بایگانی مطالب : حیات وحش
گربه‌ای که از قطار انقراض پیاده شد
فهرست سرخ گونه‌های در معرض خطر که توسط اتحادیهٔ جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) منتشر می‌شود، پنجشنبهٔ هفتهٔ گذشته به‌روزرسانی شد و در این فهرست جدید، یک گونه گربه‌سان به‌نام «سیاهگوش ایبریایی» با نام علمی (Iberian lynx Lynx pardinus)، از وضعیت «در معرض خطر» (EN) به وضعیت «آسیب‌پذیر» (VU) ارتقاء پیدا کرد. ارتقایی که با‌وجود برنامه‌های متعدد حفاظت و احیا،، معمولاً برای گوشت‌خواران رخ نمی‌دهد. وب‌سایت IUCN از این پروژه به‌عنوان «بزرگترین پروژهٔ احیاء یک گونه گربه‌سان» یاد کرده و موفقیت آن را نتیجهٔ همکاری بین نهادهای مختلف، از سازمان‌های دولتی و مؤسسات علمی تا کشاورزان و شکارچیان و جوامع محلی دانسته است. وضعیت سیاهگوش ایبریایی در اسپانیا و پرتغال، دو دههٔ قبل بی‌شباهت به یوزپلنگ آسیایی در ایران نبود. اما امروز با وجود آنکه برنامه‌های مختلف حفاظت هر دو گونه در جریان است، یوزپلنگ آسیایی هنوز در وضعیت «بحرانی» (CR) به سر می‌برد.
تخریب گَهَر، ویرانی اشترانکوه
فعالان محیط‌زیست لرستان، از اواخر فروردین‌ماه که نامه‌ای به «علی سلاجقه» رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نوشتند و در آن خواستار «انسداد جادۀ غیرقانونی در منطقۀ حفاظت‌شدۀ اشترانکوه» شدند، تاکنون جوابی از سوی این سازمان نگرفته‌اند. ماجرای ساخت جاده به دهۀ هشتاد برمی‌گردد و آن زمان گفتند می‌خواهند جاده‌ای برای گذر عشایر باشد، اما گذر زمان نشان داد، جاده برای عشایر کاربردی ندارد و می‌خواهند جاده را به دریاچه وصل کنند. از دو سال قبل هم زمزمه‌های آسفالت‌کردن این جاده به میان آمد، آن هم در قلب منطقۀ حفاظت‌شده. حالا «رضا اسدی» دبیر شبکۀ تشکل‌های محیط‌زیستی و منابع‌طبیعی لرستان، فقط بر یک جمله تأکید میکند: «قانون را اعمال کنید». به‌گفتۀ او، جاده‌ای که ۲۱ کیلومتر آن در منطقۀ حفاظت‌شده و بدون هیچ توجیه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار گرفته، باید تخریب شود.
الگوی جلوگیری از انقراض
|پیام ما| مطالعه‌ای که در ۱۶ هزار و ۸۲۵ منطقه انجام شده نشان میدهد که اولویت دادن به حفاظت می‌تواند جلوی انقراض هزاران گونه منحصر به فرد را بگیرد. تحلیل منتشر شده در مجله علمی «Frontiers in Science» نشان میدهد که گسترش هدفمند مناطق حفاظت شده در زمین کافی است تا مانع از دست رفتن هزاران گونه از پستانداران، پرندگان، دوزیستان و گیاهانی که در معرض خطر انقراض هستند، شود.
شناسایی هفتمین سمندر
«پرهام آذرخش»، «الوند محمدعلی‌زادگان» و «علی حبیب‌خدا» به‌تازگی موفق به شناسایی هفتمین سمندر ایران شدند؛ «سمندر تاج‌دار قفقازی»! با پژوهش‌های این سه جوان، ایران که پیش‌تر با شش گونه سمندر شناخته شده بود، حالا گونۀ جدید شناسایی شده‌ای دارد که هم راه را برای پایش‌های بیشتر برای پراکنش این گونه در ایران باز میکند و هم کشورهای همسایه را مشتاق اینکه سایر زیستگاه‌های خود را پایش مجدد کنند.
یوز جوان باید پس از بلوغ رهاسازی شود
بیست‌وپنجم خرداد که اولین تصاویر از یوز جوان در قرق «یوزکنام پل ابریشم» منتشر شد، یوز نابالغ، لاغر و درحال صداکردن مادرش بود. دو روز بعد از پایش برای یافتن مادر نتیجه‌ای به دست نیامد و این زمانی بود که «علی شمس»، بیولوژیست حفاظت و محقق دانشگاه «کیپ‌تاون» برای پایش وضعیت یوز به منطقه آمد. او در گفت‌وگو با «پیام ما» از چگونگی تصمیم برای زنده‌گیری حیوان تا حواشی رخ‌داده و وضعیت جسمانی‌اش می‌گوید. شمس معتقد است بهترین کار برای یوزی نابالغ که مادرش را از دست داده و از نظر جسمی کم‌توان بود، زنده‌گیری است و این تصمیم با خرد جمعی گرفته شد. اما اتفاق اصلی بعد از زنده‌گیری است؛ اینکه آیا سازمان حفاظت محیط‌زیست شرایطی را فراهم خواهد آورد تا یوز بازوحشی‌سازی‌شده و با قلاده‌گذاری و بعد از رسیدن به بلوغ به طبیعت بازگردد یا خیر؟
جست‌وجوی پرندگان گمشده
اخیراً حفاظت‌گران فهرستی از ۱۲۶ گونه پرنده را منتشر کرده‌اند که بسیاری از آن‌ها حدود یک دهه است که دیده نشده‌اند و از تمام علاقه‌مندان، اعم از دانشمندان، پژوهشگران، پرنده‌شناسان آماتور و پرنده‌نگران خواسته‌اند که این گونه‌ها را جست‌وجو کنند. به‌طور معمول ارزیابی وضعیت گونه‌ها براساس داده‌های به‌دست آمده از جمعیت گونه‌ها، وضعیت زیستگاه‌ها، تهدیدها و... انجام می‌شود. اما گاهی نیز گونه‌هایی هستند که اگرچه قبلاً شناسایی و توصیف علمی شده‌اند، اما برای یک بازهٔ زمانی، هیچ اطلاعاتی از آن‌ها در دسترس نیست و گزارشی نیز از مشاهدهٔ آن‌ها وجود ندارد. در مورد پرندگان، به‌دلیل نرخ بالای جابه‌جایی آن‌ها و شرایط زیست‌شان، به راحتی نمی‌توان گونه‌هایی که سال‌ها گزارشی از مشاهده‌شان وجود ندارد را به‌عنوان گونهٔ منقرض‌شده اعلام کرد؛ بلکه پیش‌ازاین تصمیم‌گیری، مطالعات و بررسی‌هایی انجام می‌شود که معمولاً با فراخوان‌هایی این‌چنینی علاقه‌مندان برای حضور در این بررسی‌ها فراخوانده می‌شوند تا به جست‌وجوی گونه‌های گمشده بپردازند. در فهرست جدید گونه‌های گمشدهٔ پرندگان، نام چند گونه نیز به چشم می‌خورد که بیش‌از ۱۰۰ سال از آخرین مشاهدهٔ آن‌ها می‌گذرد، ولی بااین‌حال به نظر می‌رسد که نویسندگان این فهرست امید خود را در مورد این گونه‌ها از دست نداده‌اند.
گلستان،الگوی حفاظت مشارکتی
عصر یکشنبه بیست و هفتم خرداد ۱۴۰۳ در سالن اندیشمندان علوم انسانی در خیابان ویلا، جای سوزن انداختن نبود،؛ شب گلستان با حضور انبوه کارشناسان محیط‌زیست و حیات‌وحش برگزار شد تا نشان دهد جامعۀ مدنی محیط‌زیست با وجود تمام فشارها، همچنان برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی ایران پویا و پای‌کار است.
«یوز» جوان نباید در اسارت بماند
|پیام ما| سه روز بعد از انتشار تصاویر یوز جوانی که در قرق «یوزکنام پل ابریشم» به‌دنبال مادرش بود، سازمان حفاظت محیط‌زیست صبح روز دوشنبه حیوان را زنده‌گیری کرد. این اتفاق درحالی رخ داده، که هنوز از سرنوشت مادر اطلاعی در دست نبوده و مشخص نیست این زنده‌گیری با چه هدفی رخ داده است؟ سازمان حفاظت محیط‌زیست توضیح دقیق‌تری نداده، جز آنکه جنسیت یوز ماده است و به سایت قرنطینۀ توران منتقل شده است. از وضعیت سلامت و اینکه بعد از قلاده‌گذاری قرار است به طبیعت برگردد هم اطلاعی منتشر نشده است. بااین‌حال، با اعلام خبر ماده‌بودن یوز، پرسش‌های اساسی در مورد آیندۀ آن وجود دارد. آیا قرار است مثل سایر یوزهای یتیم تا آخر عمر در اسارت بماند یا برای یک‌بار ممکن است شاهد تغییر روند و رویه‌ای باشیم؟ سازمان حفاظت محیط‌زیست هنوز پاسخی به این پرسش‌ها نداده و حالا تنها امید بسیاری از فعالان حوزه این است که حیوان بعد از طی‌کردن مراحل صحیح بازپروری و بازوحشی‌سازی، با قلاده‌گذاری به طبیعت بازگردانده شود.
ناجی انرژی پاک اروپا
یک مزرعه بادی جدید در پرتغال مجوز محیط‌زیستی خود را از دولت دریافت کرده که ساخت آن از اوایل سال آینده آغاز و پس از ساخته شدن به بزرگترین مزرعه کشور تبدیل خواهد شد. این نیروگاه پس از تکمیل با مجتمع آبی تلمبه‌ای ذخیره‌سازی شمال کشور ادغام می‌شود. بنابراین پروژه جدید انرژی پرتغال، بزرگترین طرح انرژی پاک هیبریدی کشور است.
حیوان خانگی یا مهاجم محیط‌زیستی
مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: گسترش گونه‌های بیگانه مهاجم، از مشکلات مهم جهانی و یکی از پنج عامل اصلی نابودی تنوع زیستی به شمار می‌رود و کشورهای در حال توسعه دریافت‌کننده اصلی این گونه‌ها هستند.
