بایگانی مطالب : زیست بوم
صندوقی که ناکارآمد ماند
|پیام ما| صندوق ملی محیط‌زیست قرار بود به‌عنوان یک پشتیبان مالی برای فعالیت‌های اقتصادی سازگار با محیط‌زیست و تشویق سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مرتبط با توسعهٔ پایدار عمل کند. همچنین، این صندوق قرار بود مهمترین حامی مالی فعالیت‌های مرتبط با آموزش، اطلاع‌رسانی و ترویج فرهنگ حفاظت محیط زیست باشد. کشمکش ۱۰ساله بر سر تصویب اساسنامهٔ این صندوق و از سوی دیگر حذف منابع مالی مختلف که براساس قانون باید به این صندوق واریز می‌شدند، در همان ابتدای کار حاشیه‌های فراوانی را برای این نهاد مالی ایجاد کردند. بااین‌حال در سال‌های اخیر که مشکلات محیط‌زیستی کشور روبه‌افزایش گذاشته، کمتر شاهد ردپای صندوق ملی محیط‌زیست در فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با حفاظت محیط‌زیست هستیم. فعالیت‌هایی که از طرفی می‌توانست محلی برای سرمایه‌گذاری سبز در کشور باشد و از طرف دیگر می‌توانست از محل سود این سرمایه‌گذاری‌ها، درآمدهای پایداری را برای توسعهٔ این صندوق رقم بزند. اما به‌نظر می‌رسد این صندوق با وضعیت ناامیدکننده‌ای روبه‌رو است. «شهرام شیران‌زایی» که خود در سال ۱۳۹۳ از اعضای کارگروه اصلاح اساسنامهٔ صندوق ملی محیط‌زیست بوده است، در این مطلب نگاهی به عملکرد این نهاد مالی غیردولتی دارد.
کمک‌های مردمی به سیلزدگان بلوچستان به پاکستان ارسال شد
از زمان وقوع سیلاب در جنوب استان سیستانوبلوچستان، گزارش‌های میدانی و تصاویر و فیلم‌های منتشرشده از کمبود امکانات امدادرسانی و نیاز بالا به کمک‌های مردمی و دولتی حکایت می‌کرد. بررسی‌های «پیام ما» طی این روزها، مؤید جاماندگی روستاهای زیادی از کاروان امداد و کمک‌رسانی بوده است. بااین‌حال، رئیس‌جمهوری در اظهارنظری عجیب اعلام کرده است به‌دلیل زیاد بودن کمک‌ها به منطقهٔ سیستانوبلوچستان و با حرکت داوطلبانه‌ای از سوی مردم، کمک‌ها به پاکستان ارسال شده است. این اظهارنظر در‌حالی‌که درست یک روز پیش از تنظیم این گزارش گفت‌وگوهای مردمی با سیلزدگان نشان می‌داد تعداد زیادی از خانواده‌های سیل‌زده هنوز در انتظار کمک هستند. حدود ۲۵۰ روستا در این منطقه در آمار خسارت سیل اعلام شده‌اند، اما در آمار امدادرسانی جایی نداشتند.
نقش «خوشاب»ها در کنترل سیلاب منطقه مَکُران
اسطوره به مثابه بال حفاظت؟
نقاشی دیواره‌ی غاری در لاسکو، فردی با صورتک پرنده را نشان میدهد که گویی در حال شکار گاومیش است. نزدیک آنها بر فراز یک تیرک، پرنده‌ای نشسته! برخی معتقدند که این صحنه در واقع نوعی «خلسهٔ شَمَنی» است. فردی که صورتک بر چهره دارد شمنی است که در سفر خلسه‌آمیز به دنیای دیگر رفته و بدنش بیهوش افتاده است. پرنده در این سفر معنوی «شمن» را همراهی می‌کند و گاومیش نیز حیوان قربانی است. این مثال و انواع و اقسام نمونه‌های دیگر نشان میدهد که رابطهٔ انسان و حیات‌وحش تنها مبتنی بر شکار نبوده است. نیاکان ما برای تفسیر محیط خویش برای گونه‌های مختلف جایگاه‌های متفاوت قائل بوده‌اند، همچنان که امروز نیز هستند. همین چند روز قبل، اشتراک گذاشتن وسیع فیلمی از پرندهٔ «هما» در شبکه‌های اجتماعی توسط ایرانیان، بسیاری از کارشناسان حیات‌وحش را متعجب کرد. کاربران شبکه‌های اجتماعی بارها و بارها از عبارت «همای سعادت» در پست‌هایشان استفاده کردند و آن را نمادی از خوش‌یمنی دانستند. اما از آن‌سو، بحثی بین کارشناسان حیات‌وحش درگرفت که آیا می‌توان از این انگاره‌ها، باورها و اسطوره‌ها برای حفاظت از حیات‌وحش بهره گرفت؟ یا باید از ورود اسطوره‌ها به دنیای مدیریت حیات‌وحش به‌شکل جدی جلوگیری کرد؟ در این زمینه نظرات سه کارشناس حیات‌وحش را جویا شده‌ایم.
خطای مدیریت سیلاب بلوچستان
تقلای حذف نظارت محیط‌زیست
اوایل بهمن‌ماه نامه‌ای به امضای سرپرست دفتر کل بهره‌برداری معادن خطاب به مدیران کل صنعت و معدن چند استان ارسال شد که در آن آمده بود «استخراج و برداشت مواد معدنی بدون عملیات فراوری و کانه‌آرایی مشمول ارائهٔ گزارش ارزیابی محیط زیستی نیست.» بر این اساس، معادنی که در آن عملیات فراوری اتفاق نیفتد، نیازمند ارائهٔ گزارش ارزیابی به سازمان حفاظت محیط زیست نیستند. این یعنی نابودی تنوع زیستی، آب و خاک نیازمند توضیح و بررسی نیست. اتفاقی که به‌گفتهٔ فعالان و کارشناسان نگران‌کننده است و نه‌تنها تنوع زیستی، بلکه حیات انسانی را هم تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.
مالچ‌پاشی، بوسه مرگ به کرخه
در چند روز اخیر، فعالان محیط‌زیستی خوزستانی کارزار «نه به مالچ‌پاشی» به راه انداختند و در فضای مجازی تا جایی که در توان‌شان بود از مضررات این اقدام سخن گفتند.
وعده خداحافظی با «مالچ‌پاشی نفتی» در سال ۱۴۰۳
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: سال ۱۴۰۳ برنامه مالچ‌پاشی نفتی را در دستور کار نداریم و به‌شدت روی روش‌های جایگزین متمرکز شده‌ایم.
مالچ‌پاشی در محدوده مناطق تحت حفاظت محیط زیست انجام نمی‌شود
مدیرکل امور بیابان و مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در واکنش به مالچ‌پاشی نفتی در خوزستان می‌گوید: «مالچ‌پاشی در محدوده مناطق چهارگانه محیط زیست انجام نمی‌شود.» پیش از این «داوود میرشکار»، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان به «پیام ما» گفته بود: «اگر نتایج آزمایش‌ها آلوده‌بودن مالچ نفتی را نشان دهد، از عوامل بابت آلوده‌کردن خاک شکایت و طرح دعوی می‌کنیم.»
جانمایی خط گاز در جنگل‌های «شورکش»
یازده کیلومتر از بکرترین جنگل‌های بابل در تیررس جاده‌سازی قرار گرفته است. شنیده‌ها از تلاش نمایندگان بابل و آمل برای ساخت جاده از میان جنگل‌های «شورکش» حکایت دارد و بهانهٔ این جاده‌کشی هم رساندن گاز از حوزهٔ بابل به آمل است. این درحالیاست که جاده‌ای به طول ۲۳ کیلومتر در منطقهٔ شیخ‌موسی، بابل را به آمل متصل می‌کند. فعالان منطقه می‌گویند باوجوداین جاده، چه توجیهی برای جاده‌کشی از دل جنگل وجود دارد؟ این جاده‌کشی فقط راه سریع‌تری را برای تصاحب جنگل‌ها، مراتع بکر و ساخت‌وساز هموار می‌کند. این اتفاق درحالیاست که معاون امور جنگل اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری مازندران به «پیام ما» می‌گوید که آنها تاکنون با این طرح موافق نبوده‌اند، «ما به ادارهٔ گاز گفته‌ایم نقشه‌ای از منطقه به‌همراه راه‌های مختلفی که می‌توان گازرسانی کرد بدهند، بعد از آن در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد؛ اما این اتفاق با کمترین تخریب در جنگل‌ها باید عملی شود.»
