نتایج جستجو برای: بافت تاریخی
شیشهگری؛ دمیدنی که از نا افتاد
هنر شیشهگری سنتی از جمله فعالیتهایی است که با رشد صنعت، مانند بسیاری از هنرهای دستی از رونق افتاد. چنانکه کارگاههای شیشهگری یکی پس از دیگری تعطیل شدند. هر چند در گوشه و کنار برخی شهرها هنرمندانی هستند که دمی در کوزه میدمند، ولی چراغ شیشهگری دیگر جانی ندارد و هنر صنعت شیشهگری که در مسیر فراموشی است به ایدههایی برای احیا نیاز دارد.
راویان دوران طلایی دریا
روزی که مناسبات تجاری منطقه خلیجفارس و اقیانوس هند با ظهور رقبای جدید در امر تجارت و حملونقل دریایی تغییر کرد و نامهای جدیدی سر بر آوردند، چراغ دریانوردی بندر لافت رفتهرفته خاموش شد و دریای بزرگ در خاطر نسل طلایی دریانوردان مُرد. پس از آن دیگر «ناخدا سلیمان»، «ناخدا سفاری لافتی» و «سرهنگ محمد کهور» و … بندر منگلور، دارالسلام، زنگبار و هند را هیچگاه ندیدند. وقتی دریای بزرگ را از دریانوردان بگیرید انگار نهنگی را در یک حوض کوچک انداخته باشید، نهنگ پس از مدتی تلف میشود. با از رونق افتادن حملونقل دریایی، درهای تعداد قابلتوجهی از کارگاههای لنجسازی هم بسته شد. تاریخ دریانوردی بندر لافت باید آرامآرام میپذیرفت که دیگر هیچچیز مثل گذشته نیست، تنها سفری که ممکن است، سفر ذهنیست. آخرین نسل دریانوردان دریای دور رفتهرفته پیر شدند، آداب دریانوردی در گرداب تغییرات گم شد، آوا و نواهای دریانوردی کهن در میان همهمهٔ مدرنیته ناپدید شد، امّا هنوز از میراثداران سفرهای بزرگ تعدادی باقی ماندهاند که علیرغم سن بالا به راویانِ دوران طلایی دریا و بنادر خلیجفارس بدل شدهاند.
دربارهٔ کوروش همهچیز را نمیدانیم
هفتم آبان روزی است که به پاس تلاشهای پادشاه هخامنشی به نام «کوروش» نامگذاری شده است و پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری به همین مناسبت با همکاری موزهٔ ملی ایران یک نشست تخصصی با عنوان «کوروش هخامنشی از افسانه تا واقعیت» برگزار کرد؛ نشستی که قرار بود کوروش را در پرتو اسناد و مدارک تاریخی و پژوهشهای باستانشناسی بررسی کند و درنهایت مشخص شد وجود منابع اشتباه موجب شده است اطلاعات دروغین زیادی دربارهٔ او منتشر شود. بهنظر میرسد که ما دربارهٔ این پادشاه هخامنشی همهچیز را نمیدانیم.
کاشان؛ شهر جهانی نساجی
کاشان در سال ۱۳۹۷ در شورای ملی صنایعدستی به عنوان شهر ملی نساجی از سوی هیئت داوران انتخاب شد و در شهریور امسال با نظر شورای جهانی صنایعدستی بهعنوان شهر جهانی نساجی انتخاب شد و حالا خبر میرسد ۱۵ آبان از لوح «شهر کاشان شهر جهانی نساجی» رونمایی میشود. براساس منابع مکتوب در سده یازدهم هجری قمری، هشت هزار کارگاه بافندگی و ۲۵۰ کارگاه ابریشمبافی در کاشان فعال بوده است و بنابر پژوهشهای صورتگرفته گفته میشود بافت منسوجات سنتی منطقهٔ فرهنگی کاشان منحصربهفرد است و طراحی نقوش و شیوهٔ بافت منسوجات این منطقه در هیچجای دیگر ایران دیده نمیشود.
حال مشوش «شوش»
فعالان میراث فرهنگی از تجاوز به حریم میراث جهانی محوطهٔ تاریخی شوش خبر میدهند و اینکه قرار است شورای شهر این منطقه برخلاف ضوابط تعیینشده از سوی میراث جهانی یک ساختمان با ارتفاع غیرمجاز در حریم درجه یک کاخ آپادانا و در ۱۰۰ متری محوطهٔ باستانی بسازد؛ اقدامی که میتواند با واکنش ناظران یونسکو همراه شود. تعرض و پیشروی در حریم شوش اتفاق امروز و دیروز نیست، تقریباً چند سالی است فعالان فرهنگی نسبت به اجرا نشدن ضوابط یونسکو، حفاری و ساختوسازهای غیرمجاز همچنین تجاوز به حریم این منظر تاریخی هشدار میدهند. اما هر بار زخمی تازه بر پیکر نحیف شوش وارد میشود و جامعه محلی به آن توجه کافی نشان نمیدهد. چنانکه به گفته فعالان میراث فرهنگی، مسئولان و متولیان این حوزه نتوانستهاند در شناساندن اهمیت حفظ این میراث و جایگاه جهانی آن به جامعه محلی به خوبی نقش ایفا کنند.
برداشتن غبار جنگ از «موصل»
از اصلیترین ارکان حفظ هویت یک ملت، زنده نگهداشتن گذشته و بافت سازههای آن کشور است؛ ملتی میتواند تمدن و فرهنگ خود را به جهانیان معرفی کند که ابتدا این ظرفیت تاریخی خود را حفظ کرده باشد. به همین دلیل حفظ سبک قدیمی و سنتی حاکم بر هر شهر، میراثی گرانبها از گذشتگان محسوب میشود و اولویت بیشتری نسبت به تبدیل شدن به جامعهٔ مدرن دارد. این درحالیاست که بررسیها نشان میدهد فقط چند کشور اروپایی از جمله ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، هلند و پرتغال گامهای ارزشمندی در احیای بافتهای تاریخی خود برداشتهاند و حتی در ایران با وجود هزاران هکتار از این ظرفیت تاریخی بیش از شش دهه است که بهدلایل مختلف بافتهای تاریخی تخریب شدهاند و آثار باقیمانده نیز در معرض خطر هستند. این درحالیاست که اهمیت حفظ این بناها حالا برای کشورهای خاورمیانه هم چند برابر شده و در همسایگی غربی ایران متولیان حوزهٔ شهری و فرهنگی برای حفظ این میراث دستبهکار شدهاند و یونسکو بزرگترین پروژهاش برای بازسازی بافت تاریخی یک شهر را از همین جا آغاز کرده؛ «موصل» در عراق.
تفاهم نجات میراث روی کاغذ ماند
وضعیت فرونشست در محوطهٔ تاریخی «نقشرستم» بحرانی شده و طی چند روز اخیر دوباره نگاهها را به این پدیده جلب کرده است. چند سالی است کارشناسان نسبت به فاجعهبار شدن پدیدهٔ فرونشست و آسیب آن به بناهای تاریخی فارس، یزد و اصفهان هشدار میدهند و حالا گلستان هم به این فهرست اضافه شده است. «نقشرستم» جزء همان بناهایی بود که طی این مدت بههمراه «تختجمشید» و مجموعهآثار تاریخی اصفهان در معرض آسیب شدید ناشی از فرونشست اعلام شده بود. درحالیکه سال گذشته مسئولان وزارت راهوشهرسازی و میراثفرهنگی از امضای یک تفاهمنامه برای رسیدگی به این بحران خبر داده بودند، اما حالا با گذشت یکسال نهتنها این تفاهمنامه به جایی نرسیده که فرونشست هم در حال بعلیدن «نقش رستم» است؛ دو ترک عمیق در این محوطه ایجاد شده که محل تلاقی آنها، بنای اصلی است و یکی از شکافها به دیوارهٔ بنا هم رسیده.
«سُوچِن» دوباره متولد شد
«سُوچِن» انگار گره خورده باشد به تاریخ بلوچستان؛ هنری که گرچه نمیتوان تاریخ مشخصی برای ابتدایش یافت، اما از وقتی که رودوزیها خود را به جزئیات لباسها اضافه کردند به دست زنان بلوچی و روی لباسهای این خطه جای گرفت. دخترکان بلوچی نیازی به آموزش ندارند، آنها از وقتی که میتوانند سوزن به دست بگیرند و روی پارچه کوک بزنند، دوختها را از بر هستند؛ آنچه در خیال دارند را روی پارچه میآورند تا نقوش هندسی از گلها، بتهها و ترکیب رنگها شکل بگیرد که گاهی در سفالهای کلپورگان (روستای جهانی سفال) میبینید و گاهی در طرحهای هندسی برجای مانده در نقوش تاریخی. هرچند برخی معتقدند این نقوش برگرفته از نقش سنگنگارههای پیش از تاریخ است، اما از نگاهی دیگر به نظر میرسد بیش از هر چیز، هنرمندان بلوچ با ارائه طرحها، نقش و نگارها، محیط، جامعه، باورها و رفتارها، خواستهها و آرزوهای خودشان را بازگو میکنند. بلوچیدوزی گرچه هنری فراموش شده نیست و بعد از دوره اوج در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۳۰ در یک دهه گذشته هم پای خود را به دنیای مد و فضای مجازی باز کرده است، اما از نگاه محلیها و کارشناسان تا رسیدن به جایگاه واقعی فاصله دارد.