بایگانی مطالب : آب
ایلام در سیل
|پیام ما| در پی وقوع بارشهای روزهای آخر هفتهٔ گذشته، شهرها و روستاهای استان ایلام بهویژه در شهرستانهای ایلام و درهشهر، متأثر از سیلاب شدند و براساس آخرین اعلام رسمی استانداری این استان علاوهبر خسارت به برخی منازل مسکونی، گندمزارها و اراضی کشاورزی ایلام خسارت دیدند. همچنین، سازمان هواشناسی برای دو روز نخست هفته نیز هشدار وقوع سیلاب در ۲۳ استان صادر کرده است که شرق مازندران و استان لرستان با احتمال بالای سیلاب مواجه هستند.
خشکسالیِ برفی
|پیام ما| رئیس مؤسسهٔ تحقیقات آب کشور میگوید کشور با مشکل خشکسالی برفی جدیای روبهروست که بارشهای دوماههٔ زمستان و حتی برفهای بهمن امسال هم گرهگشای آن نبود. براساس آنچه این مرکز منتشر کرده است، افزایش دمای هوا در کره زمین بهویژه محدودهٔ آسیا موجب پایین آمدن سطح پوشش برفی حتی در کوهستانها شده است؛ وضعیتی که کشور ایران نیز از آن بهشدت متاثر شده است و ارزیابیهای اخیر مؤسسهٔ تحقیقات آب کشور میگوید سطح پوشش برفی در کشور روند منفی و نزولی دارد. این اتفاق پیشتر نیز پیشبینی شده بود و براساس آنچه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور اعلام کرده بود بارش برف بهشدت زیر حد نرمال و دما بالاتر از حد نرمال بوده است. افزایش دما که در سراسر کشور محسوس است، باعث میشود که هم برف کمتری ببارد و هم برف باریدهشده زودتر از موعد ذوب شود. درنتیجه ذخیرهٔ برفی نسبت به شرایط نرمال بسیار بسیار کمتر است. با توجه به کاهش بارش بهویژه خشکسالی برفی لازم است برای مدیریت مصرف آب تمهیداتی در زمینهٔ فعالیتهای کشاورزی و صنعتی اندیشیده شود و مردم نیز آب را بهینه مصرف کنند.
تعهدات آبی افغانستان هنوز محقق نشده است
قصهٔ چگونگی بهرهبرداری از آب رودخانهٔ هیرمند بین ایران و افغانستان به داستانی ۱۵۰ساله تبدیل شده است. متأسفانه تغییر و روی کار آمدن دولتهای مختلف در افغانستان نیز تأثیری بر خطمشی و رفتار افغانها در قبال حقابهٔ مردم ایران از این رودخانه نداشت. چه دولتهای پادشاهی در افغانستان و چه دولتهای برخاسته از رأی مردم و چه دولتهای رویکارآمده توسط جنگهای داخلی در این کشور همواره در قبال جاری شدن هیرمند بهسوی ایران موضعی نسبتاً یکسان داشتهاند. تقریباً اکثر این دولتها بر مشروعیت حقابهٔ ایران و عمل به معاهدهٔ سال ۱۳۵۱ تأکید کردهاند، اما در میدان عمل معمولاً دست به دامان بهانههای مختلف شده و از تمکین به اجرای این معاهده سر باز زدهاند. با وجود رجزخوانی اشرف غنی، رئیسجمهور وقت افغانستان، در سال ۱۳۹۹ و در زمان افتتاح بند کمالخان مبنیبر اهدای آب در برابر نفت و فرار ایشان از افغانستان در سال ۱۴۰۰ و روی کار آمدن دولت امارت اسلامی در این کشور، تفاوت چندانی در رویکرد بهانهجویانه و فرار از عمل به تعهدات آبی افغانستان در قبال ایران مشاهده نشد.
«کُر» خشک شد
انتشار فیلمی در شبکهٔ مجازی که ماهیان رودخانهٔ کر را در حال خفه شدن و جان دادن در گلولای نشان میداد یکبار دیگر توجهها را به وضعیت وخیم رودخانه «کُر» در استان فارس جلب کرد. براساس پیگیری و بررسی «پیام ما»، میزان خشکی رودخانهای که تا یک دههٔ گذشته بیش از ۹۰ درصد آب تالاب بختگان را تأمین میکرد، بهحدی است که پلهای تاریخی احداثشده بر این رودخانه به تمامی خارج از آب قرار دارند و همچنین بستر رودخانه در بسیاری نواحی پاییندست، سطحی سنگلاخی و خشک شده است. بهگفتهٔ کارشناسان، سدسازیهای مکرر و رها نشدن حقابهٔ رودخانه، برداشت بیش از حد از روانابها و آبهای سطحی مجاور رودخانه، همچنین کشت روزافزون برنج در حاشیهٔ رودخانه، مرگ تدریجی کر را رقم زده است.
هوش مصنوعی و ردپای آب و انرژی
حیات سیستان در گرو دیپلماسی آب
منطقهٔ مهم و تاریخی سیستان شامل پنج شهرستان زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون با حدود ۴۰۰ هزار نفر جمعیت در شمال استان سیستانوبلوچستان واقع شده است. وجود بقایای دولتشهر باستانی پنجهزار سالهٔ ایران تحت عنوان «شهر سوخته» در شهرستان هامون، نشانگر قدمت بالای تاریخی منطقهٔ سیستان است. این منطقهٔ حاصلخیز و هموار از هزاران سال پیش، محل اصلی بهرهبرداری از آب رودخانهٔ هیرمند بوده و نقاط کوهستانی بالادست این رودخانه واقع در افغانستان کنونی، مصرف آب کمتری در مقایسه با سیستان ایران داشتهاند.
ابهامات طرح انتقال آب از دریا
تشکیل بازار بهینهسازی ضامن تحقق اهداف نقشه راه آب کشور
بعد از بازدید رهبر انقلاب از غرفه بازار بهینهسازی آب و دریافت گزارش رییس فدراسیون صنعت آب ایران در نمایشگاه توانمندیهای تولید داخلی، ایشان در دیدار با تولیدکنندگان از مسئله آب به عنوان یک مسئله کلان ملی که به کلان بودن آن توجه نشده است نام بردند و ناترازی آب برای کشور را یک مشکل و معضل اساسی دانستند.
کمبود آب، معضل نیمی از جمعیت افغانستان
اداره ملی حفاظت محیط زیست افغانستان روز دوشنبه در نشست خبری مشترک با وزارت تحصیلات عالی این کشور اعلام کرد: به علت تغییرات اقلیمی نیمی از جمعیت این کشور معادل ۲۱ میلیون نفر با کمبود آب آشامیدنی روبهرو هستند.
تأمین حقابهٔ ایران اختیاری نیست
|پیام ما| بیش از دو سال است که حقابهٔ ایران از هیرمند پرداخت نشده و مذاکرات ایران با طالبان برای رهاسازی آب بهسمت ایران بینتیجه مانده است. حالا «علیاکبر محرابیان»، وزیر نیرو، در نشست خبری اعلام کرده است که تأمین حقابهٔ ایران از هیرمند اختیاری نیست: «امیدواریم با ادامهٔ بارشها، طالبان نسبت به تخصیص حقابهٔ ایران اقدام کنند. در غیر اینصورت از ابزارهای قانونی و حقوقی استفاده خواهیم کرد.» این گفتهها درحالیاست که طی ۲۰ سال گذشته حتی در زمان ثبات نسبی افغانستان، یا در دوران ریاستجمهوری «اشرف غنی» نیز سیلابهای هیرمند بهسمت هیرمند رهاسازی میشد. از زمان تکمیل طرحهای سازهای آبی در افغانستان مانند تکمیل و بهرهبرداری بند انحرافی کمالخان دیگر حتی سیلابهای احتمالی هم امکان ورود به کشور ندارند. بهرغم آنچه در معاهدهٔ ۱۳۵۱ پیشبینی شده، ایران تاکنون نه از حکمیت استفاده کرده است و نه از ابزارهای حقوقی دیگر. گرچه بسیاری از کارشناسان حقوق و روابط بینالملل میگویند ایران ابزارهای گستردهٔ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در برابر طالبان دارد که در دیپلماسی و مذاکرهٔ فعلی هیچ کدام را فعال نکرده است.