بایگانی مطالب برچسب: میراث تاریخی
گسست در حفاظت میراث فرهنگی
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در تازهترین گزارش خود در یک مطالعه که به روش آیندهپژوهی انجام شده به موضوع «گسست و انحطاط معنایی در روند حفاظت میراث فرهنگی» پرداخته است. «الناز ابیزاده»، عضو هیئتعلمی دانشگاه فنیوحرفهای، و «سمیه قدیمزاده»، عضو هیئتعلمی دانشگاه ارومیه، این پژوهش را انجام دادهاند. آنطورکه در این گزارش آمده است، بررسی اسناد بینالمللی از جمله بیانیهها، منشورها و قطعنامههای منتشرشده در دهههای اخیر در زمینهٔ حفاظت میراث فرهنگی نشان میدهد «حفاظت معناهای نهفته» باید مورد توجه قرار گیرد که این موضوع حاکی از نگرانیهای جامعهٔ جهانی از تهدیدهای پیش رو است. برخی پژوهشهای انجامشده در زمینهٔ حفاظت میراث فرهنگی نیز بر لزوم توجه به ابعاد معنایی و فراکالبدی در حفاظت تأکید داشتهاند و همچنین بررسی لوایح و قوانین مربوطه اغلب بیانگر دیدگاههایی کلی دربارهٔ موانع و چالشهای حقوقی و اجرایی پیش رو در حفاظت میراث فرهنگی است که توجه صرف به این موارد بدون تفکر عمیق و بررسیهای موشکافانه و فقدان جایگاه رویکرد معنایی در قوانین مرتبط با حفاظت آثار به تحقق اهداف مدنظر حفاظت جامع و پایدار منجر نخواهد شد.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/4-7-jpg.webp)
همه به جز ایران از گردشگری خاورمیانه سود میبرند
ترکیهایها برای جذب ۲۰ میلیون گردشگر در ۲۰۲۴ دورخیز کردهاند و میخواهند درآمد صد میلیارد دلاری برای خودشان رقم بزنند. عربستانیها هم بهدنبال تبدیل شدن به یکی از مقاصد گردشگری ترکیبی شامل جاذبههای تاریخی، فرهنگی و طبیعی ۲۰۳۰ میلادی هستند. به این اسامی باید آذربایجان، عراق، امارات متحدهٔ عربی، عمان و قطر را هم اضافه کنید که درحال تکمیل زیرساختهای گردشگری خود هستند تا سهم بیشتری از گردشگری خاورمیانه را به خود اختصاص دهند.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/4-4-jpg.webp)
بمباران تاریخ غزه
غزه اولین منطقه جهان نیست که به دلیل جنگ، میراث باستانی و تاریخیاش را از دست میدهد و قطعاً آخرین شهر دنیا هم نخواهد بود، اما اینجا یک تفاوت ویژه دارد؛ این که طی دهههای اخیر بهدلیل بیثباتی سیاسی، کاوشهای باستانشناسی در بخش قابل توجهی از غزه انجام نشده و وضعیت فعلی هم آنها را در فراموشی کامل قرار داده است. یک روزنامهٔ آمریکایی اوایل هفته جاری اعلام کرد «۷۰ درصد ساختمانهای غزه در پی حملات همهجانبهٔ رژیم صهیونیستی ویران شدهاند.» به گفتهٔ مقامات محلی کلیساهای بیزانسی، مساجد باستانی و محوطههای باستانی هم شامل این ساختمانها هستند و از درگیری حماس و اسرائیل جان سالم بهدر نبردهاند.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/4-1-jpg.webp)
میراث «غزه» زیر بمباران
هرچند درگیریهای فعلی میان فلسطین و اسرائیل از ۱۵ مهر امسال آغاز شد، اما این درگیریها در تاریخ اتفاق جدیدی نیست؛ درگیریهایی که از نیمههای قرن گذشته (بیستم) آغاز شد و تا کنون ادامه دارد و در همهٔ این دههها، علاوهبر فاجعههای انسانی، منجر به تخریب میراث فرهنگی بسیاری در نوار غزه و فلسطین شده است. در همین روزهای اخیر هم خبر میرسد درگیریهای حال حاضر، تخریب کلیسای تاریخی غزه را بهدنبال داشته است و از سوی دیگر، شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) نیز دربارهٔ بیتوجهی به حفاظت از اموال فرهنگی و افزایش احتمالی قاچاق و تخریب اشیای فرهنگی و تاریخی در این منطقه هشدار داده است.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/4-7-jpg.webp)
حال مشوش «شوش»
فعالان میراث فرهنگی از تجاوز به حریم میراث جهانی محوطهٔ تاریخی شوش خبر میدهند و اینکه قرار است شورای شهر این منطقه برخلاف ضوابط تعیینشده از سوی میراث جهانی یک ساختمان با ارتفاع غیرمجاز در حریم درجه یک کاخ آپادانا و در ۱۰۰ متری محوطهٔ باستانی بسازد؛ اقدامی که میتواند با واکنش ناظران یونسکو همراه شود. تعرض و پیشروی در حریم شوش اتفاق امروز و دیروز نیست، تقریباً چند سالی است فعالان فرهنگی نسبت به اجرا نشدن ضوابط یونسکو، حفاری و ساختوسازهای غیرمجاز همچنین تجاوز به حریم این منظر تاریخی هشدار میدهند. اما هر بار زخمی تازه بر پیکر نحیف شوش وارد میشود و جامعه محلی به آن توجه کافی نشان نمیدهد. چنانکه به گفته فعالان میراث فرهنگی، مسئولان و متولیان این حوزه نتوانستهاند در شناساندن اهمیت حفظ این میراث و جایگاه جهانی آن به جامعه محلی به خوبی نقش ایفا کنند.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2023/10/شوش-jpg.webp)
زلزله و طالبان علیه دو اثر جهانی
آمارها نشان میدهد زلزلههای افغانستان که از ۱۵ مهر شروع شده تا روز یکشنبه (۲۳ مهر) ۳۱ بار با قدرت بیشتر از ۴ ریشتر این کشور را لرزانده است که از این تعداد، ۹ مورد با بزرگای بیشتر از ۵ ریشتر و ۴ مورد با بزرگای بیشتر از ۶ ریشتر بودهاند. علاوهبر مرگ بیش از دو هزار نفر در این زلزلهها و خرابیها و فاجعههای انسانی که در این بحران رقم خورده، آثار تاریخی و میراث این دیار هم از زمینلرزه بینصیب نمانده است؛ زلزله به قسمتهایی از مسجد جامع «هرات»، «ارگ هرات» یا قلعهٔ «اختیارالدین»، منارها و برخی از مکانهای تاریخی دیگر این ولایت صدمههایی وارد کرده است. این اما اولینبار نیست و افغانستان در سالهای گذشته و در جریان جنگ نیز بسیاری از آثار تاریخی خود را از دست داده بود.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2023/10/اثارباستانی-jpg.webp)
کاروانسراهای ایران در نوبت ثبت
با از دست رفتنِ احتمالی ثبت جهانی «منظر فرهنگی ماسوله» که هفتۀ گذشته از سوی شورای جهانی بافتها و بناهای تاریخی (ایکوموس) اعلام شد، پروندۀ ثبت کاروانسراهای ایرانی از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. هر چند برخی تأکید میکنند تا زمان برگزاری اجلاس ریاض میتوان به بررسی پروندۀ ماسوله امیدوار بود، اما بهنظر میرسد تنها شانس ثبت جهانی کشورمان پروندۀ ۵۶ کاروانسرای ایرانی است که بهعنوان بزرگترین و وسیعترین پروندۀ میراث تاریخی ایران در یونسکو و در تاریخ ۱۹ شهریور تا ۳ مهر در عربستان به داوری گذاشته میشود؛ با ثبت این کاروانسراها، شبکهٔ راههای تاریخی و باستانی ایرانی هم ثبت جهانی خواهد شد.
![](https://payamema.ir/pubfiles/2023/09/4-38-jpg.webp)