بایگانی مطالب : محیط زیست
مالچنفتی باز هم خوزستان را سیاهپوش کرد
مالچ نفتی بعد از حدود چهار سال توقف، به خوزستان بازگشت. این بار ماسهزارهای «خسرج» در غرب رود کرخه، سیاهپوش شده است. بیش از یک ماه از اعتراض فعالان محیط زیست میگذرد، حالا در میان سکوت نهادهای نظارتی یکی دیگر از زیستگاههای غنی خوزستان زیر لایهٔ قیر سیاه و سنگین مدفون شده است.
حکم ابطال قرارداد ساخت «خرسان ۳»
در پی دادخواست جمعی از فعالان محیط زیست دربارهٔ تخلفات انجامشده در ساخت سد خرسان ۳ در استانهای کهگیلویهوبویراحمد و چهارمحالوبختیاری، قاضی شعبهٔ نهم دادگاه عمومی حقوقی یاسوج رأی به ابطال قراردادهای مربوط به ساخت این سد و توقف موقت پروژه داد. آنطورکه فعالان محیط زیست میگویند، این نخستینبار است که یک دادگاه بدوی دربارهٔ یک پروژهٔ ملی رأیی اینچنین صادر میکند و از این جنبه، آنها صدور چنین رأیی را بیسابقه خواندهاند.
نسخهٔ حفاظت مشارکتی برای کرانهٔ ارس
بازنگری در طرح مدیریت پناهگاه حیاتوحش «کیامکی» و پارک ملی «کنتال» درحالی قرار است انجام شود که بهنظر میرسد محیطبانان بهواسطهٔ سروکار داشتن با انواع مشکلات رمقی برایشان باقی نمانده است. یکی از آنها میگوید ۲۵ سال کار کردن در شرایط سخت، حقوق حداقلی، بهتنهایی شیفت دادنها، ضرب و شتم توسط متخلفان، پاسگاههای خالی و بدون امکانات او را در مواقعی به ناامیدی میکشاند. مدیران محیط زیست در منطقه آزاد تصمیم گرفتند بهجای سپردن نگارش طرح مدیریت پناهگاهها به مشاوران، راه دیگری بروند، مسیری تحتعنوان «حفاظت مشارکتی» که قرار است با مشارکت ذینفعان و گروداران عملیاتی شود. از همین رو، آنان از گروههای مختلف برای حضور در کارگاه حفاظت مشارکتی دعوت کردند. آیا در شرایطی که امکانات محیطبانی در حداقل ممکن است و رضایت شغلی نیز وجود ندارد، با صرف به مشارکت طلبیدن ذینفعان و گروهداران میتوان به آیندهٔ این مناطق امیدوار بود؟
ذهنیت اشتباه مانع بزرگ ماست
قطعی برق زمستانه در سالهای گذشته تیر خلاصی بر وضعیت نامناسب انرژی کشور بود. شاید اگر در سالهای قبلتر کسی میگفت روزی در زمستان برق کشور قطع میشود، باورپذیر نبود. اما این اتفاق رخ داد تا ناترازی انرژی رسما به زندگی روزمره ما اضافه شود. حالا هر سال منتظر کمبود برق و گاز در فصول گرم و سرد سال هستیم. سال گذشته ۱۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات کسری برق در کشور وجود داشت. کسری که هر سال در حال افزایش است. پیشبینیها نشان میدهد تا ۲۰ سال آینده به حدود ۱۹۰ هزار مگاوات برق در کشور نیاز داریم. در این شرایط برای تامین برق راهی به جز رفتن به سمت تجدیدپذیرها نیست. در همین زمینه با «محمد امین زنگنه»، دبیر انجمن انرژیهای تجدیدپذیر گفتوگو کردیم که در ادامه میخوانید. یکی از ابرچالشهای کشور ما در سالهای اخیر، انرژی است. پیش از این صحبت دربارۀ حاملهای انرژی بیشتر حول بنزین و گازوئیل بود، اما در ۲ سال اخیر صحبتهای جدید شنیده میشود. کلماتی مانند ناترازی به ادبیات عمومی اضافه شده است. چه شد که انرژی از یک مرحله به بعد بهعنوان یک ابرچالش به ادبیات عمومی ما وارد شد؟ به طوری که جامعه در زمستان نگران گاز است و در تابستان نگران برق؟ این مسیر از کجا شروع شد؟
بدیلهای رادیکال لازم است
مقدمهٔ مترجم: بحران اقلیمی بحرانی جدی و جهانی است. هم گسترده است و هم عمیق. هم انسان، زیستش، محیط پیرامونیاش و آیندهاش را دربر میگیرد و دچار میکند، هم طبیعت و همهٔ زیستمندانش را. اینجا و اکنونی هم نیست، همهگستر است و فرانسلی، گشوده به آینده، تعینبخش؛ آیندهای با این اوضاع و احوال تار و تیره و وخیم. زایش بیابان و حذف جنگلها و کمبارشی و پربارشی سیلوار، بالاآمدن آب دریاها و محو شهرها، انقراض گونهها، اسیدیشدن اقیانوسها، کاهش شدید آب سالم در دسترس، کاهش بارآوری کشاورزی و قحطی و گرسنگی و مهاجرت. بشر اینها را که دانست راه به چاره برد. دمدستیترین راه همان پنهانکردن واقعیات است و انکار عواقب. عدهای اما در چارچوب نظم موجود جهانی و یا خارج از آن، با نیات اصلاحطلبانه، با قصد سودآوری از شرایط موجود، با اهداف انقلابی، با قصد زیر و زبرکردن بنیانهایی که مسبب وضع بحرانی روبهگستر امروزند، اندیشهورزی عملی میکنند و چشماندازهایی میگسترند بر پایهٔ امکانات موجود و پتانسیلهایی که علم و دانش تجربی و فنی و نظری برای غلبه بر بحران یا تعدیل آن مهیا کردهاند. از اقتصادسبز و سرمایهداری سبز و بازیافت و اقتصادچرخهای، که درونسیستمیاند و اصلاحطلبانه با قصد حداقلی در تغییر سازوکارهای موجود تولید و مصرف تا آنها که ضدسیستمیاند و بنیانکن که طرح نویی پیش میکشند برای مهار و تغییر و دگرگونی اساسی در شیوهٔ تولیدی که بنا بر تجربیات عملی و مقتضیات نظریِ چند دههٔ گذشته ناتوان از حل بحرانی است که خود رشدش داده است. سوسیالیسم بوممحور یا اکوسوسیالیسم یکی از گرایشهای رادیکال در مقابله با بحران جهانی اقلیم است. این گرایش مبانی سوسیالیسم را با مبانی اکولوژی و مبانی زیستبوم تلفیق میکند و مسئلهٔ پایداری و حقوق طبیعت و حقوق نسلهای آینده را وارد نظام اندیشهای خود میکنند. از دید اینان در شیوهٔ تولیدی متفاوت از سرمایهداری، تولید صورت میگیرد ولی با بازتوزیعی متفاوت، نه برای فروش و سودآوری که برآوردن نیازهای اساسی جامعه: مسکن و آموزش و بهداشت، با حذف هزینههای گزاف اقتصادی و زیستمحیطی در راه تولیداتی چون صنایع نظامی و کالاهای بیمصرف تجملاتی. دیگر مفهوم رفاه در گروی داشتن کالاهای بیش از اندازه و متعدد نیست بلکه وجهی کیفی مییابد. از منظر جامعهگرایی بومگرا، اکوسوسیالیسم، عدالت توزیعی اصلی مهم است اما کافی نیست. مسئلهٔ محیطزیست و حقوق نسلهای آینده و حقوق طبیعت را هم باید مد نظر قرار داد. تولید و مصرف با درنظر گرفتن توان بازیابی و ظرفیتهای بازتولیدی و زیستی اکوسیستم انجام میشود. هدف اکوسوسیالیسم رعایت اصل پایداری طبیعت است همراه با رفاه همگانی. تضاد انسان و طبیعت به کنش متقابل متعاملانهای تبدیل میشود که در آن توسعه و پیشرفت و رفاه در تقابل با تعادل طبیعت نخواهد بود، یا در کممخربترین وجه خود است. چیزی که شیوهٔ تولید سرمایهداری کاملاً در تضاد با آن است. تزهای زیر را یکی از اندیشهورزان این گرایش برای صورتبندی بحران و پاسخ به بحران نوشته که مختصر و مفید است و از این رو، هم جای نقد دارد و هم جای بسط و ایضاح بیشتر.
خانه از سقف ویران میشود جنگل از کوهستان
عمدهترین سیلهایی که در این دهه در کشور رخ دادهاند، از مناطق کوهستانی سرچشمه گرفتهاند. این مطلب نشانگر این واقعیت است که جنگلهای کوهستانی کشور بهعلت عدم توجه، رهاشدگی و و سایر عوامل تخریبکننده، فاقد پتانسیلهای کافی برای جذب آبهای حاصل از بارندگیهای شدید هستند.
خسارت ۱۱.۳ میلیارد دلاری آلودگی هوا برای درمان
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران گفت: اگر هزینههای آلودگی هوا را بسنجیم، ۱۱.۳ میلیارد دلار برای درمان و خسارات دیگر بخشها هزینه شده است که اگر این هزینهها را در بخش پیشگیری صرف میکردیم، شاهد وضعیت امروز نبودیم.
مشاهد سه قلاده پلنگ در پارک ملی «سالوک» خراسانشمالی
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: محیط بانان در اتفاعات پارک ملی «سالوک» یک قلاده پلنگ مادر به همراه ۲ توله مشاهده کردند.
پوشش سبز بازگشته از نیستیها
کودک و بزرگسال نشستهاند به کنار هم گذاشتن خردهپارچهها تا قابی از میانبرشهایی درست کنند که قرار بود زباله شوند. این بخشی از تعامل پروژۀ «هناس» با مخاطبان است که «چیا جبری» تلاش میکند بهوسیلۀ آن به مخاطبان نشان دهد چطور از خردهپارچهها لباس تولید میشود و چطور میتوان از میان زبالههایی که نفس زمین را تنگ میکنند، با خلق چیزی تازه، به زمین نفس تازه بخشید. جبری، مدیر پروژه، طراح و ایدهپرداز این مجموعه، با همکاری «خاتون شهبازی» قصد داشتند در این مجموعه با گردآوری میانبرشهای کارگاههای کوچک، این مواد اولیه را به چرخۀ تولید بازگردانند و الهامبخش طراحان و تولیدکنندگان باشند تا آنها را از خطری که زمین و محیط زیست را تهدید میکند، آگاه کنند. «هناس»، بهعنوان نخستین رویداد مُد و محیط زیست در ایران از ۲۶ تا ۲۹ دیماه برگزار شد.
میقان؛ تالابی که جهنم شد
دامداران روستای مبارکآباد اراک در خاطرشان نمانده چشم چند گوسفند با گزش پشهها نابینا شده، اما در خاطرشان هست که بارها و بارها در میدان دام وقتی افراد فهمیدهاند که دام برای روستاهای اطراف تالاب میقان و در نزدیکی تصفیهخانۀ شهری است، آن دام را نخریدند. میگفتند حیوان مریض است و آنها دست از پا درازتر به روستا برمیگشتند. اهالی بسیاری از روستاهای اطراف تالاب میقان سالهاست با بوی بد تصفیهخانه، دستههای گستردۀ پشه و خشکی تالاب روبهرویند، اما ماجرای آسیب تصفیهخانۀ غیراستاندارد گریبان دیگر نقاط کشور را هم گرفته است و در هفتۀ اخیر اهالی روستاهای کچورستاق، امیران، اسلامآباد، احمدآباد از توابع اردستان با هجوم مگسها روبهرو بودهاند. مگسهایی که تصفیهخانۀ غیراستاندارد و تخلیۀ کودهای شرکت کشاورزی فجر چهارمیل برایشان به ارمغان آورده و حالا زندگی را بر روستاییان تیره و تار کرده است.