بایگانی مطالب : آب
باز شدن زخم طرحهای انتقال آب
|پیام ما| افتتاح طرح انتقال آب «بن – بروجن» که با اعتراض گسترده افکار عمومی در استان اصفهان را در پی داشته موجب شد تا وزرای کشور و نیرو عصر روز شنبه برای رسیدگی به این اعتراضات به اصفهان سفر کنند. اجرای طرح «بن – بروجن» از جمله طرحهای پرمناقشه انتقال آب در سالهای اخیر به شمار میرود که کارشناسان بارها درباره پیامدهای اجرای آن هشدار داده بودند. اما گویی دولتهای مختلف یک خصلت مشترک دارند و آن اصرار بیوقفه بر اجرای طرحهای انتقال بینحوضهای است.
توسعهٔ سیستان بدون عدالت و آب میسر نمیشود
|پیام ما| چیدمان شرکتکنندگان در نشست به شکلی نبود که سيستانوبلوچستانیها یک طرف باشند و مسئولانی که از سایر استانها سمتی در این استان دارند و داشتند یک طرف. با این حال گاه در سخنان شرکتکنندگان میشد این صفکشی را دید. آنها که به دنبال توسعهٔ سواحل «مکران» بودند از مزیتهای آن برای مردم استان میگفتند و در مقابل بومیان این استان از چند دهه محرومیتی گفتند که اعتباراتش کام دیگران را شیرین کرده است. کارشناسان مسائل سیستانوبلوچستان در نشستی مشترک حول محور توسعه «مکران» مسائل این منطقه را بررسی کردند. آنچه عموم کارشناسا این نشست بر آن اتفاق نظر دارند این بوده است که برتری نگاه امنیتی بر نگاه توسعه مدار سیستان و بلوچستان را دچار چالش کرده است و عمده اعتباراتی که دولت صرف توسعه میکند را ناموفق. این مشکلات زمانی اضافه میشود که دولت ناچار به اتخاذ تصمیمهای ویژهای برای منطقه میشود. تصمیمهایی که معطوف به همسایگی با دو کشور افغانستان و پاکستان است. «موضوع آب و حقابهٔ هیرمند، دیوار امنیتی و کنترل مرزها، افزایش قاچاق و پناهجویان» نیز بر بار امنیتی این منطقه افزوده است.
طالبان رهاسازی حقابه ایران را پذیرفت
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست گفت: در سفر هیات اقتصادی طالبان به ایران، برای اولینبار طالبان پذیرفت که حقابه ایران رهاسازی شود.
مکرِ «ملا برادر»
در سفر «ملا برادر عبدالغنی»، معاون رئیسالوزرای طالبان به ایران، وزیر نیرو مواضع قاطع و سختی در مورد حقابهٔ ایران از هیرمند گرفت، اما بهنظر میرسد رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، در برابر همهٔ صحبتهای عبدالغنی که بهصراحت به هدر دادن آب در گودزره و محروم کردن ایران از حق تاریخی و قانونیاش اعتراف میکرد، منفعل عمل کرد و حتی مناسبات سیاسی را هم در نظر نگرفت. باوجوداین، حتی وزیر نیرو نیز در این نشست از برنامههای آتیِ آبی طالبان صحبتی به میان نیاورد. گویی مقامات عالی ایران فراموش کردند زمانی که همه درگیر بازپسگیری حقابهٔ ایران از هیرمند و گمانهزنی از وضعیت آبی سد کجکی و کمالخان بودند، طالبان برنامهٔ دیگری به نام سد «بخشآباد» در پیش گرفته و ملا برادر در انحراف حواس ایران از برنامههای آیندهاش موفق بوده است؛ برنامههایی که برای ایران خشکی و گردوغبار بیشتر به ارمغان میآورد. یک منبع آگاه افغانستانی به «پیام ما» میگوید که ملا برادر برای همهٔ سؤالهای احتمالی ایران آمادگی کامل داشت، اما از نظر طالبان این دیدار بیهیچ چالشی برای حاکمان افغانستان و با موفقیت انجام شد.
مهر ابطال بر پتروشیمی میانکاله
وزارت نفت موافقت اولیهٔ خود را لغو کرد
مطالعات جامع منابع آب بلااستفاده ماند
موضوع مطالعات جامع منابع آب در کشور سابقهٔ طولانی دارد؛ هرچند بهنظر میرسد در هر دورهٔ مطالعه، تنها بخشهایی از موارد مربوطه مورد توجه قرار گرفته اســت و برخی بخشها در مطالعات و یا در اجرا مغفول ماندهاند. «طرح جامع آب کشور» با هدف تعیین چارچوبی اصلی و اساسی با هدف برنامهریزی منظم و کامل توسعهٔ منابع آب تدوین شد. آخرین بازنگری آن در سال ۱۳۸۶ و در قالب طرحی با عنوان «بههنگامسازی مطالعات جامع منابع آب کشور» انجام شد. سال ۱۳۴۹ مطالعات سازمان برنامهوبودجه، سال ۱۳۵۴ وزارت نیرو–مهندسین مشاور آمریکایی، سال ۱۳۷۰ وزارت نیرو–مهندسین مشاور جاماب، سال ۱۳۷۵ مهندسین مشاور جاماب (بههنگامسازی طرح قبلی با اطلاعات سال پایه ۱۳۷۲)، سال ۱۳۷۸ وزارت نیرو-مهندسین مشــاور جاماب (تجدیدنظر در طرح و تهیهٔ طرحهای جامع منطقهای)، سال ۱۳۸۶ ســازمان مدیریت و برنامهریزی وقت کشور-مهندسین مشاور جاماب) طرح سازگاری با اقلیم خشک و نیمهخشک (با اطلاعات پایهٔ ۱۳۸۰ سال ۱۳۹۰ وزارت نیرو- بههنگامسازی مطالعات جامع منابع آب در حوضههای آبریز کشور-مشاوران ششگانه و مشاور مادر با اطلاعات پایهٔ سال آبی ۱۳۸۵-۱۳۸۶ و با تغییر نام طرح سازگاری با اقلیم خشک و نیمهخشک مجموع این مطالعات هستند. حالا مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی کارشناسی میگوید: «اگرچه شرح خدمات طرح اخیر، بهنوعی کاملترین شرح خدمات در این زمینه بوده است، اما درنهایت خروجی آن نتوانسته تمامی شرح خدمات تعریفشده را پوشش دهد. علاوهبراین، بخش اعظمی از خروجیهای این مطالعات نیز بهدلیل برخی نواقص و کاستیها، هرگز مورد استفاده قرار نگرفتهاند. در کنار این چالشها، گذشت زمان طولانی برای اجرای طرح و ارائهٔ کامل گزارشها، باعث شده است گزارشهای خروجی درنهایت در سال ۱۳۹۴ به تأیید برسند. با توجه به سال آبی پایهٔ ۱۳۸۶-۱۳۸۵، گذشت نزدیک به ۱۰ سال از اطلاعات اولیه و همچنین سیر تغییرات منابع آب در کشور، عملاً موجب بلااستفاده ماندن نتایج طرح شده است.»
پارادوکس حفاظت از آبهای زیرزمینی
«ما در ایران با یک پارادوکس مواجهیم؛ سیاستگذاران عطش آب دارند، برنامههای توسعه آبطلب هستند و در مقابل عدهای تلاش میکنند مصرف آب را کاهش دهند. وضعیت ما مشابه مدرسهای است که نه معلم دارد و نه زیرساخت و نه در و پنجره، آن وقت عدهای میخواهند کلاس تقویتی در آن برگزار کنند. تا زمانی که این پارادوکس حل نشود، وضعیت آبهای زیرزمینی هم حل نخواهد شد.» اینها گفتههای «نعمتالله دهبندی»، مدیر پیشین گروه تلفیق و بیلان شرکت مدیریت منابع آب ایران بود که در نشست «تعادلبخشی آبهای زیرزمینی، وعده تا واقعیت» که دوشنبه، ۱۵ آبان، توسط اندیشکدهٔ تدبیر آب برگزار شد.
بدعت غلط در ارزیابی محیط زیستی
دیدهبان ارزیابی محیط زیستی بر این عقیده است که بند الف ماده ۲۲ برنامهٔ هفتم توسعهٔ کشور که در حال حاضر برای اصلاح به کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی بازگشته، نه بهنفع محیط زیست کشور و نه توسعهٔ پایدار است. این دیدهبان که ذیل «مدرسهٔ توسعهٔ پایدار» در پژوهشکدهٔ سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف ایجاد شده، از چهار سال پیش، مطالعه در مورد آسیبشناسی مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی را آغاز کرده است. بهنظر این دیدهبان، بدعتی غلط در سیاستگذاری براي ارزيابي محيط زيستي در حال شکلگیری است. همچنین باوجود گفتههای بعضی از نمایندگان مجلس، این بند نه مشارکت ذینفعان را تأمین میکند و نه شفافیت را تضمین میکند.
ضرورت توجه به مشکلات حوضههای آبریز
نجات موقت تالاب شادگان
بیش از یک سال از فعالیت غیرقانونی پتروپالایش در تالاب بینالمللی شادگان میگذرد؛ طرحی که بدون داشتن «طرح ارزیابی محیط زیستی» آغاز شد و بعد از چندماه واکنش فعالان، محیط زیست عملیات را متوقف کرد. حالا خبر رسیده که «گروه توسعهٔ اقتصاد ملل»، سرمایهگذار این پتروپالایش از ساخت آن صرفنظر کرده است. مدیرعامل این هلدینگ در نامهای به استاندار خوزستان که دیروز در کانالهای محلی منتشرشده اعلام کرده است: «این شرکت درصدد انصراف از اجرای طرح احداث پتروپالایشگاه شادگان در شهرستان شادگان است.»