شهرداری قزوین خانه «قافلهباشی» را تخریب و میراث فرهنگی بابت اطلاعرسانی در این مورد تشکر کرد
حریم «چهل تنان» پارکینگ میشود
حسین طحان، باستانشناس: این خانه در حریم دولتخانه صفوی و در مجاورت مدفن چهلتنان بود؛ آنجا که پیکرهای بیجان شاهزادگان قاجار را دفن کردند
۲۰ مهر ۱۴۰۱، ۱۰:۰۰
اینترنت قطع بود و خبر تخریب خانه «قافلهباشی» تا امروز به تهران مخابره نشد. در روزهای ناآرام قزوین که راه خبررسانی بسته بود، در سکوت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین یک خانه در این شهر زیر چرخهای بولدوزر شهرداری تخریب شد. تخریب این خانه که متعلق به خاندان قافلهباشی و در حریم دولتخانه صفوی و محلات بلاغی بود، و نیز در نزدیکی طرح خیابان انصاری شرقی قرار دارد، نگرانی فعالان میراثی شهر را برانگیخت و هراس تخریب محلات تاریخی را پررنگتر کرد.
تخریب را در روزهای آغاز اعتراضات اخیر شدت دادند. آنها کار را با ریختن یک دیوار شروع کردند و ویرانی این خانه دو هفته طول کشید اما حتی وقتی بولدوزرها آثار آن را از زمین محو کردند هم کسی خبر نشد.
از زمانی که چند خانواده از لبنان به قزوین آمده و در این شهر ساکن شدند، حدود نیم قرن میگذرد. محمد دبیرسیاقی در زندگینامه خودنوشت خویش به نام خاندان دبیرسیاقی و خاندان قافلهباشی در کنار چند خاندان دیگر اشاره میکند که در دوره صفوی به قزوین آمدند. خاندان قافلهباشی را از اواخر دوره قاجار، خصوصا پهلوی تا امروز، به دعانویسی میشناسند اما به گفته محمدحسن سلیمانی، روزنامهنگار قزوینی، شغلشان قافلهداری یا کاروانداری بود که به قافلهباشی معروف شدند.
کارواشی که قرار است آغاز طرح احداث خیابان انصاری شرقی از آنجا باشد، درست در کنار جایی است که حدس زده میشود مدفن چهلتنان باشد که کنار خانه قدیمی قافلهباشی قرار گرفته و قرار است زمین همین مقبره بخشی از فضای پارکینگ فوقالذکر را تشکیل دهد
همسایه این خانه از دو نسل پیش از حاج سیدحسین قافلهباشی میگوید که در این خانه زندگی کردند. سید احمد، پدر سید حسین، و سید محمد پدربزرگ او در این خانه زیستهاند. «سید حسین معروفترین عضو این خاندان در دعانویسی بود. کوچه قافلهباشی، محل زندگی قافلهباشیهای دعانویس بود که گفته میشود 10-12 تن بودند. خانههایشان منزل امید کسانی بود که به دنبال گرهگشایی از مسائل زندگی از همه شهرهای کشور به آنجا رو میآوردند. میگویند پیش و پس از انقلاب با دعانویسی این خاندان مقابله شده اما تا امروز به دلیل باورهای مردمی کار آنها ادامه پیدا کرده است.»
شهرداری در چند سال گذشته خانه قدیمی قافلهباشی را از ورثه ملک خرید و در طول چند هفته گذشته آن را تخریب کرد. فعالان شهر قزوین و کسانی که خانه را در زمان تخریبش دیدهاند از سرداب قاجاریاش میگویند. اگر چه محمدحسن سلیمانی معتقد است این سبک معماری در خانههای قزوین تا دهه 1340 شمسی به دلیل نبود امکاناتی مانند وسایل سرمایشی و نگهداری مواد غذایی مانند یخچال رایج بود و میگوید شاید نتوان برای این خانه قدمت قاجاری در نظر داشت. چرا که طبقه اول آن به احتمال زیاد در دوره پهلوی تغییرات اساسی کرده است.
همسایه خانه نیز از روزهای محرم میگوید که «تا زمان حیات حاج سید حسین قافلهباشی، میان مردم شهر پخش نذری میکردند. او که خانه را دیده بود از معماری و تزئینات بسیار ساده خانه میگوید. در دوره پهلوی به دلیل اندیشه رواج مدرنیته، چهره تزئینات خانههای سنتی، دگرگون شد و دیوارهای گچی و از کف تا سقف سفید، جای ازارهها و کاشیهای الوان و گچبری ظریف را گرفت.
همسایه با مدفن چهلتنان
حسین طحان، باستان شناس از قرار داشتن این خانه در حریم دولتخانه صفوی میگوید و اینکه احتمالا خانه پایه قاجاری داشته است. او البته بر مجاورت این بنا با مدفنی که به «چهلتنان» یا «چهلدختران» معروف است، تاکید میکند؛ جایی که پس از کشتار شاهزادگان صفوی به دستور شاه اسماعیل دوم صفوی، پیکرهای بیجان شاهزادگان را در آنجا به خاک سپردند. هرچند که همین روایت نیز از سوی برخی از پژوهشگران تاریخ قزوین با دیده تردید نگریسته میشود.
در لغتنامه دهخدا چهلدختران اینطور توصیف شده: «نام مقبرهای به شهر قزوین. در طرف شرقی آغاز خیابان سپه قزوین از شمال اول دونبشی که روبهروی دبیرستان شاپور است (مدرسه امید سابق) اکنون دکانی ساختهاند که در آنجا آجرهای سیمانی تهیه میکنند. تا چهل سال پیش آنجا زیرزمین مانندی بود که مقبره بود و آنجا را چهل تن یا چهل دختران میگفتند. درباره آن روایات مختلف شده است. برخی میگویند کودکان دربار صفوی که پیش از رسیدن به سن بلوغ میمردند در آنجا دفن میشدند. بعضی دیگر را عقیده بر این است که آنجا مدفن مردان و زنان و کودکان خاندان صفویه است که به امر شاه اسماعیل دوم کشته شدهاند.»
خانه قافلهباشی پارکینگ میشود
واکنش شهرداری و سازمان میراث فرهنگی استان در برابر پرسشهای فعالان حوزه میراث فرهنگی درباره تخریب این خانه تنها سکوت بود و اظهار بیاطلاعی و حتی ابراز تشکر بابت اطلاعرسانی. در پیگیریهای اولیه نگارنده به نظر رسید که خاندان قافلهباشی نیز حاضر به مصاحبه درباره خانه قدیمیشان نیستند. با این حال تخریب این خانه که گویا قرار است جای خالیاش با پارکینگ خودرو پر شود، نگرانی فعالان حوزه میراث فرهنگی شهر را برانگیخته است. محمدحسن سلیمانی که در جریان طرح احداث خیابان انصاری شرقی است میگوید مسیر احداث خیابان از خانه تخریب شده نیست.
با این حال در بررسیهایی که نگارنده انجام داده، کارواشی که قرار است آغاز طرح احداث خیابان انصاری شرقی از آنجا باشد، درست در کنار جایی است که حدس زده میشود مدفن چهلتنان باشد که کنار خانه قدیمی قافلهباشی قرار گرفته و قرار است زمین همین مقبره بخشی از فضای پارکینگ فوقالذکر را تشکیل دهد. نگرانی فعالان شهر قزوین از این است که اقدام شهرداری در تخریب خانه قافلهباشی، مقدمهای باشد برای احداث خیابان انصاری شرقی در بستر محله تاریخی بلاغی و ملکآباد، که خود عاملی است برای تخریب لایههای تاریخی که زیر خیابان قرار گرفته است.
شاید بهتر باشد سازمان میراث فرهنگی استان به عنوان نهاد بالادست شهرداری، اقدام قاطعتری در برابر این نهاد اجرایی انجام دهد که از ابتدای سکانداری مهدی صباغ تاکنون هربار شاهد نقض حریم باغستانهای سنتی، تهدید به احداث خیابان انصاری شرقی، مزاحم خواندن میراث فرهنگی بر سر راه توسعه شهری و … هستیم.
برچسب ها:
پارکینگ، چهل تنان، حفاظت از میراث فرهنگی، قافلهباشی، قزوین، قطعی اینترنت، میراث فرهنگی
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید