بایگانی مطالب : آب
سدهای مهم کشور فقط 40 درصد آب دارند
میزان پرشدگی سدهای بزرگ و مهم کشور از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ماه ۱۴۰۲) تا روز ۲ دی‌ماه به ۴۰ درصد رسیده که نشان از خالی بودن ۶۰درصدی مخازن سدها دارد و این موضوع ضرورت مدیریت مصرف آب را دوچندان می‌کند.
تهدید غرق شدن ۵۰ درصد میراث فرهنگی با سدسازی!
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با این هشدار که ساخت سد بیش از ۵۰ درصد میراث فرهنگی این سرزمین را در تهدید قرار داده است، گفت: نگذاریم میراث فرهنگی این سرزمین غرق شود.
عده‌ای به قلب دریاچه خنجر زده‌اند
|پیام ما| دریاچهٔ ارومیه جانی برایش باقی نمانده است. در سال‌های اخیر رسانه‌ها دربارهٔ احتمال مرگ دریاچهٔ ارومیه بارها تیترهایی زده‌اند و هر بار مسئولی پا پیش گذاشته و با عدد و رقم و وعده اوضاع را آرام کرده است. در برخی از سال‌ها بخشی از این وعده‌ها عملی شده و برخی سال‌های دیگر دریاچه به‌کلی به حال خودش رها شده. درست مثل یک سال اخیر که به‌رغم ذخایر خوب سدهای بالادست، حقابهٔ دریاچه رهاسازی نشد یا خیلی دیر و خارج از زمان مناسب رهاسازی شد. اکنون دیگر می‌توان با قطعیت بیشتری گفت جانی برای دریاچهٔ ارومیه باقی نمانده است. تصاویر ماهواره‌ای گواهی می‌دهند که ۹۶ درصد دریاچه خشک شده و فقط ۱۷۰ کیلومتر مربع از دریاچه باقی مانده است؛ یعنی چیزی حدود چهار درصد. در این شرایط دو اتفاق رخ داده که بغرنج‌بودن شرایط نظام تصمیم‌گیری دربارهٔ دریاچه را بیش از پیش هویدا می‌کند. دیروز ۴۳ نماینده استان‌های غربی کشور در مجلس شورای اسلامی به رئیس جمهوری نامه نوشته‌اند و از او خواسته‌اند که طرح انتقال آب خلیج فارس به دریاچهٔ ارومیه اجرا شود. پیشنهادی عجیب که مبنای علمی و فنی آن روشن نیست. در روزی که این نامه منتشر شده، نامهٔ دیگری به دست روزنامهٔ «پیام ما» رسیده که پرده از واقعیت‌های بیشتری برمی‌دارد. نامهٔ یک سال پیش «عیسی کلانتری» دبیر وقت کارگروه ملی احیای دریاچهٔ ارومیه به رئیس جمهوری هشدار داده که شماری «ظاهر‌الصلاح» به اسم «احیای دریاچه» طرح‌هایی را دنبال می‌کنند که به سدسازی بیشتر و توسعه اراضی کشاورزی منجر می‌شود. مرور نامهٔ کلانتری به‌خوبی نشان می‌دهد که چرا نمایندگان مجلس چند ماه مانده به انتخابات چنین پیشنهاد گران‌قیمتی را پیش روی دولت گذاشته‌اند.
پافشاری بر رویکردهای مهندسی
استخراج بیت‌کوین علیه آب و زمین
ارزیابی جدید سازمان ملل هشدار می‌دهد که شبکهٔ جهانی استخراج بیت‌کوین به‌شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته است و علاوه‌بر رد پای کربن قابل‌توجه آن، اثرات نگران‌کننده‌ای بر آب و زمین دارد. افزایش فوق‌العاده قیمت ارزهای دیجیتال در دههٔ گذشته، سرمایه‌گذاری عظیمی را در بخش ارزهای دیجیتال برانگیخته است. ارزهای دیجیتال توجه سرمایه‌گذاران برتر جهان را از شرکت‌های بزرگ و میلیونرهای عرصهٔ تکنولوژی گرفته تا فعالیت‌های غیرقانونی و مجرمانه مانند پولشویی و دور زدن تحریم‌ها را به خود جلب کرده است.
حاشیه‌نشینانِِ برنامه‌های توسعه
|پیام ما| بررسی و ارزیابی احکام سیاستی سکونتگاه‌های غیررسمی در قوانین برنامهٔ اول تا ششم توسعه از منظر رویکرد ادغام اجتماعی، حاکی از خلأ و نقصان اساسی این قوانین است. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش «بررسی احکام حاشیه‌نشینی (اسکان غیررسمی) در برنامه‌های توسعه کشور از منظر اجتماعی» با تأیید این موضوع اعلام می‌کند که در واقع اگرچه به‌صورتی موردی و پراکنده در تعداد محدودی از احکام به برخی از مؤلفه‌های ادغام اجتماعی مانند توانمندسازی اشاره شده است، اما فقدان التفات یا دانش سیاست‌گذار به لزوم اتخاذ رویکرد سیاستی مشخص، منسجم و کارشناسی منجر به بی‌اثر شدن این‌گونه احکام شده است: «از بین احکام مربوط به آسیب اجتماعی حاشیه‌نشینی در لایحهٔ برنامهٔ هفتم توسعه نیز، تنها یک ماده به وجوه اجتماعی پرداخته و مابقی صرفاً جنبهٔ کالبدی داشتند. در این لایحه ارجاعات کمتری به وضعیت اجتماعی-فرهنگی ساکنان، به‌عنوان مهمترین عناصر حاضر در این سکونتگاه‌ها صورت گرفته و بیشتر به جنبه‌های سخت‌افزاری توجه شده است.» این گزارش می‌گوید به‌نظر می‌رسد این وضعیت از یک طرف ناشی از تقلیل پدیدهٔ اسکان غیررسمی به امری کالبدی و فیزیکی و از طرف دیگر متأثر از فقدان چشم‌انداز بلندمدت و تصویری کلان از وضعیت فعلی و آتی این سکونتگاه‌ها و کم‌توجهی به الزامات اجتماعی سیاست‌گذاری در این زمینه است: «این وضعیت همچنین حاکی از فقدان رویکرد و نظریهٔ سیاستی مشخص در زمینهٔ رویکرد اجتماعی مواجهه با سکونتگاه‌های غیررسمی و فقدان الگوی عملیاتی مشخص برای مداخلهٔ پایدار در این سکونتگاه‌هاست.» همچنین این گزارش به صراحت اعلام کرده است که بررسی احکام مربوط به سکونتگاه‌های غیررسمی در لایحهٔ برنامهٔ هفتم توسعه، از تنزل کمی و کیفی آن نسبت به قانون برنامهٔ ششم حکایت می‌کند.
توجه صنعت اسباببازی به محیط زیست و اقوام
نگاه و گذر از کنار یک اسباب‌بازی‌فروشی سطح شهر کافی است تا متوجه تنوع اسباب‌بازی‌های موجود برای کودکان و نوجوانان شوید؛ از عروسک انیمیشن‌های معروف گرفته تا بوردگیم‌های مختلف. اسباببازی به‌عنوان یک محصول فرهنگی می‌تواند بر زندگی کودکان و نوجوانان تأثیر عمیقی بگذارد و ابزار رشد ذهنی و جسمی باشد. اما چقدر دربارهٔ اهمیت این موضوع آگاهیم و این صنعت در ایران در حال طی کردن چه مسیری است؟ آیا به اسباببازی به‌عنوان یک ابزار مهم برای شکل‌گیری شخصیت کودکی توجه شده؟ کودکان با نیازهای خاص در این صنعت چه جایگاهی دارند؟ روز دوشنبه، بیستم آذرماه، سومین نشست از سلسله‌نشست‌های صنایع خلاق و توسعهٔ اجتماعی با عنوان «روندهای مصرف صنایع خلاق در جامعهٔ ایرانی» در خانهٔ اندیشمندان علوم انسانی برگزار و دربارهٔ این محورها و چالش‌های این صنعت گفته شد.
بودجهٔ کشور باید مبتنی بر نقشهٔ راه آب باشد
چندی پیش خبر تدوین نقشهٔ راه آب کشور توسط وزارت نیرو منتشر شد. خبری که اطلاعات چندانی از چندوچون این سند جدید و تهیه‌کنندگان آن نداشت. رفته‌رفته اطلاعاتی از این سند توسط وزارت نیرو برای اظهارنظر متخصصان منتشر شد. برخی از این سند استقبال کردند و برخی نیز آن را غیرعملی و غیراجرایی دانستند. «پیام ما» پیش‌ازاین نقدهای برخی کارشناسان آب به این سند را منتشر کرده است. تشریح ابعاد این سند و تغییراتی که قرار است در مدیریت حوزهٔ آب کشور رقم بزند، سؤالی است که از «عیسی بزرگ‌زاده»، سخنگوی صنعت آب کشور، پرسیده‌ایم. او معتقد است این سند فقط نقشهٔ راه آب نیست، بلکه سندی برای اصلاح توسعهٔ کشور است.
آسیب‌های توسعهٔ مرکزگرا
با وجود اینکه ایران به تکثر اقوامش مشهور است، اما بی‌توجهی به مفهوم‌پردازی عملیاتی در حوزهٔ مفاهیم هویت و اقلیت‌ها متناسب با مناسبات اجتماعی خاص جامعه، آیندهٔ این افراد را با ابهام مواجه کرده است. مسئله‌ای که مؤسسهٔ رحمان را بر آن داشت که در میز آینده‌پژوهی قومیت با حضور پژوهشگران اجتماعی و جامعه‌شناسان و استادان علوم سیاسی و مطالعات راهبردی به بحث و گفت‌وگو بنشینند. این نشست که با حضور متخصصان برگزار شد، هدف اصلی خود را پیش‌بینی سناریو‌های پیش روی هویت ملی و راهبردهای بدیل مواجهه با چالش‌های احتمالی آینده قرار داده بود. پژوهشگران مؤسسهٔ رحمان در این نشست، یافته‌های مطالعهٔ خود از سناریو‌های پیش روی قومیت‌ها ارائه دادند و به‌عقیدهٔ آنان غلبهٔ توسعهٔ مرکزگرا، رنج محرومیت را برای اقوام ادامه‌دار خواهد کرد. اما جامعه‌شناسان حاضر در این نشست در نقد این پژوهش، چالش اصلی ایران در مواجهه با مفاهیم هویتی را وارداتی بودن آن‌ها و فقر نظری دانستند و توصیه کردند که پژوهشگران در وضعیت بی‌گفتمانی امروز و تقویت شدن سوژهٔ شخصی و مدنی، درک متقدم هویت‌های جدید را اولویت قرار دهند؛ چراکه دور از انتظار نیست که در این وضعیت تعارضات و شکاف‌های قومی سر باز کنند.
4 منطقه پایتخت در سلطه زباله‌سوزها
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهر تهران با اشاره به این که در مورد تعداد زباله سوزها در تهران آمار رسمی نداریم، گفت: بیشتر افراد در مخروبه‌ها و حاشیه‌های مناطق ۱۸، ۱۹، ۱۵ و حتی ۱۲ دست به زباله سوزی می‌زنند.
