«بگذارید «دریای عزیز» زنده بماند.» دریا، همان برکه‌های نشسته در دل خشکی نیشابور است. محلی‌ها به آن می‌گویند دریا؛ آبی میان سختی بیابان! برکه‌هایی باقی‌مانده از اعصار گذشته که آب آن از دل زمین می‌جوشد و به آن دریاچۀ «ریوند» هم گفته می‌شود. حالا این دریاچه که نام‌اش در متون پهلوی آمده و برکه‌ای مقدس در میان اهالی نیشابور قدیم و جدید بوده، منظرش تحت‌تأثیر معدن‌کاوی قرار گرفته است. معدن گچ بیش از سه دهه در یال پشتی کوه مشرف به برکه‌ها مشغول به کار بوده، اما در سال‌های اخیر معدن‌کار به این سوی کوه آمده و می‌خواهد مادۀ معدنی جدیدی برداشت کند. در روزهای اخیر، فعالان محیط‌زیست و اهالی روستاهای زرنده و اندراب در نزدیکی دریای عزیزشان تجمع کرده‌اند و از نگرانی‌شان برای فعالیت معدنی و خشک شدن آب برکه می‌گویند. آن‌ها می‌خواهند «دریای عزیز» زنده بماند و فعالیت معدن، قلب زمین را نخشکاند و پنج برکۀ باقی‌مانده به سرنوشت دو برکه که خشک شدند، دچار نشوند.

استان‌شناسانی که در «بورگاس» واقع در بلغارستان مشغول کاوش بودند بیش از ۱۰۰ شیء‌ شیشه‌ای متعلق به دوران امپراتوری عثمانی را در نزدیکی ساحل پیدا کردند.

دو روز تا برگزاری چهل‌وششمین کمیتۀ میراث جهانی یونسکو در هندوستان باقی مانده؛ نشستی که قرار است از ۲۱ تا ۳۱ جولای ۲۰۲۴ (۳۱ تیر تا ۱۰ مرداد ۱۴۰۳) در دهلی نو (هند) برگزار شود و طی آن، ۲۷ مکان پیشنهادشده برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو و وضعیت حفاظت از ۱۲۴ مکان که قبلاً در فهرست میراث جهانی و همچنین در فهرست میراث جهانی در خطر ثبت شده‌اند، بررسی شود. ایران نیز در این نشست پروندۀ «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» را پیشنهاد کرده که شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) به آن ایرادهایی وارد کرده و خواستار تعلیق‌اش شده است. با وجود این، مسئولان استانی به برگزاری این اجلاس و ثبت جهانی هگمتانه امیدوارند.

تنورسازی با تمام قدمتی که در گوشه و کنار کشور دارد، این روزها یک هنر فراموش‌شده است؛ یک شغل خاک‌گرفته که هیچ طرفداری ندارد. عطر نان پخته‌شده در تنورهای گلی هم فقط در حافظۀ موسپیدکرده­‌ها مانده. پیش از این در خانه‌­های روستایی، اتاق ویژۀ تنور و پخت نان قرار داشت و معمولاً هفته‌ای یك‌بار نان و كلوچه در این تنور پخته می‌­شد.

هر سه حوزه زیرمجموعه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چالش‌های زیادی دارند؛ چالش‌هایی که موجب شده نه تنها این حوزه‌ها از صف تاثیرگذاری در توسعه پایدار جا بمانند بلکه حتی جایگاه اصلی خود را هم نداشته باشند. چالش‌ها از سطح مسائل کلان چون فراموشی، تخریب، کاهش قابل توجه گردشگری خارجی و ... گذشته و به تلاش برای بقا تبدیل رسیده است. این چالش‌ها اگرچه نسل به نسل از دولتی به دولت بعد منتقل شده‌اند، اما گرد زمان هم نتوانسته از اهمیت آن‌ها بکاهد. در این گزارش با کارشناسان حوزه‌های مختلف به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا مهم‌ترین چالش‌های این حوزه را به دولت منتخب گوشزد کنند؛ هرچند به نظر می‌رسد انتخاب مدیران متخصص و آگاه می‌تواند گام بلندی برای رفع بسیاری از همین چالش‌های کهنه باشد. این در حالی است که رئیس دولت چهاردهم در کارزار انتخاباتی‌اش از راهبردهای کارشناسانه برای گره‌گشایی مشکلات حوزه‌های مختلف خبر داد و حالا کارشناسان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌گویند چاره عبور از مشکلات این حوزه هم همین کارشناسی‌هاست.

|پیام ما| هزار سال پیش بود که تاجران و ملوانان شیرازی در مسیر تجارت خود در اقیانوس هند، با کشتی‌های خود وارد جزیره‌ای به نام «زنگبار» شدند؛ جزیره‌ای خوش‌آب‌وهوا که تاجران را مجاب کرد آنجا بمانند و زندگی تشکیل دهند. آن‌ها البته فقط در زنگبار نبودند و به سومالی و موزامبیک هم رفتند و با دختران محلی ازدواج کردند و آنجا ماندگار شدند. حضور شیرازی‌ها در زنگبار فقط به همین تغییر مسیر زندگی‌شان ختم نشد؛ نتیجۀ این حضور علاوه‌بر دهکده‌ای که اصالت خود را ایرانی و شیرازی می‌دانند، یک مسجد به نام «کیزیمکازی» است که ساخت آن را به مهاجران شیرازی نسبت می‌دهند که در سال ۱۱۰۷ میلادی ساخته شده و گفته می‌شود در طراحی بسیاری از مساجد قرن نوزدهمی ساخته شده در شهر سنگی زنگبار اثرگذار بوده‌ است.