بایگانی مطالب برچسب: منابع آبی
چالش با «گاندو» در زمانهٔ سیل
هفتهٔ گذشته یعنی دقیقاً هشتم اسفندماه اولین هشدار دربارهٔ نزدیک شدن گاندوها (تمساحهای پوزهکوتاه) به روستاها با سرریز شدن «سد پیشین» از سوی مدیرکل محیط زیست سیستانوبلوچستان داده شد. «محمدرضا علیمرادی» اعلام کرد با توجه به بارندگیهای اخیر و سیلاب بهوجودآمده بهویژه در جنوب این استان در منطقهٔ بلوچستان احتمال خروج تمساح پوزهکوتاه (گاندو) از برکه وجود دارد که مردم باید بهشدت مراقب باشند. در کنار این هشدار، مطالبی هم در شبکههای اجتماعی دربارهٔ دیده شدن «مار» در سیلابها منتشر شد. آیا واقعاً با هجوم مارها در شرایط بحرانی مردم سیستانوبلوچستان مواجهیم؟ این سیل چه تبعاتی بر حیاتوحش و بهویژه خزندگان دارد؟ کدام گونهها بیشتر آسیب میبینند و شرایط تنوع زیستی پس از فروکش کردن این بحران چگونه خواهد بود. این پرسشها را با «باربد صفایی» خزندهشناس در میان گذاشتیم. بهگفتهٔ این کارشناس حیاتوحش، اخبار و تصاویر منتشرشده نشان نمیدهند که هجوم مارها در این منطقه اتفاق افتاده است، بلکه درمقابل، این سیل باعث تلفات گسترده در گونههای مختلف خزندگان شده است.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/03/3-2-jpg.webp)
گره «آب» با آرزو گشوده نمیشود
طی دو سال گذشته علاوهبر تشدید خشکسالی در منطقه، تحولات سیاسی از جمله قدرت گرفتن دوبارهٔ طالبان در افغانستان، تعجیل در تکمیل پروژههای آبی ترکیه، مناقشات آذربایجان و ارمنستان و حوادثی مانند آن، بر حوزهٔ آب و مناقشههای آبی ایران در آبهای فرامرزی مؤثر بود؛ مناقشههایی که حلوفصل آنها نیازمند بهرهگیری از ابزارهای دیپلماتیک بود. از سویی بهنظر میرسد باوجود اقداماتی که دستگاه دیپلماسی کشور دربارهٔ رودخانههای مرزی انجام میدهد، این تلاشها کمتر به نتیجه رسیده است. یکی از نتایج ناکامی طولانیمدت در تلاشهای دیپلماتیک در حوزههای محیطزیستی، تشدید تنش آبی و مشکلاتی مانند گردوغبار و ریزگرد با منشأ خارجی است. «محمدجواد ظریف»، وزیر سابق امور خارجهٔ کشورمان، تمام این تلاشها را ناکام نمیداند، اما معتقد است «نابسامانی در تصمیمگیری و راهبری در سیاست خارجهٔ کشور» مهمترین ضعف کشور در حوزهٔ دیپلماسی است. این ضعف عمومی به حوزههایی مانند دیپلماسی آبهای فرامرزی و مسائل محیطزیستی نیز سرایت کرده است. اگرچه موضوع این گفتوگو سیاست خارجی در حوزهٔ آبهای فرامرزی بود، اما بخش اعظم آن به مسئلهٔ حقابهٔ ایران از رودخانهٔ هیرمند و تلاشهای دولت پیشین برای احقاق آن اختصاص یافت. هرچند برخی تحولات مانند استقرار دوبارهٔ طالبان بهعنوان زمامداران کشور افغانستان، این تلاشها را یکشبه به نقطهٔ شروع بازگرداند.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/03/دیجیتال-2-jpg.webp)
هشدار تخریب «باد لکلک»
قرار است بهمنظور توسعهٔ اقتصادی روستای «پچت» در استان مازندران، در غاری موسوم «باد لکلک» که جزو غارهای درجه یک کشور محسوب میشود و ممنوعیت بهرهبرداری دارد، طرح توسعهٔ گردشگری اجرا شود. گرچه مسئولان منابعطبیعی این استان میگویند همهچیز طبق ضابطه انجام خواهد شد، اما کارشناسان توسعهٔ جامعهٔ محلی میگویند پتانسیلهای بسیارِ دیگری برای توسعهٔ این منطقه وجود دارد. همزمان کارشناسان غارشناسی و غارنوردی در مورد امکان نابودی این غار درصورت ورود انبوه گردشگران هشدار میدهند.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/دریافتی-jpg.webp)
لزوم بازاندیشی در علوم اجتماعی ایران
یکی از موضوعات مطرح شده در ششمین همایش ملی پژوهشهای اجتماعی فرهنگی در جامعهٔ ایران محیط زیست بود که با عنوان «بازاندیشی محیط زیستی در جامعهشناسی ایران» مطرح شد و پژوهشگرانی در این زمینه، تجربیات خود را با مخاطبان در میان گذاشتند. «نرگس آذری»، «نوید وزوایی»، «سپیده سالاروند»، «سروش طالبی اسکندری» و «امیر خراسانی»، پژوهشگرانی بودند که پنج مقاله مرتبط با علوم اجتماعی و محیط زیست ارائه دادند. ششمین همایش ملی پژوهشهای اجتماعی فرهنگی در جامعه ایران با موضوع بازاندیشی در علوم اجتماعی ایرانی، علوم اجتماعی در کشاکش زمینهمندی و زمینه زدودگی از ۳۰ بهمن تا ۴ اسفند در سراسر ایران و توسط انجمن جامعه شناسی ایران برگزار شد.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/14000828000129_Test_NewPhotoFree-01-jpeg.webp)
فرصت اندک برای اصلاح حکمرانی آب
زیاد دور نیست. کمتر از سی سال دیگر ایران این گونه است. صبح که از بلند شوید دیگر دغدغهٔ هوای آلوده و تورم و حتی آب را ندارید، دغدغهتان این است که سقف بالای سرتان در اثر فرونشست روی سرتان خراب نشود. تا افق ۱۴۲۵ بالغ بر ۱۱۸ آبخوان دیگر خشک میشوند؛ این یعنی تأمین آب شرب ۱۸.۵میلیون نفر با تهدید مواجه میشود، یعنی دو میلیون نفر بیکار میشوند؛ چون آبی در صنایع وجود ندارد. مطالعات مرکز ملی مطالعات آب کشاورزی نشان میدهد که ما تا ۱۴۲۰، ۶۵ تا ۷۵ میلیارد مترمکعب آب داریم و نیاز فعلی ما ۹۳ میلیارد مترمکعب است. همهٔ اینها از دید «حاجیکریم»، رئیس فدراسیون صنعت آب ایران، یعنی ما دیگر فرصتی نداریم. با این روند تا سال ۲۰۵۰ خاورمیانه تشنهترین نقطهٔ جهان خواهد بود و ایران در مخاطرهٔ جدی است.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/20240220154833_699A7335-jpg.webp)
کاهش ۳۰ درصدی منابع آبی نسبت به سال ۱۴۰۱
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور دربارهی دلایل کمبود بارش و خشکسالی اخیر میگوید: «افزایش تقاضا برای آب و فقیرتر شدن منابع آبی از دلایل خشکسالی است. ما در سال چهارم خشکسالی هستیم و اساسا اثرات سه سال گذشته هم همچنان پابرجاست. مردم در چند سال اخیر مجبور شدهاند که از آبهای زیرزمینی برای مصارف خانگی،کشاورزی و صنعت استفاده کنند.»
![](https://payamema.ir/pubfiles/2022/01/احد-وظیفه.jpg)
خشکسالیِ برفی
|پیام ما| رئیس مؤسسهٔ تحقیقات آب کشور میگوید کشور با مشکل خشکسالی برفی جدیای روبهروست که بارشهای دوماههٔ زمستان و حتی برفهای بهمن امسال هم گرهگشای آن نبود. براساس آنچه این مرکز منتشر کرده است، افزایش دمای هوا در کره زمین بهویژه محدودهٔ آسیا موجب پایین آمدن سطح پوشش برفی حتی در کوهستانها شده است؛ وضعیتی که کشور ایران نیز از آن بهشدت متاثر شده است و ارزیابیهای اخیر مؤسسهٔ تحقیقات آب کشور میگوید سطح پوشش برفی در کشور روند منفی و نزولی دارد. این اتفاق پیشتر نیز پیشبینی شده بود و براساس آنچه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور اعلام کرده بود بارش برف بهشدت زیر حد نرمال و دما بالاتر از حد نرمال بوده است. افزایش دما که در سراسر کشور محسوس است، باعث میشود که هم برف کمتری ببارد و هم برف باریدهشده زودتر از موعد ذوب شود. درنتیجه ذخیرهٔ برفی نسبت به شرایط نرمال بسیار بسیار کمتر است. با توجه به کاهش بارش بهویژه خشکسالی برفی لازم است برای مدیریت مصرف آب تمهیداتی در زمینهٔ فعالیتهای کشاورزی و صنعتی اندیشیده شود و مردم نیز آب را بهینه مصرف کنند.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/دماوند-jpg.webp)
اترک، بدون معاهدهٔ دوجانبه
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/1897737_702-jpg.webp)