزات مرتبط با صنعت برق دو کشور و آمادگی سازمان‌های محیط زیست دو کشور برای گسترش روابط و اجرای اسناد امضاشده تأکید شد. در این سند همچنین بر همکاری‌های تجاری و صنعتی (شامل تعاملات بانکی، بیمه، گمرک، صندوق توسعهٔ ملی، خدمات فنی و مهندسی، بازرگانی، صنایع و معادن، مناطق آزاد، سرمایه‌گذاری، صندوق ضمانت و استاندارد) تأکید شده است. همکاری در زمینه‌های راه، ارتباطات و فناوری اطلاعات، کشاورزی، قضایی، حقوقی و کار و مرزی از محور‌های این همکاری به‌شمار می‌آید.
تلاش برای افزایش تاب‌آوری «مکران»
|پیام ما|در‌حالی‌که انتظار می‌رفت، به‌ویژه پس از اخبار منتشرشده در ماه‌های مهر و آبان، دولت نتایج سرمایه‌گذاری هندی‌ها را در منطقهٔ مکران به‌خصوص سواحل چابهار اعلام کند، هیئت وزیران مصوبهٔ ۱۳ماده‌ای در مورد توسعهٔ این منطقه را منتشر کرد. بنابر متن مصوبه که دولت بر وب‌سایت خبری خودش منتشر کرده است «اخذ مجوزهای قانونی برای برداشت مبلغ پنج میلیارد یورو از صندوق توسعهٔ ملی با هدف حمایت از سرمایه‌گذاران و تسریع در تأمین اعتبارات، همچنین اختصاص معادل ریالی مبلغ یک میلیارد یورو از صندوق توسعهٔ ملی در قالب اعتبار به متقاضیان، ساخت فرودگاه و توسعهٔ چند بندر» مهمترین بندهای این مصوبه را شامل می‌شود. همچنین، این مصوبه تکلیف کرده است سازمان برنامه‌وبودجهٔ کشور مبلغ یک‌هزار میلیارد ریال از محل اعتبارات مصوب مربوط را در چهارچوب قوانین و مقررات و با هدف افزایش تاب‌آوری، مهارت‌آموزی و آموزش جوامع محلی در منطقهٔ مکران برای طرح در شورای توسعهٔ سواحل مکران پیشنهاد کند.»
دست‌انداز ناترازی گاز بر اقتصاد
طبق سند تراز تولید و مصرف گاز طبیعی تهیه شده در شورای عالی انرژی کشور، با فرض رشد اقتصادی متوسط ۶.۵ درصدی و نرخ رشد ۱.۱ درصدی جمعیت، مشاهده می‌شود که با توجه به روند فعلی عرضه و تقاضای گاز طبیعی، در سال 1404 با 2.15 میلیون مترمکعب کسری گاز در روز مواجه خواهیم بود. به همین ترتیب، میزان ناترازی گاز برای سال 1420 حدود ۱۱۱ میلیون متر مکعب در روز تخمین زده شده است. اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با انتشار گزارشی با عنوان «بررسی چالش‌ها و مسائل ناترازی گاز» ضمن اعلام این موارد تأکید می‌کند که این پیش‌بینی با مفروض درنظرگرفتن مواردی همچون اجرای موفق انرژی ساختمان، پیاده‌سازی و استقرار سیستم مدیریت انرژی در صنایع انرژی‌بر، اجرای کامل مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و همچنین سرمایه‌گذاری لازم حداقل به میزان ۵۰ میلیارد دلار برای رسیدن به اهداف تولید گاز، تدوین شده است: «با توجه به اینکه تحقق صد درصدی این برنامه‌ها در چشم‌انداز آتی دور از ذهن است، بنابراین میزان ناترازی گاز در افق ۱۴۲۰ به ارقامی به مراتب بالاتر از پیش‌بینی‌ها خواهد رسید که کشور را با چالش جدی تأمین انرژی مواجه می‌کند.»
