پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | برگه 10 | نتایج جست‌وجو برای “بحران غذایی”

نتایج جستجو برای: بحران غذایی

خشکسالی انسان‌سازِ خاورمیانه

تغییراقلیم و تبعیض نژادی

مبتنی بر مطالعات متمرکز پژوهشگران حوزه‌های مختلف مرتبط با تغییراقلیم، این ابرچالش با تبعیض نژادی در ادوار مختلف در هم تنیده است.

پارادوکس حفاظت از آب‌های زیرزمینی

«ما در ایران با یک پارادوکس مواجهیم؛ سیاستگذاران عطش آب دارند،‌ برنامه‌های توسعه آب‌طلب هستند و در مقابل عده‌ای تلاش می‌کنند مصرف آب را کاهش دهند. وضعیت ما مشابه مدرسه‌ای است که نه معلم دارد و نه زیرساخت و نه در و پنجره‌، آن وقت عده‌ای می‌خواهند کلاس تقویتی در آن برگزار کنند. تا زمانی که این پارادوکس حل نشود، وضعیت آب‌های زیرزمینی هم حل نخواهد شد.» اینها گفته‌های «نعمت‌الله دهبندی»، مدیر پیشین گروه تلفیق و بیلان شرکت مدیریت منابع آب ایران بود که در نشست «تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی، وعده تا واقعیت» که دوشنبه، ۱۵ آبان، توسط اندیشکدهٔ تدبیر آب برگزار شد.

اقتصاد سبز به نفع عدالت

تا ۲۷ سال دیگر ۹.۸ میلیارد انسان به جمعیت کره زمین اضافه خواهد شد. آمار سازمان ملل اینطور نشان می‌دهد. این یعنی افزایش ۱.۸ میلیارد نفر به جمعیت ۸ میلیاردی امروز کره زمین و به فراخور آن مصرف انرژی بیشتر، ایجاد آلودگی‌های بیشتر، تشدید ناامنی غذایی و افزایش فقر و نابرابری فراگیرتر و سرجمع، اقتصاد ناپایدارتر. اگر با همین روش‌هایی که انسان تاکنون روی زمین زنده مانده، ادامه دهیم شاید تا نزدیک ۳۰ سال دیگر، کمتر نشانی از حیات در زمین باقی بماند. اما راه حل چیست؟ چطور زمین را حفظ کنیم و بقا پیدا کنیم؟ اقتصاد سبز در کنار سایر شاخص‌های توسعه پایدار می‌تواند آینده عادلانه و کم‌کربنی برای محیط زیست و جامعه به طور فعال رقم بزند. به‌این‌ترتیب به‌کارگیری راهکارهای مبتنی بر این اقتصاد و محیط زیست می‌تواند آینده پایداری را برای همه به ارمغان بیاورد.

من یک «شوتی» هستم

«دوستان در لامرد کمین زدن. یک سمند گشت راه را پلمپ کرده. وارد حوزه نشید. تا زمانی که خبر ندادم از جاساز بیرون نیایید.» «ابراهیم» این پیام را در گروه «نان‌آوران» می‌فرستد و به «نسرین» زنگ می‌زند که «آیه‌الکرسی» بخواند تا این بار که بارشان لاستیک است، به «قفلی» نخورد. «همان‌طور که چشمان سُرخم را تیز کرده‌ام، همه حواسم برای پاییدن مامورها به آن سمت جاده است. ساعت نزدیک به سه صبح است. ماموران را تا پایگاه نیروی انتظامی تعقیب می‌کنم. مطمئن که می‌شوم ماشین را در پایگاه پارک کرده‌اند، به راننده‌هایم زنگ می‌زنم که جاده باز شد. چراغ‌ها را روشن کنید و سریع شوتش کنید.» همین‌طور که مرد در حال تعریف این خاطره است، همسرش بساط چای و میوه را آماده می‌کند. اسمشان را در این گزارش، «ابراهیم» و «نسرین» می‌گذاریم. دو سال از ازدواجشان می‌گذرد و خانه اجاره‌‌ای و نقلی‌شان هنوز رنگ‌وبوی زندگی تازه‌عروس و دامادها را می‌دهد.

سایهٔ سوء تغذیه بر سر نوزادان

یش از یک ماه است که کمبود شیرخشک در بازار، پدر و مادرهای نوزادان را برای تهیهٔ قوت غالب فرزندانشان بین داروخانه‌های شهرهای کوچک و بزرگ کشور سرگردان کرده. خانواده‌هایی که با سهمیه‌ای شدن شیرخشک، برای تضمین حق حیات کودکانشان به دیگران می‌سپارند برایشان یک قوطی شیرخشک پیدا کنند. قرار بود معضل کمبود این مادهٔ مغذی که برای بعضی از نوزادان یک مکمل تغذیه‌ای و برای بعضی دیگر تنها انتخاب غذایی است، تا آبان‌ماه براساس قولی که «سید حیدر محمدی»، رئیس سازمان غذا و دارو داده بود، رفع شود؛ اما نشد. حالا در هفتهٔ دوم آبان‌ماه، رئیس سازمان غذا و دارو بار دیگر وعده داده که «با اقدامات صورت‌گرفته برای تأمین مادهٔ اولیهٔ تولید شیرخشک درصورت پایبندی شرکت‌ها به تعهداتشان، در اواخر آبان تولید شیرخشک کفاف نیاز داخل را بدهد.» این، درحالی‌است که «هانی تحویل‌زاده»، رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک، علت کمبود شیرخشک در بازار را تصمیمات سازمان غذا و دارو می‌داند و می‌گوید که این سازمان با تولیدکنندگان شیرخشک به‌مثابه شرکت‌های بازرگانی برخورد می‌کند و ارز لازم برای تأمین مواد اولیه تولید را به‌ آنها اختصاص نمی‌دهد: «در حال حاضر فقط پنج شرکت تولیدکنندهٔ شیرخشک فعال هستند که از ظرفیت تولید آنها استفاده نمی‌شود و فقط از بدهی ارزی دو تا از آنها کم شده. از طرفی سازمان غذا و دارو اعلام کرده که مشکل تا آبان حل می‌شود، اما هنوز اتفاقی نیفتاده است. اگر کمبودی وجود دارد، باید از همهٔ ظرفیت پنج شرکت استفاده شود.»

بحران در حوضه‌های آبریز کشور

بحران آب در ایران تنها ناشی از تغییراقلیم نیست، به‌عبارت دیگر سوءمدیریت و عدم وجود برنامه‌ریزی در بخش آب نیز در این بحران دخیل بوده‌اند. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که در نخستین روز آبان منتشر کرده است، می‌گوید: «بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد سهم عوامل انسانی از جمله توسعهٔ مصارف آب‌بر، وضعیت اقتصادی و معیشت وابسته به آب، وضعیت صادرات-واردات، سطح زیر کشت، رشد جمعیت، امنیت غذایی، انگیزهٔ اصلاح الگوی مصرف و بهره‌وری و غیره در ازدیاد مصارف بیشتر از سهم عوامل طبیعی ناشی از کاهش بارش‌ها در کمیابی‌های آبی بوده است. آثار کم‌آبی مشاهده‌شده در سال‌های اخیر درواقع حلقهٔ مؤخر از زنجیرهٔ روند فزایندهٔ مصرف آب در دشت‌ها و حوضه‌های کشور است.» براساس گزارش این مرکز وضعیت آبی حوضه‌های آبریز درجه یک کشور براساس شاخص سرانهٔ آب تجدیدپذیر، فقط در دو حوضهٔ دریای خزر و دریای عمان و خلیج فارس مناسب است و بقیهٔ حوضه‌های آبریز درجه یک کشور یا بحرانی هستند یا مبتلا به کم‌آبی مطلق و بی‌آبی. این گزارش وضعیت عمومی کشور در این بخش را بحرانی اعلام کرده است. همچنین چهار سناریوی احتمالی درصورت عدم تغییر روند موجود در این مطالعه طراحی شده است که نتیجهٔ همهٔ آنها به تهدید امنیت آبی و غذایی کشور، از بین رفتن منابع طبیعی کشور و تحت‌الشعاع قرار گرفتن امنیت ملی ختم می‌شود.

شکست کمربند سبز

ایستادن در برابر گسترش افسارگسیختهٔ شهرها، کاهش آلودگی هوا و زیست‌پذیر کردن شهرها اهدافی است که از سال‌ها پیش قانونگذاران در طرح‌های جامع شهری و لوایح مرتبط با کمربند سبز دنبال کرده‌‌اند. این الگو نه‌تنها در ایران که در تمام نقاط جهان به‌طور موفق یا ناموفق در حال اجرا است. بحث محدوده و حریم در دههٔ ۴۰ در نخستین طرح جامع شهری تهران مطرح شده بود، بعد در دههٔ ۷۰ طی برنامه‌ای ۲۵ساله و در سال ۸۵ به‌طور مشخص توصیه‌هایی برای حریم سبز تهران در طرح جامع شهر تهران به میان آورده شد و سال ۹۶ نیز مجلس ذیل لایحهٔ هوای پاک به لزوم داشتن کمربند سبز در شهرهای تحت‌تأثیر ریزگردها تأکید کرد و وظایفی را برای دستگاه‌ها در نظر گرفت. در تمام طول چند ده سالی که موضوع حریم و محدوده در شهرهای ایران مطرح شده است، هیچ‌گاه دولت‌ها و شهرداری‌ها در اجرای آن به موفقیت مطلوبی دست نیافته‌اند؛ چراکه هر بار رشد و گسترش حاشیه‌نشینی به‌ویژه در کلانشهری چون تهران خود را بر این محدودهٔ تعیین‌شده تحمیل کرده، ضمن اینکه همواره مشکلات منابع آبی و مالی پا برجا بوده است. بنابراین، با وجود اقدامات انجام‌شده به‌نظر می‌رسد که در نمایی کلی فعلاً با طرحی شکست‌خورده روبه‌رو هستیم.