ایستاده بودند به تماشای سایه‌هایی از دیروز؛ آدم‌ها به تصاویری نگاه می‌کردند که ذهن را به گذشته‌ای ندیده پیوند می‌داد. گذشته‌ای که شاید بخشی از آن اکنون وجود ندارد و حالا تصاویر آویخته به دیوار، ایران را از قاب دوربین کسی نشان می‌داد که بیش از چهار دهه دربارهٔ تاریخ و میراث فرهنگی این کشور پژوهش و همهٔ آنها را ثبت کرده است. صحبت‌های پرحرارت بین جمعیت دربارهٔ مردی بود که سال‌های عمرش را وقف شناختن ایران کرد و جمعیت هدایت شد به سالنی که قرار بود دوستان، دوستداران و همسرش دربارهٔ او سخن بگویند؛ دربارهٔ «عباس گروسی»، ایران‌پژوه و مردم‌شناس کمترشناخته‌شدهٔ ایرانی که این مراسم برای بزرگداشت آثار و فعالیت‌های او، جمعه ۲۶ آبان‌ماه در خانهٔ هنرمندان ایران برگزار شد.

صنعت گردشگری کشور، چند وقتی است که گام جدیدی برای «سبز» شدن برداشته؛ قدمی که البته چندان بزرگ نیست، اما در برخی مراکز اقامتی و شهرها مطابق جدیدترین رویکرد گردشگری جهانی با عنوان «گردشگری سبز» آغاز شده است و منجر به مدیریت مصرف منابع و کاهش تولید کربن و گازهای گلخانه‌ای می‌شود. اما سؤال اصلی اینجاست با توجه به مشکلاتی که صنعت گردشگری در حوزه‌های پیشین با آن مواجه بوده، آیا می‌توان به تحقق سیاستگذاری‌های این مفهوم جدید در کشور امیدوار بود؟ «محمد جهانشاهی»، معاون دفتر توسعهٔ گردشگری داخلی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌‌دستی در گفت‌وگو با «پیام ‌ما» دربارهٔ ابعاد گردشگری سبز، دلایل موفقیت برخی کشورها از جمله ترکیه و اقداماتی که در ایران در حال انجام است، توضیح داده است.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نامه‌های جداگانه‌ای به رؤسای مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای نگهبان، خواستار اصلاح مصوبهٔ حریم آثار ثبتی شد. در این مصوبه، مسئولیت تدوین آیین‌نامه بازنگری حریم‌های آثار ثبتی پیشین و تعیین حریم آثار ثبتی جدید به شورای عالی معماری و شهرسازی محول شده در حالی که مطابق قانون این موارد برعهدهٔ وزارت میراث فرهنگی است.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در نامه‌های جداگانه‌ای به رؤسای مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای نگهبان، اصلاح مصوبه حریم آثار ثبتی را خواستار شد.

تازه‌ترین پژوهش‌ مرکز پژوهش‌ها دربارهٔ تعیین حریم آثار ملی نشان می‌دهد گرچه ثبت آثار تاریخی و فرهنگی غیر‌منقول از سال ۱۳۱۰ و به‌‌موجب ماده ۲ قانون حفظ آثار ملی مصوب ۱۲ آبان ۱۳۰۹ ‌ آغاز شده، اما تعیین حریم آثار که از سال ۱۳۴۹ آغاز شده و از سال ۱۳۷۵ با شکل‌گیری کارگروه حرایم در دفتر فنی ستاد مرکزی پیگیری شده است، به‌موازات ثبت پیش نرفته و عقب‌ماندگی قابل‌توجهی در این زمینه وجود دارد؛ درحالی‌که ثبت آثار ملی و تعیین حریم دو اقدام مکمل برای حفاظت از میراث فرهنگی است. با توجه به اینکه تعداد حرایم مصوب از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۹۸ حدود ۸.۸ درصد آثار ملی است با استمرار شرایط موجود، حدود ۵۶۸ سال لازم است تا همهٔ آثار ثبتی موجود دارای حریم مصوب شوند که این وضعیت خطر بزرگی در راستای حفاظت از میراث فرهنگی است، زیرا توسعهٔ شهری و روستایی رقیب اصلی حفاظت از میراث فرهنگی است که تقاضای تخریب آنها را به‌همراه دارد.

روزی که مناسبات تجاری منطقه خلیج‌فارس و اقیانوس هند با ظهور رقبای جدید در امر تجارت و حمل‌ونقل دریایی تغییر کرد و نام‌های جدیدی سر بر آوردند، چراغ دریانوردی بندر لافت رفته‌رفته خاموش شد و دریای بزرگ در خاطر نسل طلایی دریانوردان مُرد. پس از آن دیگر «ناخدا سلیمان»، «ناخدا سفاری لافتی» و «سرهنگ محمد کهور» و … بندر منگلور، دارالسلام، زنگبار و هند را هیچ‌گاه ندیدند. وقتی دریای بزرگ را از دریانوردان بگیرید انگار نهنگی را در یک حوض کوچک انداخته باشید، نهنگ پس از مدتی تلف می‌شود. با از رونق افتادن حمل‌ونقل دریایی، درهای تعداد قابل‌توجهی از کارگاه‌های لنج‌سازی هم بسته شد. تاریخ دریانوردی بندر لافت باید آرام‌آرام می‌پذیرفت که دیگر هیچ‌چیز مثل گذشته نیست، تنها سفری که ممکن است، سفر ذهنی‌ست. آخرین نسل دریانوردان دریای دور رفته‌رفته پیر شدند، آداب دریانوردی در گرداب تغییرات گم شد، آوا و نواهای دریانوردی کهن در میان همهمه‌ٔ مدرنیته ناپدید شد، امّا هنوز از میراث‌داران سفرهای بزرگ تعدادی باقی مانده‌اند که علی‌رغم سن بالا به راویانِ دوران طلایی دریا و بنادر خلیج‌فارس بدل شده‌اند.