|پیام ما | خلیج‌فارس، آبراهه‌ای است نیلگون، یک جلوه از تمدنی دیرپا و باشکوه که مردم جنوب پا‌به‌پای آن پیش آمده‌اند. مردم این دیار از خوزستان گرفته تا بوشهر و هرمزگان به‌واسطهٔ همنشینی با دریا، اشتراک‌های فرهنگی بسیاری در تجارت، دادوستد، هنر، معماری، موسیقی، خوراک و پوشاک دارند. همین اشتراک‌ها و تعامل دیرینی که در جوار خلیج‌فارس شکل گرفته بود، روز دهم اردیبهشت را به‌نام روز ملی ‌خلیج‌فارس مزین کرد و حالا به همین بهانه به تاریخچهٔ باستانی کرانه‌های خلیج‌فارس سر زده‌ایم.

تأملی بر اندیشه‌های «حکمت‌الله ملاصالحی»

آرام قدم برداشت و از پله‌ها، کنار همسر و استاد دیرینش، «ژاله آموزگار» پایین آمد و با تشویق جمعیت روی صندلی‌اش نشست. جمعیتی که بعضی از آنان روزگاری شاگردانش بودند و حالا همکارانش. چشم که می‌چرخاندی اساتید فلسفه و باستان‌شناسی جای‌جای سالن نشسته بودند. آمده بودند که یا از او بگویند یا از او بشنوند. «حکمت‌الله ملاصالحی» روز چهارم اردیبهشت‌ماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی، بزرگ داشته شد تا سایرین فعالیت‌های او را طی سالیان سال در حوزه باستان‌شناسی، پیوند این رشته با فلسفه و تلاش او برای ایران را ستایش کنند. در این برنامه ژاله آموزگار، محمداسماعیل اسمعیلی جلودار، مهدی اصل زعیم، محمدرضا حسینی بهشتی، اصغر دادبه، انشاء‌الله رحمتی، کامیار عبدی، منوچهر صدوقی سها، مهرداد ملک‌زاده، حمیدرضا ولی‌پور و آتوسا مومنی سخنرانی کردند و هر کس به نوع خود از او قدردانی را به جا آورد.

|پیام ما| خبر جدید نیست؛ هرچند طرح چندبارهٔ آن از عمق نگرانی فعالان میراث فرهنگی و دوستداران آثار تاریخی کم نمی‌کند، اما در روزهای اخیر یک‌بار دیگر موضوع رشد قارچ و گلسنگ در تخت‌جمشید، پاسارگاد و محوطهٔ باستانی بیستون از سوی روزنامهٔ «فرهیختگان» مطرح شد. گفته می‌شود نزدیک به ۵۰۰ گونه گلسنگ در حال رویش روی بنا‌های تاریخی ایران مشاهده شده است که تأثیر فرسایشی زیادی بر سطح بنا‌های باستانی دارند؛ قارچی که روی سنگ‌ها، صخره‌ها، تنه و ساقهٔ درختان می‌روید و می‌تواند تا چهار هزار سال هم عمر کند.

|پیام ما| همهٔ دستگاه‌ها مکلفند که برای اجرای طرح‌های عمرانی از وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استعلام بگیرند. این یک اختیار حاکمیتی برای وزارتخانه است که وزیر آن را به رئیس پژوهشگاه تفویض کرده و درنهایت مجوز را معاون وزیر صادر می‌کند. برای اجرای هر پروژه‌ای، فرایندی وجود دارد و وقتی نامهٔ استعلام به پژوهشگاه می‌آید نقشهٔ کل مسیر توسط پژوهشکده بررسی می‌شود. «مصطفی ده‌پهلوان»، رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری پیش‌ازاین گفته بود که باید عمران و توسعهٔ کشور با حفظ میراث فرهنگی انجام شود و به همین دلیل، از زمانی که پروژه‌ای امکان‌سنجی می‌شود، دستگاه‌های دولتی باید برای دریافت مجوز در همان مراحل نخستین سراغ میراث‌فرهنگی و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی بیایند.

سرپرست پایگاه ملی محوطه‌های تاریخی جیرفت اعلام کرد که فصل دوم از کاوش با هدف شناخت بیشتر جنبه‌های فرهنگی و تاریخی محوطه تُم گاوان جیرفت رو به پایان است.

نبض کاوش‌های باستان‌شناسی در ایران کند نمی‌زند، بلکه تقریباً ایستاده؛ سال‌هاست هیچ برنامهٔ منظم و منسجمی برای انجام این فعالیت‌های فرهنگی در کشور وجود ندارد و معدود کارهای انجام‌شده هم در ابعاد بسیار کوچک یا برای مقاطع زمانی کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد. همان‌ها هم با وجود تأثیر قابل‌توجه در جهان باستان‌شناسی اما در ایران یا کوچک دیده می‌شوند یا اصلاً دیده نمی‌شوند. هم‌زمان با این عقب‌ماندگی‌ها که حالا به تأکید برخی کارشناسان به ۵۰ سال هم رسیده، کشورهای همسایه ایران از شمال تا جنوب به‌دنبال تحریف واژه‌ها و ثبت فرهنگ به‌نام خود هستند. از سوی دیگر آمار حفاری‌های غیرمجاز هم ایران را جزو کشورهای در وضعیت قرمز قرار داده است و سودجویان بیشترین آسیب‌ها را به لایه‌های فرهنگی کشور وارد می‌کنند.