بایگانی مطالب : تغییر اقلیم
آتش تمرکززدایی بر جان جنگل‌های حاره‌ای
یک مطالعهٔ انجام‌شده در سال ۲۰۱۴ در اندونزی نشان داد چنددستگی قومی با شدت جنگل‌زدایی رابطه دارد. براساس این مطالعه سیاست‌های تمرکززدایی که در یک‌چهارم قرن گذشته توسط دولت این کشور به اجرا درآمد، با دامن‌زدن به چنددستگی قومی باعث افت سرمایهٔ اجتماعی، افزایش فساد بین سیاستمداران و همچنین ازدیاد قلمروهای قدرت شد که این عوامل عمده به‌همراه چند عامل دیگر نتیجه‌ای جز افزایش بهره‌برداری‌های غیرمجاز و تخریب جنگل‌های حاره‌ای اندونزی نداشت.
«محیط‌زیست» سومین عامل مهاجرت در ایران
در راستای همگرایی علوم اجتماعی و محیط‌زیست، روز دوشنبه نشستی با عنوان «تغییراقلیم و مهاجرت‌های اکولوژیکی» با حضور دو نماینده از این حوزه‌ها برگزار شد. مهمانان این نشست با اتکا بر مطالعات اخیر انجام‌شده در زمینهٔ مهاجرت، محیط‌زیست را یکی از سه عامل اصلی وادارکنندهٔ ایرانی‌ها به مهاجرت معرفی کردند. به‌گفتهٔ آنان، با تشدید اثرات تغییراقلیم در سال‌های اخیر، انگیزه و مقصد مهاجرت‌ها دستخوش تغییر شده و عدم تعادلی جمعیتی در جغرافیای ایران را تشدید کرده است. در این نشست همچنین مطرح شد که زیست‌کره جهان نیازمند مقابله با گرمایش زمین است، اما به‌رغم توافق‌هایی که به‌تازگی برای اقدامات اقلیمی لازم در عرصهٔ جهانی صورت گرفته، تفاهم کشورها برای عمل به تعهدات دور از ذهن به‌نظر می‌رسد.
رانده در خانه
نیمهٔ اردیبهشت امسال، روستای تلخاب در شهرستان بدره استان ایلام یک‌بار دیگر دچار رانش شد و حدود یک‌سوم خانه‌های روستا خسارت قابل‌توجهی به خود دید. سال ۱۴۰۱ نیز این روستا با رانشی شدید خسارت قابل‌توجهی به خود دید. نزدیک به ۱۰ سال، یعنی از زمان آغاز عملیات ساخت سد «سیمره» رانش‌های این منطقه تشدید شده است و همهٔ مسئولان دلیل آن را سد عنوان کرده‌اند. با وجود مصوبهٔ جابه‌جایی بخش آسیب‌دیدهٔ روستا، اما هنوز حتی یک خانه هم از سوی دولت به مکان جدیدِ تعیین‌شده منتقل نشده است. آنچه بیش از تکرار این رانش‌ها اهمیت پیدا می‌کند، این نکته است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعات این سد پیش از احداث تکمیل نشده است و نتایج مطالعات اولیه هم مشکلات ناشی از احداث و بهره‌برداری را گوشزد کرده بود.
آبی‌شویی
مطالبهٔ اقلیمی باید وارد ادبیات عمومی شود
خانهٔ اندیشمندان علوم انسانی روز دوشنبه میزبان نشست هفتم از «سلسله نشست‌های تغییراقلیم و پیامدهای آن» با حضور دو تن از اساتید آب و هواشناسی بود. «مهری اکبری»، عضو هیئت‌علمی آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی سخنران نخست این نشست بود که به بیان ضرورت تدوین برنامهٔ ملی آموزش برای افزایش آگاهی عمومی نسبت‌به تغییراقلیم از کودکی تا بزرگسالی پرداخت. سخنران بعدی «آذر زرین»، عضو هیئت‌علمی آب و هواشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بود که آخرین دستاوردهای علمی برای پیش‌بینی پیامدهای تغییراقلیم در بازهٔ زمانی ۱۰ سال را معرفی کرد و پس از آن برآورد‌ها از آیندهٔ اقلیمی ایران در سال‌های ۲۰۲۸ و ۲۱۰۰ را که با استفاده از مدل‌های اقلیمی به‌دست آمده‌اند، با حاضران به اشتراک گذاشت.
نمی‌توانم بدوم
بارش‌های نوروزی سال ۹۸ به زمین فوتبال روستای «کوت عبدالله» در استان خوزستان هم رحم نکرده بودند. ابرها در روزهای ابتدایی فروردین‌ماه آن سال به قدری باریدند که سیل‌های متعددی را در سراسر کشور روان کرد و عکس‌های هوایی نشان می‌دادند که ارتفاع آب به اندازه دروازه‌های زمین فوتبالی در کوت عبدالله رسیده است. حالا که این روزها «تغییر اقلیم» راهش را بیشتر از سال‌های قبل به ادبیات ما باز کرده، هوا گاه و بیگاه گرم و سرد می‌شود یا درخت‌ها در زمستان شکوفه می‌زنند، بیشتر از پیش نشان‌هایش حتی در زندگی روزمره‌مان دیده می‌شود. حتی ورزش و زیرساخت‌های آن هم از آن در امان نمانده است. تا جایی که گفته می‌شود بعضی از ورزش‌ها که نماد بعضی شهرها در دنیا هستند ممکن است به مرور از بین بروند چراکه ورزشکاران این رشته‌ها امکان تمرین در شرایط آب‌وهوایی جدید را ندارند.
تهدید تغییر اقلیم برای میراث فرهنگی
نتایج یک مطالعهٔ جدید از سوی مجمع جهانی اقتصاد (WEF) نشان می‌دهد تغییراقلیم تا سال ۲۰۵۰ خسارت قابل‌توجهی بر جهان خواهد داشت. این مطالعه شش پیامد عمدهٔ تغییراقلیم را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده که عبارتند از سیل، خشکسالی، افزایش گرما، طوفان‌های استوایی، آتش‌سوزی‌های جنگلی و بالا آمدن سطح آب دریاها که به تأکید کارشناسان، آسیب جدی بر میراث تاریخی و فرهنگی جهان هم خواهد داشت. همین حالا هم بخشی از سایت‌های تاریخی در کشورهای مختلف در معرض این پیامدها قرار گرفته‌اند و به‌گفتهٔ «بهلول علیجانی»، اقلیم‌شناس، همین حالا هم کشور ما در شرایط بحرانی قرار دارد و پیامدهای آن میراث تاریخی را هم تهدید می‌کند.
«آزادی آلودگی» به‌معنای زمین‌های غیرقابل سکونت است
|پیام ما| جوزف استیگلیتز، اقتصاددان اهل آمریکا و برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۰۱ در مقاله‌ای که در تاریخ اول مِی 2024 در پایگاه تحلیلی «پروجکت سندیکیت» منتشر کرده دربارهٔ عواقب وضعیت سیاسی در آمریکا و انتخابات پیش رو در این کشور هشدار داده است. او با نقد رویکردهای نئولیبرالی دربارهٔ وخامت شاخص‌های اقتصادی و تشدید بحران محیط زیست و تغییراقلیم هشدار داده است. متن ترجمه شدهٔ مقاله پیش روی شماست.
قلمروی ناشناخته تغییر اقلیم
|پیام ما| سال گذشته زمین حدود ۰.۲ درجهٔ سانتیگراد بیشتر از پیش‌بینی مدل‌های اقلیمی گرم شد. درحالی‌که ممکن است این عدد چندان قابل‌توجه نباشد، اما وقتی که چنین میزانی از گرمای پیش‌بینی‌نشده در سطح جهان اندازه‌گیری می‌شود، یعنی موضوع جدی‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنیم.
توزیع ناعادلانهٔ گرمایش
به‌تازگی مقاله‌ای در نشریهٔ علمی نیچر با عنوان پیمان اقتصادی تغییراقلیم (The economic commitment of climate change) منتشر شد که به ارزیابی صرفه‌پذیری اقتصادی سیاست‌هایی پرداخته است که در مقیاس جهانی برای مقابله با گرمایش زمین اتخاذ شده‌اند. این مقاله یک بازهٔ زمانی ۲۵ساله، یعنی از حالا تا سال ۲۰۴۹ میلادی را در نظر گرفته است و نشان می‌دهد با وجود آنکه سیاست‌های مقابله با گرمایش زمین هزینه‌بر هستند، اما با ملاک قرار دادن دو عامل متوسط بارش و دمای روزانه می‌توان برآورد کرد درصورت اجرا نشدن سیاست‌های مقابله با گرمایش زمین، خسارت‌های اقتصادی ناشی از تغییراقلیم به‌مراتب بیشتر از این هزینه‌ها هستند. نتایج به‌دست‌آمده از این حیث اهمیت دارد که متر و معیار معتبری برای نشان دادن توجیه‌پذیری طرح‌های محیط‌زیستی با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای فراهم می‌کند و نشان می‌دهد این طرح‌ها درواقع به‌صرفه هستند. این نتایج همچنین با پیش کشیدن مبحث عدالت اقلیمی نشان می‌دهد مناطق کمتربرخوردار بیشتر از مناطق مرفه بر اثر تغییراقلیم آسیب اقتصادی می‌بینند و خسارت‌های گرمایش زمین ناعادلانه در زمین توزیع می‌شود.
