بایگانی مطالب :
حقابهٔ ایران به «شورهزار» رفت
تصاویر ماهوارهای طی روزهای گذشته نهفقط تأیید میکند که رودخانهٔ هیرمند یکبار دیگر پس از اسفند سال گذشته سیلابی شده، بلکه نشان میدهد حجم قابلتوجهی از این سیلاب از بند «کمالخان» بهسمت شورهزار «گودزره» روان شده است و طی یک تا دو روز آینده به این شورهزار میرسد. این درحالیاست که نمایندهٔ ویژهٔ رئیسجهموری در امور افغانستان پس از سفر وزیر نیرو به این کشور، اعلام کرد طالبان بند کمالخان را بهلحاظ فنی اصلاح کرده است. بااینحال، تصاویر ماهوارهای و بررسی کارشناسان گویای این موضوع است که خلاف گفتهٔ «حسن کاظمی قمی» و ادعای نمایندهٔ طالبان در سال گذشته که میگفت قرار نیست آب به ایران نرود، اما به شورهزار روانه شود، خبری نه از حقابهٔ ایران است و نه حتی از سیلابهایی که لااقل طی سالهای گذشته به ایران میرسید. حالا تصاویر ماهوارهای مؤید این حقیقت است که آب نه بهعنوان حقابهٔ ایران بلکه بهعنوان سیراب کردن «گودزره»، منطقهای بیابانی و شورهزار با سرعتی در حدود سه هزار مترمکعب برثانیه بهسمت این منطقه جریان دارد.
تعهدات آبی افغانستان هنوز محقق نشده است
قصهٔ چگونگی بهرهبرداری از آب رودخانهٔ هیرمند بین ایران و افغانستان به داستانی ۱۵۰ساله تبدیل شده است. متأسفانه تغییر و روی کار آمدن دولتهای مختلف در افغانستان نیز تأثیری بر خطمشی و رفتار افغانها در قبال حقابهٔ مردم ایران از این رودخانه نداشت. چه دولتهای پادشاهی در افغانستان و چه دولتهای برخاسته از رأی مردم و چه دولتهای رویکارآمده توسط جنگهای داخلی در این کشور همواره در قبال جاری شدن هیرمند بهسوی ایران موضعی نسبتاً یکسان داشتهاند. تقریباً اکثر این دولتها بر مشروعیت حقابهٔ ایران و عمل به معاهدهٔ سال ۱۳۵۱ تأکید کردهاند، اما در میدان عمل معمولاً دست به دامان بهانههای مختلف شده و از تمکین به اجرای این معاهده سر باز زدهاند. با وجود رجزخوانی اشرف غنی، رئیسجمهور وقت افغانستان، در سال ۱۳۹۹ و در زمان افتتاح بند کمالخان مبنیبر اهدای آب در برابر نفت و فرار ایشان از افغانستان در سال ۱۴۰۰ و روی کار آمدن دولت امارت اسلامی در این کشور، تفاوت چندانی در رویکرد بهانهجویانه و فرار از عمل به تعهدات آبی افغانستان در قبال ایران مشاهده نشد.
مکرِ «ملا برادر»
در سفر «ملا برادر عبدالغنی»، معاون رئیسالوزرای طالبان به ایران، وزیر نیرو مواضع قاطع و سختی در مورد حقابهٔ ایران از هیرمند گرفت، اما بهنظر میرسد رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، در برابر همهٔ صحبتهای عبدالغنی که بهصراحت به هدر دادن آب در گودزره و محروم کردن ایران از حق تاریخی و قانونیاش اعتراف میکرد، منفعل عمل کرد و حتی مناسبات سیاسی را هم در نظر نگرفت. باوجوداین، حتی وزیر نیرو نیز در این نشست از برنامههای آتیِ آبی طالبان صحبتی به میان نیاورد. گویی مقامات عالی ایران فراموش کردند زمانی که همه درگیر بازپسگیری حقابهٔ ایران از هیرمند و گمانهزنی از وضعیت آبی سد کجکی و کمالخان بودند، طالبان برنامهٔ دیگری به نام سد «بخشآباد» در پیش گرفته و ملا برادر در انحراف حواس ایران از برنامههای آیندهاش موفق بوده است؛ برنامههایی که برای ایران خشکی و گردوغبار بیشتر به ارمغان میآورد. یک منبع آگاه افغانستانی به «پیام ما» میگوید که ملا برادر برای همهٔ سؤالهای احتمالی ایران آمادگی کامل داشت، اما از نظر طالبان این دیدار بیهیچ چالشی برای حاکمان افغانستان و با موفقیت انجام شد.
موضعگیری دوگانه دربارهٔ حقابهٔ هیرمند
|پیام ما| وزیر نیرو میگوید «حقابه ایران از هیرمند طبق معاهده در سال جاری رهاسازی شود» اما سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده که مقرر شده است تا رهاسازی آب به تالاب هامون «در صورت بارش» انجام شود. اینها خروجیهای دیدار دو مقام بلندپایهٔ ایران با معاون رییسالوزرای طالبان در تهران است. دیدارهایی که اگرچه خبرگزاری دولت از این دیدار با عنوان «دیپلماسی محیط زیست، پیشتاز سیاستهای دولت سیزدهم» یاد کرده است اما در عمل، دو دو موضع کاملاً متفاوت از قول مسئولان ارشد سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو منتشر شده است.
خشکی هامون تهدیدی بین المللی است
در نخستین روز کنفرانس ملی روئینتنسازی سیستان مطرح شد:
بند کمالخان برای ایران مشکلی بهوجود نمیآورد
معاون کمیسار آب هیرمند: