تشخیص کارشناسان اموال تاریخی بر این است که بسیاری از اشیائی که با عنوان «باستانی» و «تاریخی»، قاچاق می‌شود و یا غیرقانونی به فروش می‌رسد، «جعلی» است. توقیف مجسمه‌ای با قدمت ۲۰۰۰ سال و به ارزش مالی ۲۰ میلیارد تومان از سوی پلیس در حالی خبرساز شده است که برخی از کارشناسان اموال تاریخی و باستان‌شناسان اصالت تاریخی آن را رد کرده‌ و این مجسمه را جعلی تشخیص داده‌اند. پرسش این است قدمت و اصالت اشیاء کشف‌شده از قاچاقچیان، چگونه تشخیص داده می‌شود؟

هر سه حوزه زیرمجموعه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چالش‌های زیادی دارند؛ چالش‌هایی که موجب شده نه تنها این حوزه‌ها از صف تاثیرگذاری در توسعه پایدار جا بمانند بلکه حتی جایگاه اصلی خود را هم نداشته باشند. چالش‌ها از سطح مسائل کلان چون فراموشی، تخریب، کاهش قابل توجه گردشگری خارجی و ... گذشته و به تلاش برای بقا تبدیل رسیده است. این چالش‌ها اگرچه نسل به نسل از دولتی به دولت بعد منتقل شده‌اند، اما گرد زمان هم نتوانسته از اهمیت آن‌ها بکاهد. در این گزارش با کارشناسان حوزه‌های مختلف به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا مهم‌ترین چالش‌های این حوزه را به دولت منتخب گوشزد کنند؛ هرچند به نظر می‌رسد انتخاب مدیران متخصص و آگاه می‌تواند گام بلندی برای رفع بسیاری از همین چالش‌های کهنه باشد. این در حالی است که رئیس دولت چهاردهم در کارزار انتخاباتی‌اش از راهبردهای کارشناسانه برای گره‌گشایی مشکلات حوزه‌های مختلف خبر داد و حالا کارشناسان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌گویند چاره عبور از مشکلات این حوزه هم همین کارشناسی‌هاست.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس از اجرای ۲۳ طرح حفاظت، مرمت و زیرساخت‌ها در مجموعه جهانی تخت جمشید خبر داد.

|پیام ما| آرامگاه کوروش هم مانند همه بناهای تاریخی شیراز در ماه‌های گذشته با حاشیه‌های زیادی همراه بود. از قطع‌شدن ردیف بودجهٔ‌ملی پایگاه پاسارگاد که مشکلی سراسری و مربوط به همه پایگاه‌های کشور بود تا رشد گل‌سنگ‌ها که این آثار را در معرض تخریب قرار دارد. حالا مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس از اجرای ۶ طرح ملی حفاظتی، مرمتی و ساماندهی در محوطه میراث جهانی پاسارگاد و مرمت آرامگاه کوروش در ۴ فاز خبر می‌دهد و می‌گوید: «طبق برنامه‌ریزی‌ها یکی از این طرح‌های بزرگ و مهم مرمت آرامگاه کوروش است که در قالب ۴ فاز طراحی و تعیین‌شده و هم‌اکنون فاز نخست آن آغاز شده که طبق پیش‌بینی‌ها فاز نخست طرح اوایل پاییز به پایان می‌رسد.» به گفته «محمد ثابت اقلیدی» مرمت بلوک‌های سنگی پله‌ها و دیواره بیرونی اتاقک آرامگاه ازجمله اقدامات مرمتی است که در این بنا صورت می‌گیرد و همچنین محوطه‌سازی، ساماندهی و بازچینی بلوک‌های سنگی حیاط مرکزی کاروانسرای مظفری، ساماندهی و استحکام‌بخشی و مرمت صفه برج‌ سنگی همچنین استحکام‌بخشی و حفاظت جداره آب‌نماهای باغ شاهی و ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در محوطه میراث جهانی از پروژه‌های مهمی است که در این محوطه جهانی انجام خواهد شد. محوطه جهانی پاسارگاد شامل کاخ، آرامگاه، کاروانسرا، باغ شاهی، پل، کوشک‌ها با شمارهٔ ۱۱۰۶ در سال ۱۳۸۳ در فهرست جهانی قرار گرفت و روز شنبه(۱۶ تیر) بیستمین ساگرد ثبت‌جهانی آن بود. «محمد حسینی گورجی» کارشناس مرمت محوطه میراث جهانی پاسارگاد در گفت‌وگو با «پیام ما» درباره این طرح که در حال اجراست توضیح می‌دهد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی فارس با اشاره به اجرای ۶ طرح ملی حفاظتی، مرمتی و ساماندهی در محوطه میراث جهانی پاسارگاد در سال جاری، گفت: یکی از این طرح‌های بزرگ و مهم مرمت آرامگاه کوروش است که در قالب ۴ فاز طراحی و تعیین‌شده و هم‌اکنون فاز نخست آن آغاز شده است.

|پیام ما| اوضاع نابه‌سامان اقتصادی در حوزۀ گردشگری از چند سال پیش شروع شد؛ سیل سال ۱۳۹۸ بسیاری از زیرساخت‌های گردشگری را از بین برد، گرانی بنزین در پاییز ۱۳۹۸ آمار سفر را کاهش داد، تورم و گرانی رشد اقامتگاه‌های غیرمجاز و تعطیلی اقامتگاه‌های مجاز را رقم زد، کرونا نفس نیمه‌جان این صنعت را گرفت و سال گذشته هم پلمپ مراکز به‌دلیل رعایت نکردن حجاب، خنجر دیگری بر پیکر صنعت گردشگری زد. آمارها نشان می‌دهد آسیب‌های گرانی بنزین و سیل در سال ۱۳۹۸، حدود ۳۰۴ میلیارد ریال خسارت به صنعت گردشگری کشور وارد کرد. مرداد ۱۴۰۰ رئیس وقت کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران، از بیکاری ۱۳هزار راهنمای گردشگری در ایران و خسارت ۱۲ هزار میلیارد تومان صنعت گردشگری خبر داد. در پاییز ۱۴۰۱ و با فروکش کردن پاندمی کرونا، مرکز پژوهش‌های مجلس، خسارت‌های کرونا به صنعت گردشگری را به این شرح اعلام کرد: ۲۰۷ هزار و ۱۴۳ میلیارد ریال خسارت اقتصادی و ۸۷ هزار و ۵۲۵ بیکاری و با چالش پلمپ به‌دلیل «رعایت نکردن شئونات و حجاب»، حداقل شغل بیش از ۷۰۰ نفر تحت‌تأثیر قرار گرفت. حالا وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، بدون اشاره به همۀ این خسارت‌ها، از ایجاد اشتغال ۴۰ هزار نفری در دولت سیزدهم می‌گوید.

کاهش فروش فرش ایرانی در بازار جهانی، مدت‌هاست که به موضوعی نگران‌کننده بدل شده و مهم‌ترین دلایل آن در تمام این سال‌ها نکاتی از جمله تحریم‌های اقتصادی، رقابت سایر کشورها و تغییر در ترجیح‌ مصرف‌کنندگان عنوان می‌شود. اما حالا برخی ادعا کرده‌اند، علاوه‌بر مسائل مطرح‌شده، کیفیت برخی فرش‌های ایرانی به دلایل مختلف کاهش پیدا کرده و این وضعیت از نگاه خریداران خارجی هم دور نمانده است. ادعایی که البته مورد تأیید متولیان این حوزه نیست و به‌گفتۀ رئیس کمیسیون فرش و صنایع‌دستی اتاق تعاون ایران به «پیام‌ ما»، فرش ایرانی تنها فرشی است که در دنیا شناسنامه‌دار شده و در سازمان بین‌المللی «DC1» ثبت جهانی می‌شود؛ به‌همین‌دلیل ادعای کاهش کیفیت آن صحت ندارد. اما چون در نمایشگاه‌های خارجی حضور نداریم، رقبا از هر ظرفیتی برای پایین‌‌آوردن جایگاه فرش دستباف ایران استفاده می‌کنند.