بایگانی مطالب : حیات وحش
توقف موقت انتقال آب خلیجفارس در «ارسنجان»
|پیام ما| همهٔ دستگاهها مکلفند که برای اجرای طرحهای عمرانی از وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استعلام بگیرند. این یک اختیار حاکمیتی برای وزارتخانه است که وزیر آن را به رئیس پژوهشگاه تفویض کرده و درنهایت مجوز را معاون وزیر صادر میکند. برای اجرای هر پروژهای، فرایندی وجود دارد و وقتی نامهٔ استعلام به پژوهشگاه میآید نقشهٔ کل مسیر توسط پژوهشکده بررسی میشود. «مصطفی دهپهلوان»، رئیس پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری پیشازاین گفته بود که باید عمران و توسعهٔ کشور با حفظ میراث فرهنگی انجام شود و به همین دلیل، از زمانی که پروژهای امکانسنجی میشود، دستگاههای دولتی باید برای دریافت مجوز در همان مراحل نخستین سراغ میراثفرهنگی و پژوهشگاه میراثفرهنگی بیایند.
پایان فصل دوم کاوش باستانشناسی در «تُم گاوان» جیرفت
سرپرست پایگاه ملی محوطههای تاریخی جیرفت اعلام کرد که فصل دوم از کاوش با هدف شناخت بیشتر جنبههای فرهنگی و تاریخی محوطه تُم گاوان جیرفت رو به پایان است.
فراموشی دستورالعمل مقابله با سگهای ولگرد
خبر گزیدگی ۱۶ نفر توسط یک سگ ولگرد و احتمالاً بیمار، فقط در تعداد آسیبدیدگان با اخبار پیشین فرق میکند. معضلی بهنام سگگزیدگی که ایران را در رتبهٔ بالای حیوانگزیدگی در جهان قرار داده است، علاوهبر هزینههای اجتماعی سنگین و گاه جبرانناپذیر، واردات گستردهٔ داروی واکسن هاری و بیماریهای مشترک سگ و انسان را بیش از معمولِ جهانی به کشور تحمیل میکند. بهنظر میرسد بهرغم گفتههای گاهوبیگاه در رسانهها، نه شهرداریها و نه وزارت کشور بهعنوان متولی حفظ سلامت جانی شهروندان در محیط شهر، با وجود دستورالعملهای روشن و دقیق، مسئولیت این موضوع را بهعهده نمیگیرند. سال ۱۳۸۷، یعنی ۱۵ سال پیش، وزارت کشور دستورالعملی را در مورد مقابله با افزایش جمعیت و پرسهزنی سگها به شهرداریهای سراسر کشور ابلاغ کرد که نهتنها شهرداریها آن را فراموش کردند، بلکه خود وزارت کشور نیز ضرورت اجرای آن را یادآور نمیشود.
ایست قلبی کاوشهای باستانشناسی
نبض کاوشهای باستانشناسی در ایران کند نمیزند، بلکه تقریباً ایستاده؛ سالهاست هیچ برنامهٔ منظم و منسجمی برای انجام این فعالیتهای فرهنگی در کشور وجود ندارد و معدود کارهای انجامشده هم در ابعاد بسیار کوچک یا برای مقاطع زمانی کوتاهمدت صورت میگیرد. همانها هم با وجود تأثیر قابلتوجه در جهان باستانشناسی اما در ایران یا کوچک دیده میشوند یا اصلاً دیده نمیشوند. همزمان با این عقبماندگیها که حالا به تأکید برخی کارشناسان به ۵۰ سال هم رسیده، کشورهای همسایه ایران از شمال تا جنوب بهدنبال تحریف واژهها و ثبت فرهنگ بهنام خود هستند. از سوی دیگر آمار حفاریهای غیرمجاز هم ایران را جزو کشورهای در وضعیت قرمز قرار داده است و سودجویان بیشترین آسیبها را به لایههای فرهنگی کشور وارد میکنند.
مخفیکاری نکردهایم
چهارشنبه، ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۲ روز خوبی برای محیطبانان پارک ملی «بمو» نبود. آنها در گشت و پایش خود به لاشهٔ یک بز کوهی رسیدند. دلیل مرگ نه حمله یک گونهٔ گوشتخوار بود و نه تیر شکارچی! بیماری این بز کوهی را تلف کرده بود، اما کدام بیماری؟ نگرانی همه این بود که بار دیگر طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) به جان حیاتوحش «بمو» افتاده باشد، اما آزمایشهای دامپزشکی این گزینه را منتفی دانست و نتیجه را اینطور اعلام کرد؛ تب برفکی!
گردشگری جنگلی بدون تخریب
فرض کنید در روی کره زمین محوطهای باشد که دایناسورها هنوز حضور دارند و زندگی میکنند، چه تصمیمی برای زیستگاه آنها باید گرفت؟ آیا منطقه را باید آزاد گذاشت تا هر تعداد ماشین میخواهند تردد و گوشهگوشه آن آتش روشن کنند؟ یا اینکه برنامهٔ حفاظت ویژهای برایش اجرا کرد؟ هر راهکاری که برای این زیستگاه در نظر گرفته میشود، برای «النگدره» هم صادق است؛ پارکی جنگلی و بخشی از جنگلهای هیرکانی در محدودهٔ شهر گرگان که همچون درختان انجیلی و... در آن وجود دارند، درختانی که بهعنوان فسیل زنده توانستهاند از عصر یخبندان نسلبهنسل خود را زنده نگه دارند و به سال ۱۴۰۳ برسانند. این گونهها نیاز به حفاظت ویژه دارند و در پی مطالبهٔ متخصصان، فعالان و کارشناسان جنگل و محیطزیست، در اسفند ۱۴۰۲ با تصمیم شورای حفظ حقوق بیتالمال به ریاست رئیسکل دادگستری استان گلستان و با حمایت دادستان گرگان، تردد تمامی وسایل نقلیه به این پارک جنگلی و افروختن آتش در آن ممنوع اعلام شد. از دکتر «مریم شهبازی»، دانشیار گروه محیطزیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و رئیس کارگروه تنوع زیستی اتحادیهٔ انجمنهای علوم زیستی ایران، دربارهٔ دلایل این تصمیم و تبعات آن پرسیدیم. او قبل از هر سخنی تأکید داشت ازآنجاکه بهدلیل دخالتها و بهرهبرداریهای بیرویه، سطح قابلملاحظهای از جنگلهای دنیا از بین رفتهاند و یا در معرض خطر نابودی قرار دارند. امروزه بشر دریافته که مدیریت جنگل و هر نوع بهرهبرداری از آن باید بهصورت پایدار و با حفظ تنوع زیستی و منابع آب و خاک برای نسل آینده برنامهریزی شود. از این نظر گردشگری بهویژه در پارکهای جنگلی، نیاز به نگاه و رویکرد تازهای دارد.
افزایش موج تخریب آثار تاریخی خلیج فارس
بندر باستانی سیراف یکی از کهنترین بنادر خلیجفارس است که از گذشته تاکنون به حیات خود ادامه داده و در مبادلات تجاری و بازرگانی جنوب ایران نقشی پررنگ داشته و در مورد این بندر در متون تاریخی بسیار نوشته شده است. مرحله جدید کاوشهای باستانشناختی سیراف پس از انجام فصل اول در سال ١٣٨٥ و فصل دوم به سال ١٣٨٨، از خردادماه ۱۴۰۱ در کمتر از دو ماه با مجوز پژوﻫشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد. این کاوشها پس از حدود ۱۳ سال از سر گرفته شد و اعتبار آن را اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ﺑوشهر تأمین کرد. حالا باستانشناسانی که پس از وقفهای ۱۳ ساله، بندر ساسانی سیراف در سواحل خلیج فارس را کاوش کردند، هشدار دادندهاند که کاوشهای باستانشناختی کشورهای حاشیه خلیج فارس رشد و شتاب بسیار بیشتری در مقایسه با ایران دارد و این در حالیست که موج تخریب آثار تاریخی خلیج فارس سرعت بیشتری گرفته است.
سفر در مسیرهای ناشناخته
|پیام ما| دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر چندروز پیش در گفتوگو با «ایسنا» براساس رصد انجامشده تاکنون، استانها و مسیرهای پرتقاضا برای سفر در نوروز را اعلام کرد. آنطورکه «مصطفی فاطمی» توضیح داده بود، براساس ضریب اشغالشدۀ تختهای اقامتگاهها و جستوجوهایی که در اینترنت انجام شده است، پیشبینی میشود هرمزگان و مازندران مانند سال گذشته پرمسافر و پرازدحام باشند. همچنین، علاوهبر شمال که همیشه با انبوه مسافر مواجه است، پیشبینی شده است جنوب کشور همانند تعطیلات نوروز سال گذشته با ازدحام مسافر مواجه شود. در این میان اما همچنان برخی استانها نهتنها از سفرهای نوروزی بلکه از سفرهای داخلی سهم چندانی نبردهاند و کمتر میزبان مسافران هستند.
بازگشت از لبهٔ انقراض
|پیام ما| «ترس برادر مرگ است. اگر میترسیم و نمیتوانیم ریسک کنیم، بهتر است در خانه بمانیم و وارد کار حفاظت نشویم. اگر پروژهٔ گوزن زرد شکست میخورد، ممکن بود نهتنها آبروی سالها کارم در حوزهٔ حفاظت، بلکه آبروی ادارهکل حفاظت محیط زیست خوزستان یا آبروی مهندس هوشنگ ضیایی بهعنوان حامیان پروژه از دست میرفت. هیچکدام ما نترسیدیم؛ هرچند هنوز هم تا موفقیت کامل پروژه نیاز به زمان زیادی داریم. متأسفانه روندی که ما در ایران داریم، مشابه سایر کشورها نیست. در تاریخ حفاظت پروژههای بزرگی را در سطح جهان شاهدیم که شکست خوردند، اما کارشناسان برای پروژههای بعدی از آنها درس گرفتند. در ایران شکست پلی برای پیروزی نیست، با شکست شما چندین مرحله عقب میروید و مدیران بعدی بهسختی ممکن است با شما همراه شوند. با همهٔ اینها دلیلی نیست که ریسک نکنیم، آنهم برای گونهای مانند گوزن زرد ایرانی که سرمایهٔ ماست و کلمهٔ ایرانی کنار آن به ما انگیزه برای کار میدهد.» اینها گفتههای «فرشاد اسکندری»، کارشناس حیاتوحش است که نزدیک به ۱۶ سال روی این گونه کار کرده و سه پروژهٔ رهاسازی هم جزو مدیران پروژه بوده است. از او دربارهٔ وضعیت گوزن زرد پرسیدیم و راهکارهایی که برای حفاظت از آن باید در دستورکار قرار گیرد.
امید برای نجات یوز ایرانی کمرنگتر شد
پیام ما: گرچه شاید بیشترین تولید محتوای مطبوعاتی دربارهٔ حیاتوحش در ایران برای یوز انجام شده باشد، اما همچنان بسیاری از نکات ناگفته در این زمینه وجود دارد. در این پرونده، «عطیه تک تهرانی» و «نوید قلیخانی»، اعضای انجمن یوز، ضمن بیان تجربهشان در سفر به اتیوپی جهت شرکت در اجلاس جهانی یوزپلنگ و بازدید از پارک ملی «بله»، دربارهٔ وضعیت یوز آسیایی و راهکارهای پیش رو نوشتهاند.