بایگانی مطالب : محیط زیست انسانی
انحصار مدیریت پسماند در لباس جدید
هفتهٔ دوم بهمن «رضا محمدی»، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران ادعا کرد بستر مناسب در حوزهٔ خدمات شهری، رفت‌وروب و تفکیک زباله از مبدأ آماده شده است و با اپلیکیشن «نوماند» همهٔ گره‌های حوزهٔ پسماند رفع می‌شود. آن‌طورکه او گفته بود این اپلیکیشن که پیمانکاران شهرداری را تجمیع کرده، وظیفه دارد به خانه‌ها برود و زبالهٔ خشک را تحویل گرفته و برای تفکیک زباله به آرادکوه برساند. تا به‌این‌ترتیب زباله‌گردی به‌ویژه توسط کودکان، کاهش یابد و اقتصاد مافیای پسماند به‌هم بخورد. محمدی درحالی دربارهٔ «نوماند» که خدمت تازهٔ سوپر‌اپلیکیشن «شهرزاد» است، این سخنان اغراق‌آمیز را به زبان آورد که سال‌های گذشته هم استارت‌آپ‌های فعال بخش خصوصی در این حوزه عیناً مشغول به همین فعالیت بودند، اما نه‌تنها مافیای پسماند باقدرت به کار خود ادامه داد که به‌گفتهٔ فعالان نوآور آن حوزه، شهرداری به‌بهانهٔ تضاد منافع خودش تبدیل به یکی از موانع بزرگ فعالیت آنها شد. اما حالا ظاهراً فعالیت «نوماند»، این استارت‌آپ دولتی، حمایت شهرداری را دارد و آن‌طورکه مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران درخواست کرده، باید مجوز ضایعات فروش از درگاه ملی مجوزها حذف شود تا با کمک نیروی انتظامی و بخش حاکمیتی ادامهٔ فعالیت در این فضا ممکن شود.
ترکیه و سوریه یکسال بعد از زلزله‌های مرگبار
بیش از ۶۵ ثانیه لرزش مرگبار در بامداد شش فوریه ۲۰۲۳، بخش‌هایی از شهرهای جنوب شرق ترکیه و شمال سوریه را ویران کرد و جان بیش از ۵۰ هزار نفر را گرفت. با گذشت یکسال پیامدهای این زلزله همچنان ادامه دارد.
اولویت کاهش آلودگی هوا با طرح‌‌های زودبازده
مدتی است که مسئولان از سر تا ذیل از برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل به‌عنوان راهی برای مقابله با آلودگی هوا سخن می‌گویند و شهرداری‌ها مداوم قول فعالیت اتوبوس‌ها و موتورسیکلت‌ها برقی به‌جای ناوگان فرسودهٔ فعلی را می‌دهند. «علیرضا زاکانی»، شهردار تهران، حدود ۲۰ روز پیش در حاشیهٔ جلسهٔ هیئت دولت به رسانه‌ها گفته بود دو هزار و ۶۹۴ اتوبوس برقی از طریق کمک دولت، تضامین شهرداری و تأمین مالی چینی‌ها به ناوگان حمل‌ونقل اضافه خواهد شد. این درحالی‌است که براساس آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس دربارهٔ تجربیات جهانی در برقی‌سازی ناوگان اتوبوسرانی شهری، هرچند برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل یکی از راه‌های کاهش آلودگی هواست، اما مقرون‌به‌صرفه نیست و لازم است اقدامات مدیریتی دیگری کنار آن انجام شود.
متناقض‌گویی دربارهٔ کمبود آب
|پیام ما| استاندار تهران می‌گوید که دربارهٔ آب در پایتخت با «چالش جدی» مواجه هستیم و اولویت مسئولان نیز تأمین آب شرب است. اما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در اظهارنظری دیگر می‌گوید که نگرانی از بابت تأمین آب شرب وجود ندارد. این درحالی‌است که چندی پیش، سخنگوی صنعت آب کشور از چند شهر از جمله تهران را به‌عنوان شهرهایی که برنامهٔ تأمین اضطراری آب برای آنها اجرا شده است، نام برده بود. به‌نظر می‌رسد در کنار مشکل کمبود آب، مشکلاتی نیز در حوزهٔ اطلاع‌رسانی و آگاهی‌رسانی از وضعیت موجود منابع آب در دولت وجود دارد؛ چراکه دو مقام ارشد دولت، دو اظهارنظر متناقض دربارهٔ وضعیت آب ارائه کرده‌اند.
فریاد از بی‌نفسی
تا چندسال پیش سه‌شنبه ما را یاد «محمد درویش» و کمپین «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» می‌انداخت که جنبشی مردمی و مرتبط با هوای پاک بود. در هفته‌های اخیر جنبش دیگری با موضوع هوای پاک راه افتاده است، سه‌شنبه‌های اعتراضی! مردم اراک هر سه‌شنبه پلاکارد به دست به خیابان می‌آیند، روی این پلاکاردها نوشته شده است: «صادرات گاز را متوقف کنید»، «مازوت=سرطان»، «راه‌حل نهایی، تعطیلی نیروگاه فسیلی»، «شهر من، من به تو می‌اندیشم»، «همراه شو عزیز»، «شورای‌عالی امنیت ملی! مردم اراک شهروند درجه دو نیستند»، «سلاجقه استعفا»، «نفسم گرفت از این شهر»، «اراک هوا ندارد»؛ مطالبهٔ اصلی اراکی‌ها حذف مازوت‌سازی و تعطیلی نیروگاه است.
اعمال نفوذ برای قطع درختان
سریال قطع درختان ادامه دارد و این‌بار نوبت به ۶۰ درخت در بوستان اقاقیا در محله «داوودیه» تهران رسیده است. آن‌طور که «ناصر امانی»، عضو شورای شهر تهران روز یکشنبه در جلسهٔ این شورا گفته است، این درختان به‌دلیل ادعای مالکیت یکی از مجموعه‌های وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام بر بخشی از این بوستان قطع شده‌اند. این در حالی است که این بوستان در مالکیت شهرداری است و آن‌طور که از سخنان این عضو شورای شهر برمی‌آید این اقدام بدون مجوز بوده چرا که پس از آن، کارکنان شهرداری منطقه ۳ وارد عمل شده‌اند و درختانی که از ریشه درآورده شده بود را مجدداً جای‌گذاری کردند. «محمدرضا وکیلیان»، قاضی دیوان عالی کشور دربارهٔ ابعاد حقوقی این ادعای مالکیت می‌گوید: «حتی اگر ادعای مالکیت درست باشد، هیچ‌کس، چه افراد حقیقی و چه افراد حقوقی از بخش خصوصی یا دولتی حق ندارند خودشان مستقیماً اقدام به تصرف و یا رفع تصرفات ثابت کنند و قطعاً باید از طریق مراجع ذی‌صلاح قضایی اقدام کنند.»
ممنوعیت استفاده از فاضلاب در کشاورزی
|پیام ما| قانون حفاظت از خاک سال ۱۳۹۸ تصویب و ابلاغ شد. حالا بعد از گذشت چهار سال از این ابلاغ، آیین‌نامهٔ اجرایی نیز ابلاغ شده است. این آیین‌نامه علاوه‌بر تکلیف برای دستگاه‌‌هایی مانند وزارت جهادکشاورزی، سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری، سازمان حفاظت از محیط زیست و سازمان امور اراضی کشور مسئولیت‌هایی را برای نهادهای فرهنگی مانند صداوسیما و نهادهای آموزشی مانند آموزش‌وپرورش نیز معین کرده است. همچنین، مطابق با این آیین‌نامهٔ اجرایی، در اجرای ماده ۱۲ قانون نیز سازمان مدیریت بحران کشور مکلف است اعتبارات لازم برای تهیه و اجرای طرح بازسازی خاک‌های تخریب‌یافته و یا آلوده‌شدهٔ ناشی از حوادث طبیعی غیرمترقبه را به سازمان برنامه‌وبودجه کشور برای پیش‌بینی در لوایح بودجهٔ سنواتی اعلام کند. به‌منظور جلوگیری از آلودگی و تخریب خاک در اراضی کشاورزی و سلامت محصولات تولیدی استفاده از فاضلاب در اراضی کشاورزی ممنوع است. همچنین، رهاسازی و دپوی تخلیه و انباشت هرگونه مواد پلاستیکی در خاک که منجر به آلودگی و یا تخریب خاک شود، ممنوع است. ارتقای سطح فرهنگ عمومی مردم به‌منظور حفاظت و صیانت از منابع خاک کشور، ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی مردم در سطوح مختلف از طریق آموزش‌های رسمی و غیررسمی در مدیریت حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع خاک کشور، بهره‌گیری از مشارکت مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد در فرهنگسازی عمومی در حفظ، احیا، توسعه و بهره‌برداری پایدار از منابع خاک کشور، تمهید و اقدامات تشویقی سرمایهگذاری بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان در امر آموزش تحقیق و ترویج مدیریت حفاظت و بهره‌برداری پایدار از خاک کشور، بهره‌گیری از ظرفیت نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله مواردی است که در این آیین‌نامهٔ اجرایی مورد توجه قرار گرفته است.
میقان؛ تالابی که جهنم شد
دامداران روستای مبارک‌آباد اراک در خاطرشان نمانده چشم چند گوسفند با گزش پشه‌ها نابینا شده، اما در خاطرشان هست که بارها و بارها در میدان دام وقتی افراد فهمیده‌اند که دام برای روستاهای اطراف تالاب میقان و در نزدیکی تصفیه‌خانۀ شهری است، آن دام را نخریدند. می‌گفتند حیوان مریض است و آنها دست از پا درازتر به روستا برمی‌گشتند. اهالی بسیاری از روستاهای اطراف تالاب میقان سال‌هاست با بوی بد تصفیه‌خانه، دسته‌های گستردۀ پشه و خشکی تالاب روبه‌رویند، اما ماجرای آسیب تصفیه‌خانۀ غیراستاندارد گریبان دیگر نقاط کشور را هم گرفته است و در هفتۀ اخیر اهالی روستاهای کچورستاق، امیران، اسلام‌آباد، احمدآباد از توابع اردستان با هجوم مگس‌ها روبه‌رو بوده‌اند. مگس‌هایی که تصفیه‌خانۀ غیراستاندارد و تخلیۀ کودهای شرکت کشاورزی فجر چهارمیل برایشان به ارمغان آورده و حالا زندگی را بر روستاییان تیره و تار کرده است.
بیماری بزرگ
فریاد نفس‌های به‌تنگ‌آمده
اراکی‌ها وقتی در سال ۱۳۹۲ به‌مدت ۱۸ هفته در میدان باغ ملی این شهر برای رفع آلودگی هوا تجمع کردند و عنوان ثابت‌قدم‌ترین مردم ایران در زمینهٔ اعتراض به مسائل محیط زیستی را به‌دست آوردند، گمان نمی‌کردند یک دهه بعد، در همچنان بر همان پاشنه بچرخد، وضعیت بدتر از گذشته باشد و آنها باز هم مجبور شوند بار دیگر دست به تجمع در باغ ملی بزنند. تجمع آنها در دی‌ماه امسال یک هفته بعد از تجمع گستردهٔ مردم اردکان بود. اردکانی‌ها هفتهٔ ابتدایی دی‌ماه به‌مدت سه روز در خیابان ماندند تا بگویند «اینجا هوا برای نفس نیست.» اینها شرح کوچکی از اعتراضات و تجمعات برای آلودگی هوا تنها در دی‌ماه امسال است. اعتراض و تجمع به آلودگی در خوزستان، اصفهان، تهران، مشهد و بسیاری دیگر از شهرهای کشور چندسالی است که تکرار می‌شود، نتیجه اما تنها تشدید آلودگی، افزایش آمار بیماری و مرگ‌ومیر ناشی از آن و همچنان بی‌توجهی به ابتدایی‌ترین خواست مردم یعنی داشتن هوای پاک بوده است.
