پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | برگه 17 | نتایج جست‌وجو برای “آبخیزداری”

نتایج جستجو برای: آبخیزداری

ساخت‌وساز آشکار در حریم رودخانه‌ها

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور اعداد قابل‌توجهی از میزان دخل‌وتصرف در حریم رودخانه‌های کشور اعلام کرده است. براساس گفتهٔ او نه‌تنها همه‌جا ردپای ساخت‌وساز در حریم رودخانه‌هایی که از شهرها و روستاها عبور می‌کنند، وجود دارد بلکه در این مسیر که مجموعاً به‌طول پنج هزار کیلومتر می‌رسد، 70 درصد تخریب‌های سیل نیز اتفاق می‌افتد. حالا «محمدحسن نامی» می‌گوید اگرچه همهٔ دستگاه‌های مرتبط باید تلاش کنند تا این آشفتگی را رفع کنند، اما سامانهٔ پایش رودخانه‌ها نیز به ۵۲ لایهٔ دیگر مجهز می‌شود تا با پیش‌بینی بهتر میزان خسارت را پایین آورد.

چنار کهنسالی که با مجوز قطع شد

از زمانی که اره‌برقی روی تنه درخت چنار جا خوش کرد تا زمانی که به خاک افتاد تنها ۱۰ ثانیه زمان برد، از زمانی که آن نهال کوچک به این درخت چنار بدل شد، ۲۰۰ سال!‌ از لحظه‌ای که سه درخت چنار منطقۀ سرآسو لرستان قطع شدند تا امروز که این گزارش نوشته می‌شود، هزاران بار تصویر و خبر این اتفاق در میان تلفن‌های همراه مردم چه در این استان و چه سایر مناطق ایران دست‌به‌دست شده‌ و همه یک واکنش داشتند؛‌ حیرت!

طرح‌های آبخیزداری به مثابه سنگ بزرگ

|پیام ما| طرحی برای چارچوب تدوین شرح خدمات برنامهٔ راهبردی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز توسط معاونت آبخیزداری، مرتع و بیابان (سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری کشور) و مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز و منابع زیستی در مناطق خشک و نیمه‌خشک (ICIMWB) تحت‌پوشش سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) و با همکاری تعدادی از اساتید دانشگاه پایان سال گذشته تدوین و تهیه شده است. این طرح تاکنون اجرا نشده است و به‌نظر می‌رسد که چارچوب پیشنهادی بسیار گسترده، متنوع، ایده‌آلی و آرمانی تهیه شده است و در عمل، قابلیت اجرایی ندارد.

توسعهٔ سیستان بدون عدالت و آب میسر نمی‌شود

|پیام ما| چیدمان شرکت‌کنندگان در نشست به شکلی نبود که سيستان‌وبلوچستانی‌ها یک طرف باشند و مسئولانی که از سایر استان‌ها سمتی در این استان دارند و داشتند یک طرف. با این حال گاه در سخنان شرکت‌کنندگان می‌شد این صف‌کشی را دید. آنها که به دنبال توسعهٔ سواحل «مکران» بودند از مزیت‌های آن برای مردم استان می‌گفتند و در مقابل بومیان این استان از چند دهه محرومیتی گفتند که اعتباراتش کام دیگران را شیرین کرده است. کارشناسان مسائل سیستان‌وبلوچستان در نشستی مشترک حول محور توسعه «مکران» مسائل این منطقه را بررسی کردند. آنچه عموم کارشناسا این نشست بر آن اتفاق نظر دارند این بوده است که برتری نگاه امنیتی بر نگاه توسعه مدار سیستان و بلوچستان را دچار چالش کرده است و عمده اعتباراتی که دولت صرف توسعه می‌کند را ناموفق. این مشکلات زمانی اضافه می‌شود که دولت ناچار به اتخاذ تصمیم‌های ویژه‌ای برای منطقه می‌شود. تصمیم‌هایی که معطوف به همسایگی با دو کشور افغانستان و پاکستان است. «موضوع آب و حقابهٔ هیرمند، دیوار امنیتی و کنترل مرزها، افزایش قاچاق و پناهجویان» نیز بر بار امنیتی این منطقه افزوده است.

گسترش زراعت چوب، منوط به تأمین آب

بهره‌برداری از جنگل‌های کشور به قصد تأمین نیاز کارخانه‌های چوب، کاغذ و سایر صنایع چوبی، ممنوعیت‌ و محدودیت‌های اعمال‌شده بر واردات چوب، دولت را بر آن داشت تا از برنامهٔ چهارم پنج‌سالهٔ توسعهٔ کشور موضوع زراعت چوب را در دستورکار قرار دهد. اگر چه این بخش در برنامهٔ پنجم توسعه نیز دیده شد، اما برنامهٔ ششم بر آن تأکید بیشتری داشت و مقرر کرد که تا پایان سال برنامه ۷۵ هزار هکتار سطح ، زیر کشت چوب برود. حالا معاون امور جنگل‌های سازمان منابع‌طبیعی می‌گوید سطح مزارع چوب به ۱۱۵ هزار هکتار یعنی ۴۰ هزار هکتار بیش از آنچه برنامهٔ ششم تکلیف کرده، رسیده است و قرار است برای افزایش این عدد گام برداشته شود. اما کارشناسان می‌گویند کاشت نهال، چه به قصد برداشت صنعتی چه توسعهٔ جنگل‌ها، آب می‌خواهد و ایران در تنش آبی به سر می‌برد؛ چراکه به‌طور میانگین یک هکتار مزرعهٔ چوب درصورت آبیاری سنتی می‌تواند عددی بین ۱۱ تا ۱۳ هزار مترمکعب آب مصرف کند.

افزایش همیشگی قاچاق چوب

|پیام ما| فقط هفت ماه از سال گذشته است و آمار تکان‌دهنده‌ای از قاچاق چوب اعلام شده است. سازمان منابع‌طبیعی اعلام کرده است که ۱۰ میلیون مترمکعب چوب فقط به قصد رفع نیاز جامعهٔ محلی مصرف می‌شود و این، علاوه‌بر شش میلیون مترمکعبی است که برای رفع نیاز کارخانه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنترل استخراج غیرمجاز چوب درحالی در کشور به‌دشواری انجام می‌شود که در اکثر موارد مبدأ و مقصد چوب برداشت‌شده مشخص است. بنابه آمار این سازمان شش ماه اول سال گذشته حدود دو هزار و ۵۳۹ مترمکعب قاچاق چوب در کشور صورت گرفت و امسال در شش ماه اول سال حدود سه هزار و ۸۵ مترمکعب چوب قاچاق شده است. بر این اساس، کشف قاچاق چوب نسبت به سال گذشته ۲۲ درصد افزایش یافته است. عددی که در محاسبهٔ تخریب جنگل به نسبت زایش آن بسیار بالاست. آنچه بیش‌ازپیش می‌تواند نگران‌کننده به نظر برسد این است که طی سال‌های گذشته به‌ویژه از ابتدای دههٔ ۹۰ قاچاق چوب هر سال به نسبت سال قبل از آن با افزایش ۱۰ درصدی روبه‌رو بوده است. این آمارها یعنی جنگل‌های ایران به‌صورت مستمر و با سرعت قطع می‌شوند و از بین میٰ‌روند.

آیین‌نامه مقابله با گرد و غبار در تعلیق

ستاد مبارزه با گرد و غبار روز گذشته در زابل برگزار شد و گویی تماشای توفان گرد و غبار مسئولان را به این باور رساند که موضوع گرد و غبار در این منطقه بسیار جدی است تا جایی که به رغم وجود آیین نامه مقابله با گرد و غبار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از تدوین برنامه جدیدی خبر داد. این در حالی است که هفت سال پس از تدوین آیین‌نامه مقابله با گرد و غبار، این آیین‌نامه اجرا نشده است. این آیین‌نامه به صراحت تکلیف همه دستگاه‌های اجرایی مرتبط را معین کرده است. یکی از مهم‌ترین این تکالیف تدوین سند مقابله با گرد و غبار است.

گردوغبار با سفر درمان می‌شود؟

معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برای «پیگیری چالش‌های محیط زیستی منطقه» به سیستان‌و‌بلوچستان سفر کرده است و در این سفر هم در توفان گرد و غبار ایستاد، هم بر بستر خشک هامون راه رفت و هم سری به پروژه چاه‌های ژرف و چاه نیمه‌های خالی زد. اهالی سیستان‌و‌بلوچستان اما از چند روز پیش از سفر او این سوال را می‌‎پرسند: «طی 13 ماه گذشته و در فاصله سفر قبلی سلاجقه و این سفر، چه چیزی تکان خورد و تغییر کرد؟» محمد مولا شهروند سیستانی می‌گوید: «چند ماه بیشتر در غبار نفس کشیدیم. ما نمی‌خواهیم مدیری بیاید در باد و غبار بایستد که بگوید به فکر شما هستم. اگر به فکر است کاری کند ما در غبار و خاک هر روز نفس نکشیم. با یک ربع ساعت ایستادن در غبار همدلی معنا پیدا می‌کند؟ بازدید و جلسه نه آب هامون است و نه هوای سیستان.»