فردوسی؛ فریاد اصالت ایرانی
۵ اردیبهشت ۱۳۹۵، ۱۵:۲۰
فردوسی؛ فریاد اصالت ایرانی
«… استاد ابوالقاسم فردوسی از دهاقین توس بود. از دیهی که آن را باژ خوانند و از ناحیت طبران است… فردوسی در آن دیه شوکتی تمام داشت… و شاهنامه به نظم همی کرد… بیست و پنج سال در آن کتاب مشغول شد که آن کتاب تمام کرد و الحق هیچ باقی نگذاشت و سخن را به آسمان علیین برد و در عذوبت به ماء معین رسانید و کدام طبع را قدرت آن باشد که سخن بدین درجه رساند که او رسانیده است…؟!»
سطور بالا دیدگاه نظامی عروضی است که در چهارمقاله اش درباره فردوسی نگاشته است.
حکیم ابوالقاسم فردوسی همان بزرگ مردی است که در یکی از بحرانی ترین برهه های تاریخ که سرزمین پارسیان مورد تهاجم نظامی و فرهنگی اقوام ترک و تازی بود، عاصی از این همه جفایی که بر تاریخ و فرهنگ آریایی می رفت و از یک طرف اعراب، ایرانیان را «بد دین» و «وارث مجوسیان» می دانستند و به آن ها به چشم شهروند درجه چندم می نگریستند و از سویی دیگر ترکان از شمال و شرق هر از چند گاهی هوس لشکر کشی به این سرزمین اهورایی را در سر می پروراندند، لب به سخن می گشاید و نام ایران زمین را با افتخار بر زبان ها جاری می کند. در شاهنامه، همه اسطوره های باستان اعم از رستم و اسفندیار و گیو و… سر از خاک بر می دارند و در آن زمانه غدار که ایرانیان زیر یوغ بیگانگان زندگی می کردند، به دفاع از ملیت و تمدن آریایی می پردازند.
در زمان فردوسی که اعراب خود را نژاد برتر می خواندند و پارسیان را تحقیر می کردند و زبان پارسی را زبان اهل جهنم می دانستند، گروهی از ایرانیان مسلمان با استناد به آیه شریفه «انّا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوباً و قبایلاً لتعارفو، انّ اکرمکم عند ا… اتقاکم» برابری و برادری را به قبایل عرب یادآور شدند(نهضت شعوبیه).
اما چون این یاد آوری را بی اثر دیدند دست به مقابله به مثل زده و پا را فراتر گذاشته و علیه اندیشه دستگاه خلافت عربی شوریدند و دم از برتری نژادی ایران بر عرب زدند. فردوسی نیز از این جریانات به دور نبوده است.
حکیم؛ تا آن جا که می تواند از واژگان پارسی سره استفاده می کند و کمتر به سراغ کلمات تازی می رود. تا بدانجا که تاریخ کهن و اسطوره های پارسی را به زبان ایرانیان بازگو می کند. آن گاه سرمست از پیروزی در میدان فصاحت، نعره می زند:
«بسی رنج بردم در این سال سی/عجم زنده کردم بدین پارسی»
از ویژگی های شاهنامه این است که فردوسی به صورت تک بعدی و یک جانبه به فرهنگ ایران نگاه نمی کند و این گونه نیست که مانند داستان های رزمی به جنگ و خونریزی و کشورگشایی بپردازد و تنها قدرت جسمانی پهلوانان را به رخ خوانندگان بکشد. بلکه حتی در نبردها و رجز خوانی های پهلوانان نیز سعی در انتقال مفاهیم اخلاقی و تعلیمی دارد.
به عنوان مثال؛ آنجا که رستم و اسفندیار رویاروی هم قرار می گیرند اسفندیار بر سر رستم فریاد می زند:
«مبادا چنین هرگز آیین من/سزا نیست این کار در دین من/ که ایرانیان را به کشتن دهم/ خود اندر جهان تاج بر سر نهم»
و در جای دیگر که رستم تلاش می کند تا از ادامه جنگ با اسفندیار جلوگیری کند می گوید:
«چنین گفت رستم به اسفندیار/ که ای سیر ناگشته از کارزار/ بترس از جهاندار یزدان پاک/ خرد را مکن با دل اندر مغاک»
و نمونه های بسیاری که نشان از اصالت نژاد ایرانی در جای جای شاهنامه دارد و گویا هدف حکیم توس از نگاشتن شاهنامه شناساندن فرهنگ بزرگ منشی و نجابت و شجاعت و انسانیت ایرانی به جهانیان و به ویژه داعیه داران گردنکش روزگار خودش و در عین حال بخشیدن اعتماد به نفس به هموطنان خود در برابر تفکرات پوسیده حاکم بر جامعه آن زمان بوده است. او در کار خود آن قدر موفق بود که حسادت و حساسیت محمود غزنوی،پادشاه بیگانه، را برانگیخت.
به هر حال، فردوسی فریاد اصالت ایرانی در گلوگاه پر مخاطره تاریخ این سرزمین است. فریادی که اکنون پس از گذشت هزار سال هنوز در رگ و پی این مرز و بوم طنین افکن است و ما امروز در هجوم تندبادهای روزگار بیش از همیشه به گنجینه بزرگ شاهنامه نیازمند هستیم.
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
کشمکش بین ارگانهای دولتی و تولیدکنندگان کمبود شیرخشک را تشدید کرد
مداخلهٔ بینتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک
وزیر نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با معاون رئیسالوزرای طالبان دیدار کردند
موضعگیری دوگانه دربارهٔ حقابهٔ هیرمند
فعالان جهانی هشدار میدهند
میراث «غزه» زیر بمباران
پیگیری برای ثبت یک میراث ناملموس ادامه دارد
فصل انارچینی
بیماران «آتروفی عضلانی نخاعی» معطل پاسکاری وزارت بهداشت برای تدوین پروتکلهای توزیع دارو هستند
توزیع قطرهچکانی داروهای بیماران SMA
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید