بایگانی مطالب : میراث
از معماران ایرانی به چینی‌ها رسیدیم
دو «معمارِ» ایرانی که یکی در آخرین روز خرداد ۱۳۹۲ در مایورکای اسپانیا، در ۹۳ سالگی درگذشت و دیگری، ۱۳ شهریور امسال، نود سالگی‌اش را جشن گرفت و در ایران گذران عمر می‌کند، ۵۰ سال پیش، ورزشگاه‌هایی ساختند که هریک به نمادهای ورزش ایران بدل شدند. مجموعه‌های ورزشیِ سرشار و سراسر از روح ایرانی که حالا نیم‌قرن از عمرشان می‌گذرد، امّا هر دو سرِحال و سرِپا هنوز و همچنان هستند و در سپهر ورزش این سرزمین رخ‌نمایی می‌کنند.
هشت مصوبه سرنوشت‌ساز برای میراث
«سُوچِن» دوباره متولد شد
«سُوچِن» انگار گره خورده باشد به تاریخ بلوچستان؛ هنری که گرچه نمی‌توان تاریخ مشخصی برای ابتدایش یافت، اما از وقتی که رودوزی‌ها خود را به جزئیات لباس‌ها اضافه کردند به دست زنان بلوچی و روی لباس‌های این خطه جای گرفت. دخترکان بلوچی نیازی به آموزش ندارند، آنها از وقتی که می‌توانند سوزن به دست بگیرند و روی پارچه کوک بزنند، دوخت‌ها را از بر هستند؛ آنچه در خیال دارند را روی پارچه می‌آورند تا نقوش هندسی از گل‌ها، بته‌ها و ترکیب رنگ‌ها شکل بگیرد که گاهی در سفال‌های کلپورگان (روستای جهانی سفال) می‌بینید و گاهی در طرح‌های هندسی برجای مانده در نقوش تاریخی. هرچند برخی معتقدند این نقوش برگرفته از نقش سنگ‌نگاره‌های پیش از تاریخ است، اما از نگاهی دیگر به نظر می‌رسد بیش از هر چیز، هنرمندان بلوچ با ارائه طرح‌ها، نقش و نگارها، محیط، جامعه، باورها و رفتارها، خواسته‌ها و آرزوهای خودشان را بازگو می‌کنند. بلوچی‌دوزی گرچه هنری فراموش شده نیست و بعد از دوره اوج در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۳۰ در یک دهه گذشته هم پای خود را به دنیای مد و فضای مجازی باز کرده است، اما از نگاه محلی‌ها و کارشناسان تا رسیدن به جایگاه واقعی فاصله دارد.
تشکیل ستاد ساماندهی سرویس‌های بهداشتی
|پیام ما| وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی دوشنبه (۲۷ شهریور) از تشکیل ستاد ساماندهی توالت‌های عمومی خبر داد. «عزت‌الله ضرغامی» پیش از این هم تأکید کرده بود: «قبل از اینکه برای مردم کنسرت، حجاب و محدودیت‌های این‌چنینی مطرح شود، سرویس بهداشتی اولویت است.» به‌جز وزیر، مسئول دیگری از وزارتخانه دربارهٔ موضوع توالت‌های عمومی اظهارنظر نمی‌کند، هرچند او یک نفر را در وزارتخانه مسئول سرویس‌های بهداشتی کرده است. شنیده‌ها نشان می‌دهد پیگیری وزارتخانه در حوزهٔ توالت عمومی در دو حوزه دنبال می‌شود؛ ساماندهی توالت‌های موجود و ارتقای کیفیت سرویس‌ها از نظر کیفیت و ایجاد سرویس‌های بهداشتی جدید با تأثیر گرفتن از کاروانسراهای قدیمی به‌صورت یک طرح ملی در سراسر کشور با همراهی راه‌وشهرسازی.
سرگردانی سیاستگذار در تغییر الگوی کشت
انتخاب الگوی کشت، متناسب با خاک، اقلیم و ظرفیت منابع آب تجدیدشوندهٔ هر کشور از موضوعات اساسی تولید پایدار در کشاورزی است. این موضوع در قوانین و اسناد فرادست آب و کشاورزی ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر پررنگ شده است، به‌طوری‌که بعد از محور مدیریت الگوی مصرف آب، (۲۵ قانون/سند) محور الگوی کشت بیشترین تعداد قوانین و اسناد فرادست (۱۳ قانون/سند) را به خود اختصاص داده است. پس از تدوین سند الگوی کشت، سند سازگاری با کم‌آبی و سند امنیت غذایی، این بار وزارت جهادکشاورزی اعلام کرده است که با انعقاد تفاهمنامه‌ای با استان‌های جنوبی برای کشت سبزی و صیفی‌جات، الگوی کشت را تغییر می‌دهد. تغییری که البته جزئیاتی از آن اعلام نشده است. با به وخامت رفتن منابع آیی کشور؛ همچنین وابستگی بالای کشاورزی به آب‌های زیرزمینی و کاهش توان آبدهی آبخوان‌ها، مجلس و دولت هر دو بر ضرورت تغییر الگوی کشت تأکید می‌کنند. اما برخی کارشناسان می‌گویند این نهادها نشانه‌گذاری درستی ندارند و خودشان را فقط میان اسناد، سرگردان کرده‌اند. این کارشناسان انعقاد تفاهمنامه برای انجام وظایف ذاتی یک وزارتخانه را که باید در قالب «سیاستگذاری، ابلاغ و اجرا» انجام شود، نشانه‌ای از ضعف دولت در تحقق تغییر الگوی کشت می‌دانند.
الگوی نجات اقتصاد صنایع دستی
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در تازه‌ترین گزارشی که در حوزهٔ صنایعدستی منتشر کرده به بررسی وضعیت صنایعدستی و آسیب‌شناسی آن پرداخته است؛ گزارشی که در یک بخش به آسیب‌شناسی روند تحولات صنایعدستی و در بخش دیگر به محورهای قابل ملاحظه در توسعهٔ صنایعدستی پرداخته است. این گزارش در بخش اول یعنی مدیریت صنایعدستی نقطه‌‌نظرات کارشناسان و فعالان را در چند بخش دسته‌بندی کرده است. همچنین در بخش دوم به آسیب‌شناسی روند تحولات صنایعدستی پرداخته است.
الگوی نجات اقتصاد صنایع دستی
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در تازه‌ترین گزارشی که در حوزهٔ صنایعدستی منتشر کرده به بررسی وضعیت صنایعدستی و آسیب‌شناسی آن پرداخته است؛ گزارشی که در یک بخش به آسیب‌شناسی روند تحولات صنایعدستی و در بخش دیگر به محورهای قابل ملاحظه در توسعهٔ صنایعدستی پرداخته است. این گزارش در بخش اول یعنی مدیریت صنایعدستی نقطه‌‌نظرات کارشناسان و فعالان را در چند بخش دسته‌بندی کرده است. همچنین در بخش دوم به آسیب‌شناسی روند تحولات صنایعدستی پرداخته است.
کاروانسراهای ایران در نوبت ثبت
با از دست رفتنِ احتمالی ثبت جهانی «منظر فرهنگی ماسوله» که هفتۀ گذشته از سوی شورای جهانی بافت‌ها و بناهای تاریخی (ایکوموس) اعلام شد، پروندۀ ثبت کاروانسراهای ایرانی از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. هر چند برخی تأکید می‌کنند تا زمان برگزاری اجلاس ریاض می‌توان به بررسی پروندۀ ماسوله امیدوار بود، اما به‌نظر می‌رسد تنها شانس ثبت جهانی کشورمان پروندۀ ۵۶ کاروانسرای ایرانی است که به‌عنوان بزرگترین و وسیع‌ترین پروندۀ میراث تاریخی ایران در یونسکو و در تاریخ ۱۹ شهریور تا ۳ مهر در عربستان به داوری گذاشته می‌شود؛ با ثبت این کاروانسراها، شبکه‌ٔ راه‌های تاریخی و باستانی ایرانی هم ثبت جهانی خواهد شد.
سهم اندک ایران از بازار صنایع دستی
شهریور، ماه گرامیداشت هفتهٔ دولت است و بازار آمار و ارقام در این ماه، گرم. یکی از آمارهای جالب را در همین روزها مدیرکل حمایت از تولید صنایعدستی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی داده و گفته است ایران سالانه ۳۰۰ میلیون دلار صنایعدستی به کشورهای مختلف و عمدتاً کشورهای حاشیهٔ خلیج‌فارس و عراق صادر می‌کند. «محمدحسین عسکرپور» البته تأکید کرده است «با در نظر گرفتن ظرفیت‌های خوب اعم از نیروی انسانی ماهر و تنوع تولیدات در کشور، این رقم بسیار ناچیز است و براین اساس در برنامهٔ هفتم توسعه، به‌دنبال طراحی زیست‌بوم صنایعدستی در راستای توسعه و ترویج این هنر در کشور هستیم.» اما این عدد در جایگاه جهانی کجاست؟
بلاتکلیفی ثبت جهانی «ماسوله»
حواشی ثبت جهانی ماسوله دوباره تکرار شد، اما این‌بار گفته می‌شود شانس ثبت جهانی این شهرک تاریخی هزارساله از دست رفته است. براین‌اساس، برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند شورای جهانی بافت‌ها و بناهای تاریخی (ایکوموس) پیش از برگزاری اجلاس یونسکو که قرار است چندروز دیگر در عربستان برگزار شود، پیشنهاد رد ثبت جهانی ماسوله را به دبیرخانهٔ ثبت جهانی یونسکو و کشورهای عضو از جمله ایران ارسال و درخواست کرده است پروندهٔ ثبت جهانی ماسوله از نو تدوین و نوشته و به یونسکو ارسال شود. این درحالی‌است که مسئولان و برخی فعالان ثبت جهانی ماسوله در گفت‌وگو با «پیام ما» این خبر را تأیید نمی‌کنند، هر چند که زمزمهٔ رد این پرونده به گوش آنها هم رسیده، اما هنوز هیچ خبر دقیقی در این باره اعلام نشده است.
