بایگانی مطالب : زیست بوم
آبخیزداری به معنای کنترل سیل نیست
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب سازمان منابع طبیعی با بیان اینکه آبخیزداری به معنای کنترل سیل نیست بلکه مدیریت روان‌آب است، گفت: هر سال بخشی از روان آب‌های سیلابی وارد دریا، کویر یا از کشور خارج می‌شوند. باید با استفاده از آبخیزداری بتوانیم بخشی از روان‌آب‌ها را داخل حوضه نگه داریم و آنها را وارد منابع آبی قابل دسترس کنیم تا امکان استفاده از آنها در بخش های مختلف فراهم شود.
پلاستیک، آفتی برای حیات
|پیام ما| امسال روز زمین پاک با شعار «متحد شدن برای آینده‌ای بدون پلاستیک» نامگذاری شده است. ۲۲ آوریل یعنی سوم اردیبهشت در ایران همزمان با این روز جهانی، توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست «مشارکت مردم، ایران در برابر پلاستیک، نجات زمین» نامگذاری شد. هفتهٔ قبل هم قانون محدودیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی به تصویب رسید و قرار شد در هفتهٔ زمین پاک (سوم تا نهم اردیبهشت) توزیع رایگان کیسه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای ممنوع شود. بااین‌حال، تلاش‌ها برای حذف یا کاهش تولید کیسه‌های پلاستیکی در سراسر جهان موضوعی مناقشه‌برانگیز و پرچالش است و در ایران هم کارهایی از این دست، شعارگونه به نظر می‌رسد. این درحالی‌است که فعالان محیط‌زیست و آنها که حیات کره زمین برایشان مهم است، از رهبران دولتی، مشاغل و مردم عادی می‌خواهند تولید پلاستیک را تا سال ۲۰۴۰ به میزان ۶۰ درصد کاهش دهند.
نسخه پایداری در «کندوان»
معماری سنتی ایران چگونه به اقلیم توجه می‌کرد؟
معماری ایران دچار تجمل‌گرایی شده است
از روزی که آپارتمان‌های قدونیم‌قد با نماهای رومی و سنگ‌های گرانیتی بخشی از هویت شهرهای ایران شدند، بسیاری از متخصصان حوزه معماری، امیدشان را به آینده پایدار از دست دادند. این در حالی است که معماری سنتی ایران به دلیل هارمونی با ویژگی‌های اقلیمی و فرهنگی توانسته بود به نیازهای اجتماعی و اقتصادی شهر و شهروندان پاسخ دهد. شاید به همین دلیل است که وقتی صحبت از توسعه پایدار در حوزه معماری و شهرسازی به میان می‌آید، هنوز هم برخی بازگشت به معماری گذشته را راه‌حل مناسب می‌دانند. اما فرزانه سفلایی، استاد دانشکده معماری دانشگاه همپتون ویرجینیا نظر دیگری در این باره دارد. او که سال‌ها در حوزه معماری پایدار در ایران، چین و ایالات متحده آمریکا تحقیقات گستردهای داشته، معتقد است که بازگشت به گذشته درست نیست، بلکه باید با استفاده از تجربه معماری سنتی ایران و تکنولوژی روز جهان به توسعه پایدار در حوزه معماری و شهرسازی رسید. به گفته او، معماری امروز ایران دچار تجمل‌گرایی شده است.
در معماری پایدار از همسایه‌ها عقب افتادیم
گرم‌شدن کره زمین و تغییرات آب‌وهوایی در سراسر جهان، موجب شده تا بحث‌های زیادی پیرامون اهمیت معماری اقلیمی شکل بگیرد. بسیاری از متخصصان حوزه شهرسازی در جهان معتقدند که توجه به ویژگی‌های اقلیمی در صنعت ساخت‌وساز می‌تواند برخی از مشکلات شهرنشینی و زیست‌محیطی امروزه را حل کند. در این میان، گروهی از معماران ایرانی به الگوبرداری از معماری سنتی ایرانی روی آورده‌اند. به اعتقاد این گروه، معماری سنتی ایرانی می‌تواند درس‌های زیادی برای معماران جوان داشته باشد و به پایداری معماری و شهرسازی ایران کمک کند. وحید قبادیان از جمله معمارانی است که در این حوزه مطالعات گستردهای داشته و آثارش در کشورهای مختلف به چاپ رسیده است. او حتی پروژه‌هایی را نیز با الگوبرداری از معماری سنتی یزد و ماسوله در دو دهه گذشته اجرا کرده است. به گفته قبادیان، ساختمان‌های سنتی ایرانی نسبت به ساختمان‌های امروزی از نظر مباحث پایداری بسیار بهتر عمل می‌کردند.
زنگ خطر غفلت از آمایش سرزمین
بی توجهی به طرح‌های بالادستی و آمایش سرزمین باعث تخصیص امکانات نامتوازن به شهرها شده است که نتیجه آن حاشیه‌نشینی و ساخت‌وسازهای غیراصولی در شهرها است. این بهم ریختگی موجب هدر رفت منابع مالی، انرژی و آلودگی‌های زیست محیطی می‌شود. همچنین در چنین شرایطی هیچ یک از مولفه‌های مدنظر معماری پایدار در شهرهای امروزی ایران نمی‌تواند محقق شود. این امر موجب نگرانی بسیاری از متخصصان حوزه معماری و شهرسازی شده است. ترانه یلدا، معمار و شهرساز ایرانی از جمله کسانی است که در سال‌های اخیر نسبت به ساخت‌وسازهای غیراصولی و بی‌توجهی به طرح‌های موجود هشدار داده است. به اعتقاد او، اگر به طرح‌های منطقه‌ای و آمایش سرزمین توجه نشود به مرحله‌ای می‌رسیم که مردم مجبور به ترک خانه‌ها و شهرهای خود می‌شوند.
تسویه‌حساب شخصی جان درختان جنگل را گرفت؟
صبح ۲۲ فروردین برای اهالی بهشهر با ترس شروع شد. تنه‌های قطور درختان ازجاکنده‌شده کنار جاده رها شده بودند و مردان و زنان ترس‌خورده برای دیدن فاجعه دسته‌دسته به جنگل خلیل‌شهر بهشهر می‌رفتند. آنها بعد از گذشت چندروز از این اتفاق و با وجود تکرار این اتفاقات در ماه‌ها و سال‌های اخیر، هنوز این غم برایشان بزرگ است. آنها می‌ترسند از اینکه اسمشان را بگویند و مدام تأکید می‌کنند که صحبت‌هایشان بدون نام منتشر شود. بسیاری از آنها که خاطیان را می‌شناختند، در موارد گذشته بارها توسط قاچاقچیان چوب تهدید شده‌اند و همین هم نگرانیشان را دوچندان کرده است. اغلب آنها از شرکتی نام می‌برند که این محوطهٔ جنگلی تحت‌حفاظتش بوده، اما نتوانسته در سال‌های گذشته حافظ جنگل باشد. این درحالی‌است که «نقی شعبانیان»، معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، به «پیام ما» می‌گوید «تحقیقات ادامه دارد و باید ببینیم سهم این شرکت رد مشکل پیش‌آمده چقدر است، اما در هر صورت این شرکت باید خسارت واردشده به جنگل را بپردازد.» هرچند هیچ خسارتی جسم بی‌جان بیش از هفتاد درخت را زنده نمی‌کند.
هوش مصنوعی و فناوری ماهواره‌ای به حفاظت پرندگان کمک می‌کند
محققان حوزه محیط زیست و ذخایر طبیعی در چین از فناوری‌های هوش مصنوعی (AI) و موقعیت‌یابی ماهواره‌ای برای کمک به ردیابی و محافظت از پرندگان مهاجر استفاده می‌کنند.
صندوقی که ناکارآمد ماند
|پیام ما| صندوق ملی محیط‌زیست قرار بود به‌عنوان یک پشتیبان مالی برای فعالیت‌های اقتصادی سازگار با محیط‌زیست و تشویق سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مرتبط با توسعهٔ پایدار عمل کند. همچنین، این صندوق قرار بود مهمترین حامی مالی فعالیت‌های مرتبط با آموزش، اطلاع‌رسانی و ترویج فرهنگ حفاظت محیط زیست باشد. کشمکش ۱۰ساله بر سر تصویب اساسنامهٔ این صندوق و از سوی دیگر حذف منابع مالی مختلف که براساس قانون باید به این صندوق واریز می‌شدند، در همان ابتدای کار حاشیه‌های فراوانی را برای این نهاد مالی ایجاد کردند. بااین‌حال در سال‌های اخیر که مشکلات محیط‌زیستی کشور روبه‌افزایش گذاشته، کمتر شاهد ردپای صندوق ملی محیط‌زیست در فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با حفاظت محیط‌زیست هستیم. فعالیت‌هایی که از طرفی می‌توانست محلی برای سرمایه‌گذاری سبز در کشور باشد و از طرف دیگر می‌توانست از محل سود این سرمایه‌گذاری‌ها، درآمدهای پایداری را برای توسعهٔ این صندوق رقم بزند. اما به‌نظر می‌رسد این صندوق با وضعیت ناامیدکننده‌ای روبه‌رو است. «شهرام شیران‌زایی» که خود در سال ۱۳۹۳ از اعضای کارگروه اصلاح اساسنامهٔ صندوق ملی محیط‌زیست بوده است، در این مطلب نگاهی به عملکرد این نهاد مالی غیردولتی دارد.
کمک‌های مردمی به سیلزدگان بلوچستان به پاکستان ارسال شد
از زمان وقوع سیلاب در جنوب استان سیستانوبلوچستان، گزارش‌های میدانی و تصاویر و فیلم‌های منتشرشده از کمبود امکانات امدادرسانی و نیاز بالا به کمک‌های مردمی و دولتی حکایت می‌کرد. بررسی‌های «پیام ما» طی این روزها، مؤید جاماندگی روستاهای زیادی از کاروان امداد و کمک‌رسانی بوده است. بااین‌حال، رئیس‌جمهوری در اظهارنظری عجیب اعلام کرده است به‌دلیل زیاد بودن کمک‌ها به منطقهٔ سیستانوبلوچستان و با حرکت داوطلبانه‌ای از سوی مردم، کمک‌ها به پاکستان ارسال شده است. این اظهارنظر در‌حالی‌که درست یک روز پیش از تنظیم این گزارش گفت‌وگوهای مردمی با سیلزدگان نشان می‌داد تعداد زیادی از خانواده‌های سیل‌زده هنوز در انتظار کمک هستند. حدود ۲۵۰ روستا در این منطقه در آمار خسارت سیل اعلام شده‌اند، اما در آمار امدادرسانی جایی نداشتند.
