سیل‌زدگانِ مقروض

دولت پس از سیلاب اسفند سال ۱۴۰۲ در جنوب استان سیستان‌وبلوچستان خسارت‌های سیلاب را برآورد کرد و به عادت معمول وعده‌ٔ جبران داد. با‌این‌حال، اهالی مناطق سیل‌زده می‌گویند خسارت‌ سیل‌های پیشین نیز برایشان جبران نشده است. کشاورزان و دامدارانی که زمین‌ها و دام‌هایشان را آب برده و محصولات کشاورزی‌شان از دست رفته است، می‌گویند هنوز به‌دلیل وام‌هایی که سال گذشته برای بازسازی چاه و ادوات کار گرفته‌اند، مقروض بانک‌ها هستند و نمی‌دانند چطور باید از پس بازپرداخت آن برآیند؛ آن‌هم‌ در شرایطی که تکلیف معاششان معلوم نیست. علاوه‌براین، شهروندان و روستانشینان این مناطق می‌گویند بهداشت اندک، تخریب چاه‌های فاضلاب در این شرایط آنان را مبتلا به بیماری پوستی کرده است که با گرمتر شدن هوا بدتر نیز خواهد شد. بااین‌حال، دانشگاه علوم‌پزشکی این استان و مرکز بهداشت و درمان این استان تاکنون طغیان یا همه‌گیری هیچ بیماری‌ ناشی از سیلابی را تأیید نکرده است.

آبگرفتگی؛ عیدی اهوازی‌ها

خوزستانی‌ها سال نو را با آبگرفتگی آغاز کردند. سناریویی تکراری که تقریباً هر سال در بارندگی گریبان شهروندان را می‌گیرد. در پایان یک سال گرم و خشک، سال جدید با آبگرفتگی در 11 شهرستان شروع شد. بیشترین آن در اهواز که خانه‌های زیادی زیر آب رفت و باعث شد وعده‌های دولت سیزدهم برای حل مشکل آبهای سطحی رنگ ببازد. اولین سامانه بارندگی 29 اسفند ماه بود که رواناب را در خیابان‌ها جاری کرد. دومین سامانه در پنجم و ششم فروردین ماه با 41 میلیمتر بارش سطح وسیعی از شهر اهواز را فراگرفت و سیلاب به برخی از خانه‌ها هم راه یافت. برخی مناطق اهواز تا دو روز زیر آب ماندند و آب از آنها تخلیه نشد، به‌طوری که منجر به تعطیلی ادارات اهواز و کارون در روز ششم فروردین شد.

نگرانی‌های به‌جا مانده از «فوکوشیما»

در دوم شهریور 1402 نیروگاه هسته‌ای تخریب‌شدهٔ فوکوشیمای ژاپن شروع به رهاسازی بخش تصفیه‌شدهٔ فاضلاب آلوده به رادیواکتیو خود در اقیانوس آرام کرد. در آن زمان، واحدهای ذخیره‌سازی آن در مجموع بیش از یک میلیون تن فاضلاب را نگهداری می‌کردند. از آنجایی که فاضلاب جدید دائماً در حال تشکیل است و حتی آب تصفیه‌شده باید با رقیق‌کردن آن با آب بیشتر دریا به‌آرامی تخلیه شود، کل فرآیند می‌تواند بیش از 30 سال طول بکشد. آب آلوده به رادیواکتیو نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما دایچی ژاپن در زلزله و سونامی 11 مارس 2011 پس از فاجعهٔ هسته‌ای فوکوشیما دایچی ناشی از زلزلهٔ توهوکو و سونامی به اقیانوس آرام تخلیه شد. سه تا از راکتورهای این نیروگاه ذوب شدند و بقایای سوخت ذوب‌شده را پشت سر گذاشتند. از آب برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر مواد مذاب استفاده شد. هنگامی که آب سرد، آب‌های زیرزمینی و باران با زباله‌های سوخت ذوب‌شده تماس پیدا می‌کنند، به هسته‌های رادیواکتیو مانند ید-131، سزیم-134، سزیم-137 و استرانسیوم-90 آلوده می‌شوند.

شهرها را برای شهروندان «زیست‌پذیر» کنید

کمتر از ۳۰ سال دیگر یعنی تا سال ۲۰۵۰، ۷۰ درصد جمعیت جهان شهرنشین می‌شوند. در آینده هرچند احتمالاً فرصت اشتغال بیشتر و دسترسی بهتری به خدمات فراهم می‌شود، اما این تغییر می‌تواند خطری بزرگ برای آیندهٔ بهداشت و سلامت عمومی باشد. براساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، اگر سیاستگذاران و مدیران شهری چاره‌ای برای بهبود زندگی شهری نیندیشند، شهرنشینی به یکی از تهدید‌های جدی برای سلامت عمومی مردم قرن ۲۱ تبدیل می‌شود. طبق این گزارش تاکنون فقط ۱۲ درصد شهرها توانسته‌اند به اهداف کنترل آلودگی برسند و همین حالا هم بسیاری از شهرها با مشکلاتی چون سکونتگاه‌های غیررسمی، نبود دسترسی به آب سالم و فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بنابراین، پیش‌بینی می‌شود در آینده ازدحام بیش از حد در شهر‌ها منجر به افزایش ابتلا به بیماری‌های عفونی و همچنین افزایش نرخ خشونت، بیماری‌های غیرواگیر و بیماری‌های روانی به‌دلیل نحوهٔ معماری محیط‌های شهری شود. به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت می‌گوید شهرها باید اولویت برنامه‌ریزی قرار بگیرند تا با یک رویکرد حکمرانی بین‌بخشی مؤثر برای تقویت توسعهٔ محلی، حکومت‌ها را در برابر اهداف ارتقای سلامت عمومی پاسخگو کنند.

مراقب رهاسازی ماهی قرمز و سبزه عید باشیم

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در رابطه با رهاسازی سبزه و ماهی قرمز در طبیعت هشدار داد.

احتمال سرریز دوبارهٔ سدهای سیستان‌وبلوچستان

برآوردهای اولیهٔ دولت از خسارت سیلاب به سیستان‌وبلوچستان حاکی از آسیب ۲۲ هزار میلیارد ریالی تا هفتهٔ نخست پس از سیلاب بود. عددی که به تفکیک حوزه‌های خسارت اعلام نشده است. حالا سازمان هواشناسی می‌گوید ممکن است سدهای مناطقی مانند بلوچستان که دوباره در حوزهٔ فعالیت سامانهٔ بارشی قرار دارند، سرریز کنند. اما وزارت نیرو می‌گوید کنترل شرایط را در اختیار دارد. بنا‌بر اعلام وزارت نیرو، جانمایی دقیق و مدیریت صحیح سدها از شروع بارش موجب کاهش قابل‌توجه خسارت شده است. این ادعا درحالی بیان می‌شود که سیلاب هفتم اسفند ۱۴۰۲ مانند سیلاب سال ۱۴۰۰ در ۱۶ شهرستان و حدود هزار روستای بلوچستان خسارت قابل‌توجهی به بار آورده است. ادعای وزارت نیرو در‌حالی‌است که خرداد امسال مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی کارشناسی جانمایی سدهای کشور به‌ویژه سدهایی که در ۲۰ سال اخیر بنا شده‌اند را یکی از مشکلات مدیریت منابع آب و مهار سیلاب‎ها در کشور اعلام کرده بود.

«پیشین» از امدادرسانی جا ماند

با وجود تلاش برای امدادرسانی به همهٔ مناطق سیل‌زده، اما فعالان اجتماعی مستقر در منطقه و همچنین اهالی می‌گویند توزیع اقلام مورد نیاز در بسیاری از مناطق انجام نشده است. بخش «پیشین» در راسک یکی از مناطقی است که به‌نظر از امدادرسانی جامانده است. همچنین به گفتهٔ اهالی، بسیاری از روستاها در مناطقی غیر از دشتیاری و چابهار، بیش از یک هفته در انتظار امدادرسانی بوده‌اند. جمعیت هلال‌احمر به تازگی برای برخی تشکل‌های مردمی مجوز فعالیت و جمع‌آوری و توزیع کمک‌های مردمی در منطقه را صادر کرده است اما حجم نیازها با کمک‌های رسیده همخوانی ندارد.

تعهد کاهش ۵۰ درصدی میزان آلودگی در پارس جنوبی تا شهریور ۱۴۰۳

 رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: وزارت نفت متعهد شد تا شهریور ماه سال آینده به ۵۰ درصد تعهدات خود برای کاهش آلودگی در منطقه پارس جنوبی عمل کند.

تنش آبی را فراموش نکنید

اگرچه در روزهای گذشته اکثر مناطق کشور شاهد بارش باران یا برف بودند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد حال منابع آبی همچان خوب نیست و تا شرایط نرمال فاصله دارد. این در حالی است که ناترازی منابع و مصارف هم در کشور وجود دارد. به طوری که مصرف آب کشور ۹۰ درصد آب تجدیدپذیر است یعنی نزدیک به ۵۰ درصد مصرف مازاد داریم. مثلا در پایتخت، تهرانی‌ها ۵۰ درصد بیشتر از سرانه دنیا مصرف آب دارند. در این شرایط راهکار چیست و برای عبور از این بحران چه باید کرد؟ سخنگوی صنعت آب ضمن تشریح وضعیت منابع آبی کشور به این سوالات پاسخ می‌دهد. او می‌گوید رفتار مصرفی ما در حوزه آب باید با این فرض باشد که کل کشور درگیر تنش آبی است.

حبس حقابهٔ ایران در «کمال‌خان»

بعد از دو سال و در پی بارش‌های اخیر در افغانستان، آب رودخانهٔ هیرمند به ۱۵۰ کیلومتری ایران رسید. تصاویر ماهواره‌ای مؤید این موضوع هستند، اما آبی که تا کمال‌خان رسید و آن را سرریز کرد، به‌سمت ایران نیامده است. این در‌حالی‌است که نه وزارت امور خارجه کشور و نه وزارت نیرو هیچ موضع رسمی در مورد سیلاب اخیر هیرمند و مهار آن به‌وسیلهٔ سازهٔ کنترلی کمال‌خان نگرفته‌اند، اما طالبان در یک موضع پیش‌دستانه اعلام کرد همچنان حقابهٔ ایران را به رسمیت می‌شناسد، اما آب هیرمند فقط به‌اندازهٔ شهروندان افغانستان است. این در‌حالی‌است که پیشتر و پیش از بهره‌برداری از بند کنترلی کمال‌خان و کانال‌های انحرافی به‌سمت گودزره، با وجود سرباز زدن حاکمان افغانستان از تأمین حقابهٔ ایران، لااقل سیلاب‌های هیرمند به ایران وارد می‌شد.