وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در نامه‌های جداگانه‌ای به رؤسای مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای نگهبان، اصلاح مصوبه حریم آثار ثبتی را خواستار شد.

تازه‌ترین پژوهش‌ مرکز پژوهش‌ها دربارهٔ تعیین حریم آثار ملی نشان می‌دهد گرچه ثبت آثار تاریخی و فرهنگی غیر‌منقول از سال ۱۳۱۰ و به‌‌موجب ماده ۲ قانون حفظ آثار ملی مصوب ۱۲ آبان ۱۳۰۹ ‌ آغاز شده، اما تعیین حریم آثار که از سال ۱۳۴۹ آغاز شده و از سال ۱۳۷۵ با شکل‌گیری کارگروه حرایم در دفتر فنی ستاد مرکزی پیگیری شده است، به‌موازات ثبت پیش نرفته و عقب‌ماندگی قابل‌توجهی در این زمینه وجود دارد؛ درحالی‌که ثبت آثار ملی و تعیین حریم دو اقدام مکمل برای حفاظت از میراث فرهنگی است. با توجه به اینکه تعداد حرایم مصوب از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۹۸ حدود ۸.۸ درصد آثار ملی است با استمرار شرایط موجود، حدود ۵۶۸ سال لازم است تا همهٔ آثار ثبتی موجود دارای حریم مصوب شوند که این وضعیت خطر بزرگی در راستای حفاظت از میراث فرهنگی است، زیرا توسعهٔ شهری و روستایی رقیب اصلی حفاظت از میراث فرهنگی است که تقاضای تخریب آنها را به‌همراه دارد.

|پیام‌ما| گرچه آمار دقیقی دربارهٔ تعداد افراد معلول در کشور وجود ندارد، اما تخمین زده می‌شود حدود ۱۰ درصد جمعیت یعنی هشت میلیون نفر دچار معلولیت باشند؛ هشت میلیون نفر نیازمند مناسب‌سازی محیط زندگی و البته در دسترس بودن فضاها از جمله فضاهای گردشگری هستند. آماری که مسئولان را هم مجاب کرده است تا یک میز با عنوان «گردشگری دسترس‌پذیر» در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی راه بیندازند و فکری به حال دسترسی گردشگران معلول به اماکن گردشگری و میراثی کنند. حالا یک سال از تشکیل این میز گذشته و نخستین سمینار تخصصی گردشگری دسترس‌پذیر ویژهٔ فعالان و راهنمایان گردشگری اسفند سال گذشته و دومین سمینار هم خرداد امسال برگزار شد. آن‌طور که یک فعال اجتماعی در حوزهٔ معلولیت می‌گوید، سال‌های سال است موضوع مناسب‌سازی در جامعهٔ ایران مورد غفلت واقع شده، اما در سال‌های اخیر مطالبه‌گری‌های صورت‌گرفته اوضاع را بهتر کرده است.

کاروانسرای «گنجعلی‌خان»‌ همراه با ۵۳ کاروانسرای دیگر ایران ثبت جهانی شد. با وجود اینکه به نظر می‌رسد این اتفاق، شرایط مناسبی را برای این محوطه تاریخی فراهم کند، اما کارشناسان فرهنگی آن را لزوماً مثبت و منجر به احیا نمی‌دانند؛ درحالی‌که مدیر میراث‌فرهنگی استان کرمان نیز طی ثبت جهانی پرونده‌ٔ کاروانسراها تغییر کرد و فعالان فرهنگی استان تا همین حالا نمی‌دانند قرار است دربارهٔ این سایت جهانی چه اقداماتی صورت بگیرد. آن‌ها تأکید می‌کنند در این مجموعه، گردشگران حتی به یک راهنمای گردشگری مطلع هم دسترسی ندارند و نمی‌توان انتظار داشت وضعیت آن نسبت به دورهٔ پیش از جهانی شدن تغییر چندانی داشته باشد.

هرچند درگیری‌های فعلی میان فلسطین و اسرائیل از ۱۵ مهر امسال آغاز شد، اما این درگیری‌ها در تاریخ اتفاق جدیدی نیست؛ درگیری‌هایی که از نیمه‌های قرن گذشته (بیستم) آغاز شد و تا کنون ادامه دارد و در همهٔ این دهه‌ها، علاوه‌بر فاجعه‌های انسانی، منجر به تخریب میراث فرهنگی بسیاری در نوار غزه و فلسطین شده است. در همین روزهای اخیر هم خبر می‌رسد درگیری‌های حال حاضر، تخریب کلیسای تاریخی غزه را به‌دنبال داشته است و از سوی دیگر، شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) نیز دربارهٔ بی‌توجهی به حفاظت از اموال فرهنگی و افزایش احتمالی قاچاق و تخریب اشیای فرهنگی و تاریخی در این منطقه هشدار داده است.

«مرجان حاجی‌رحیمی»، روزنامه‌نگار حوزهٔ میراث فرهنگی، روز دوشنبه (۸ آبان) در صفحهٔ شخصی خود در اینستاگرام از احتمال قطع گاز کاخ‌موزهٔ جهانی گلستان نوشت. آن‌طور که او نوشته بود: «پس از سه بار اخطار قطعی گاز به‌دلیل بدهی، روز دوشنبه مأمور گاز به کاخ‌موزهٔ جهانی گلستان رفت تا گاز این مجموعه را به‌دلیل بدهی قطع کند که با اصرار رئیس کاخ گلستان مأمور گاز از این کار منصرف شد. این درحالی‌است که درآمد کاخ‌موزهٔ جهانی گلستان در شش‌ماههٔ اول سال حدود ۳۰ میلیارد تومان بوده که مثل درآمد همهٔ موزه‌ها به خزانهٔ دولت واریز شده است. واریز درآمد موزه‌ها به خزانهٔ دولت کار اشتباهی است که رؤسای موزه‌ها را از فعالیت اضافه منصرف می‌کند. کاخ‌موزهٔ جهانی گلستان به‌دلیل آنکه در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده، مقصد اول گردشگران خارجی به‌شمار می‌رود.» حالا گرچه روابط‌عمومی کاخ‌موزهٔ گلستان در پاسخ به «پیام ما» می‌گوید که مشکل حل شده است و «آفرین امامی»، رئیس کاخ‌موزه گلستان، هم تصریح می‌کند که در این باره صحبتی نخواهد کرد، اما بار دیگر نگاه‌ها به‌سمت دخل و خرج موزه‌ها جلب شده است.

بسیاری از مشاغل سنتی و صنایع هنری ایران با آن قدمت چند هزار ساله که ریشه در آب و خاک و ذهن و قلب تک‌تک ما دارند، این روزها صدای نفس‌های آخرشان را می‌شنویم و می‌روند تا برای همیشه در آلبوم خاطرات و تاریخ ایران جا پیدا کنند و فقط با فهرست طولانی از صنایع‌ دستی فراموش شده ایران روبه‌رو شویم. به فهرست بلندبالای صنایع دستی رو به فراموشی که نگاهی بیاندازیم، انواع و اقسام پارچه‌بافی را می‌بینیم؛ از کارت‌بافی گرفته تا زری‌بافی. همگی هم یک علت اصلی یعنی ورود دستگاه‌های نساجی عریض و طویل و ده‌ها علت فرعی دارند. هنر متقال‌بافی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ هنر پارچه‌بافی از الیاف طبیعی که این روزها در مزایای پوشاک الیاف طبیعی بسیار می‌شنویم.