جنوب استان سیستان‌وبلوچستان یکی از تاریخی‌ترین نقاط استان سیستان‌وبلوچستان است و با وقوع سیل اخیر، بیم آن می‌رود که محوطه‌های باستانی و بناهای تاریخی و قلعه‌های بسیاری از دوره‌های پیش از تاریخ تا دوران ساسانی و اسلامی در این بخش از سیستان‌وبلوچستان دچار آسیب و خسارات زیادی شده باشند.

|پیام ما| خبر جدید نیست؛ هرچند طرح چندبارهٔ آن از عمق نگرانی فعالان میراث فرهنگی و دوستداران آثار تاریخی کم نمی‌کند، اما در روزهای اخیر یک‌بار دیگر موضوع رشد قارچ و گلسنگ در تخت‌جمشید، پاسارگاد و محوطهٔ باستانی بیستون از سوی روزنامهٔ «فرهیختگان» مطرح شد. گفته می‌شود نزدیک به ۵۰۰ گونه گلسنگ در حال رویش روی بنا‌های تاریخی ایران مشاهده شده است که تأثیر فرسایشی زیادی بر سطح بنا‌های باستانی دارند؛ قارچی که روی سنگ‌ها، صخره‌ها، تنه و ساقهٔ درختان می‌روید و می‌تواند تا چهار هزار سال هم عمر کند.

|پیام ما| پروندهٔ «قلعهٔ فلک‌الافلاک و درهٔ خرم‌آباد» یکی از چهار پروندهٔ ایران برای ثبت جهانی در یونسکو در سال جدید میلادی (۲۰۲۴) است؛ قلعه‌ای که از حدود ۳۰ سال پیش تا کنون در مسیر جهانی شدن‌ قرار گرفته است و جهانی شدن آن بالاخره پس از قطعی شدن آزادسازی حریم شکل جدی‌تری یافت. گرچه قلعهٔ «فلک‌الافلاک» ثبت ملی شده است، اما حدود سه دهه یکی از مهمترین چالش‌های این اثر تاریخی برای ثبت جهانی آزادسازی حریم بود و حالا خبرها حاکی است که این آزادسازی به‌جز چند پلاک در ضلع شمالی، انجام شده و قلعه برای ورود ارزیاب‌های یونسکو در تابستان امسال آماده است.

دیروز خبری در رسانه‌ها مبنی بر اینکه دولت با توجه به نداشتن تمایل به تداوم عضویت در برخی مجامع بین‌المللی، لایحهٔ لغو عضویت در «ایکوم» و «ایکوموس» را به مجلس تقدیم کرده است، دست‌به‌دست در رسانه‌ها می‌چرخید. خبری شوکه‌کننده و نامه‌ای که ظاهرا نشان می‌داد به امضای رئیس جمهور و وزیر امور خارجه رسیده است. اما چند ساعت پس از انتشار این خبر مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اطلاعیه‌ای را منتشر و بر تداوم همکاری این وزارتخانه با نهادهای غیر دولتی تاکید کرد.

قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور با بیان اینکه اعتبارات در حوزه میراث‌فرهنگی کفاف نیازها نیست،گفت: از ۲۰هزار میلیارد تومان که در سال ۱۴۰۲ نیاز داشتیم تنها ۹۱ میلیارد تومان اختصاص داده شد که ۶۰ میلیارد آن اوراق قرضه است.

سرپرست پایگاه ملی محوطه‌های تاریخی جیرفت اعلام کرد که فصل دوم از کاوش با هدف شناخت بیشتر جنبه‌های فرهنگی و تاریخی محوطه تُم گاوان جیرفت رو به پایان است.

نبض کاوش‌های باستان‌شناسی در ایران کند نمی‌زند، بلکه تقریباً ایستاده؛ سال‌هاست هیچ برنامهٔ منظم و منسجمی برای انجام این فعالیت‌های فرهنگی در کشور وجود ندارد و معدود کارهای انجام‌شده هم در ابعاد بسیار کوچک یا برای مقاطع زمانی کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد. همان‌ها هم با وجود تأثیر قابل‌توجه در جهان باستان‌شناسی اما در ایران یا کوچک دیده می‌شوند یا اصلاً دیده نمی‌شوند. هم‌زمان با این عقب‌ماندگی‌ها که حالا به تأکید برخی کارشناسان به ۵۰ سال هم رسیده، کشورهای همسایه ایران از شمال تا جنوب به‌دنبال تحریف واژه‌ها و ثبت فرهنگ به‌نام خود هستند. از سوی دیگر آمار حفاری‌های غیرمجاز هم ایران را جزو کشورهای در وضعیت قرمز قرار داده است و سودجویان بیشترین آسیب‌ها را به لایه‌های فرهنگی کشور وارد می‌کنند.

هجدهم آوریل، مقارن با سی‌ام فروردین امسال، مصادف است با روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی. «ایکوموس»، شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها، هر ساله با انتخاب یک شعار، برنامه‌های خود را اعلام می‌کند و توصیه‌هایی را به اعضای خود ارائه می‌دهد. یکی از برنامه‌های امسال توجه به تاثیر تغییر اقلیم بر وضعیت بناهای تاریخی است.