دو پژوهشگر حوزه ژئوپولیتیک در مقالهای درباره تبعات بحران اقلیمی در خاورمیانه و شمال آفریقا هشدار دادند
تشدید ناامنی پیامد مهاجر تهای اقلیمی
تغییرات آبوهوایی ممکن است به تنهایی محرک ایجاد درگیریهای منطقهای محسوب نشود، اما عامل مهمی برای تشدید آن است
۲۱ آذر ۱۴۰۰، ۸:۰۵
پیام ما | مطالعات بانک جهانی درباره تاثیرات تغییرات اقلیمی نشان میدهد اگر کاهش انتشار گازهای گلخانهای و توسعه پایدار و فراگیر در اولویت کاری دولتها قرار گیرد در بهترین حالت جهان شاهد مهاجرت 44 میلیون انسان بر اثر تبعات ناشی از تغییر اقلیم خواهد بود. در غیر اینصورت این پدیده باعث مهاجرت اجباری بالغ بر 200 میلیون نفر در سطح جهان میشود که شمال آفریقا و خاورمیانه بیشترین سهم را در این آمار خواهند داشت. گزارش بانک جهانی که تابستان امسال منتشر شد، پیشبینی کرده است: «در جنوب آسیا و به ویژه بنگلادش 19.5 میلیون نفر مجبور به مهاجرت میشوند. نیمی از این جمعیت به دلیل سیل و تخریب زمینهای کشاورزی مجبور به ترک خانههای خود میشوند» در گزارشی که اخیرا دو پژوهشگر حوزه مطالعات ژئوپلیتیک منتشر کردهاند هم اطلاعات جدیدی درباره بحران مهاجرت اقلیمی ارائه داده و با تاکید بر اینکه تغییر اقلیم یک چالش جهانی است، هشدار داده است که: «خاورمیانه و شمال آفریقا در برابر اثرات گرمایش جهانی آسیب پذیر هستند و احتمالاً به شکلی شدیدتر تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار میگیرند که این موضوع میتواند مسائل امنیتی موجود در این منطقه را تشدید کند»
بر اساس تعاریف رسمی موجود، مهاجرت اقلیمی به مهاجرت اجباری مردمی اشاره میکند که به علت تغییر ناگهانی یا بلندمدت در محیط زیست خود مجبور به ترک خانه خود می شوند. تشدید خشکسالی، بیابانی شدن منطقه، جاری شدن سیل و … از جمله این تغییرات محسوب میشود. این پدیده امروز به ویژه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به مرور در حال تبدیل شدن به بحرانی عظیم است. وخیم شدن وضعیت منابع آبی و تشدید منازعات بر سر آب در منطقه، هر چند در سال اخیر مثل جرقههایی در برخی مناطق زنگ هشدار را به صدا درآوردهاند، اما پیشبینیها نشان میدهد آثار تغییر اقلیم در منطقه MENA بیشتر و شدیدتر از آن است که بتوان تصور کرد. تابستان امسال بانک جهانی در قالب گزارشی که به مطالعه نرخ مهاجرتهای اقلیمی در شش منطقه جغرافیایی -شرق آسیا و اقیانوس آرام، شمال آفریقا، شرق اروپا و آسیای مرکزی، آفریقای سیاه و آمریکای لاتین- پرداخته بود، در مورد بحران در این منطقه هشدار داد و اعلام کرد: «شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا شاهد بیشترین تغییرات جمعیتی در پی آثار تغییر اقلیم خواهند بود» بررسیهای این گزارش نشان میدهد در بدترین حالت اگر دولتها برای کاهش نرخ انتشار گازهای گلخانهای تلاش نکنند و توسعه به شکل ناپایدار و نابرابر صورت گیرد، مهاجرت انسانی تا سقف 216 میلیون نفر در سطح جهان صورت خواهد گرفت که بخش عمده آن مهاجرتهای داخلی و کوچهای درون کشوری خواهد بود. هر چند اختلاف نظرهایی درباره اعداد و ارقام این پیشبینیها مطرح است اما آنچه مسلم است این است که تغییرات اقلیمی تاثیر پررنگی بر بافت جمعیتی و افزایش آمار آوارگان در جهان آینده خواهد داشت. پژوهشگران معتقدند پایبندی دولتها به مفاد موافقتنامه پاریس در خصوص سرمایهگذاری در توسعه پایدار و سازگار با محیط زیست یکی از بهترین راهکارها برای کاهش این آسیبهاست. 195 کشور در معاهده پاریس متعهد شدهاند که برنامههای توسعهای خود را با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانهای، تدوین و اجرا کنند، معاهدهای که ایران هنوز به آن ملحق نشده و اقدامی هم در این جهت صورت نداده است.
در روزهای اخیر مقالهای با عنوان « بحران مهاجرت اقلیمی در خاورمیانه و شمال آفریقا» توسط دو پژوهشگر به نامهای کیت فانینگ و لوسی مکلنبرگ تهیه و تدوین و در سایت پژوهشی New Lines که در زمینه مطالعات ژئوپلیتیک مناطق مختلف جهان فعالیتهای پژوهشی انجام میدهد، منتشر شده است. در این مقاله در خصوص وضعیت وخیم منطقه MENA آمده است: « گزارش اخیر سازمان ملل متحد، منطقه MENA را به عنوان یک کانون تغییرات اقلیمی معرفی کرده است. مدلهای اقلیمی دمای این منطقه را 20 درصد بالاتر از میانگین جهانی پیشبینی میکنند. در خاورمیانه، دما در طول 100 سال گذشته 1.5 درجه سانتیگراد -حدود 50 درصد بیشتر از میانگین جهانی- افزایش پیدا کرده است. این منطقه در حال حاضر یکی از خشکترین – و البته کمآبترین مناطق جهان- است و پیشبینیها نشان میدهد افزایش دما منجر به خشکسالی شدیدتر و در برخی نقاط آتشسوزی شود.» این مقاله در تشریح وضعیت منابع آب این منطقه برآورده کرده: «بیش از 60 درصد از جمعیت منطقه دسترسی بسیار کمی به آب آشامیدنی دارند و 70 درصد تولید ناخالص داخلی آنها در برابر تنش آبی آسیبپذیر است. این تنشها به ویژه در عراق، لبنان، اردن، مراکش و سوریه تاثیر دارد.» در ادامه این گزارش به استناد مجمع جهانی اقتصاد آمده که کمبود آب بزرگترین تهدید برای منطقه محسوب میشود، این تهدید حتی از بیثباتی سیاسی و مشکلات مربوط به اشتغال در این منطقه جدیتر است.
نویسندگان این مقاله معتقدند: «چالشهای آبی که در اثر بروز پدیده تغییر اقلیم تشدید شده آثار منفی بر قابلیت سکونت و کشت محصولات کشاورزی در منطقه دارد. این امر باعث کمبود غذا و وابستگی به واردات مواد غذایی میشود. وابستگی شدید تر به واردات مواد غذایی -که در حال حاضر در برخی کشورهای منطقه رخ داده است- آسیبپذیری این منطقه را در مقابل تغییر قیمت مواد غذایی تشدید میکند»
در بخش دیگر مقاله به موضوع افزایش جمعیت و تشدید ناامنیها در منطقه در پی بحران تغییر اقلیم پرداخته شده و آمده است: « انفجار جمعیت در منطقه MENA یکی از عوامل تشدیدکننده بحران آب و غذا است. این منطقه سریعترین رشد جمعیت را در جهان دارد و پیشبینی میشود تا سال 2050 جمعیت ساکن در آن دو برابر شده و به 724 میلیون نفر برسد.» افزایش جمعیت و محدودیت دسترسی به منابع آب و غذا زمینه را برای استثمار و بهرهکشی گروههای تندرو فراهم میکند. در نتیجه میتوان گفت تغییرات اقلیمی شاید به طور مستقیم منجر به افزایش خشونت و تنش و ناامنی در منطقه نشوند، اما یکی از عوامل مهم بروز این مشکلات خواهند بود، همانگونه که در بخشی از این مقاله تاکید شده است: « تغییرات آب و هوایی ممکن است به تنهایی محرک ایجاد درگیریهای منطقهای محسوب نشود، اما عامل مهمی برای تشدید آن است» این مقاله به تجربه سوریه اشاره کرده و مروری بر دلایل جنگ داخلی این کشور داشته که در پی خشکسالیهایی که منجر به بروز تمام اتفاقاتی شد که جهان شاهد آن بود.
راهکار پیشنهادی پژوهشگران این مقاله برای دولتهای این منطقه، ایجاد صندوقی با کمک بانک جهانی برای کاهش آثار تغییر اقلیم در این منطقه است، آنها معتقدند با اجرای برنامههایی از قبیل: «تلاش برای مقابله با کمبود آب و انتشار گازهای گلخانهای از طریق نمکزدایی و انرژی خورشیدی -منا 48 درصد از پروژههای آب شیرینکن جهانی را تشکیل میدهد و بر اساس برخی برآوردها، سرمایهگذاری در این صنعت تا دو سال آینده به 4.3 میلیارد دلار میرسد- استفاده از سیستمهای آبیاری پیشرفته، به ویژه آبیاری قطرهای و هوشمندسازی کشاورزی که منجر به تولید غذای بیشتر با مصرف آب کمتر میشود. برنامهریزی روستایی و شهری برای رویارویی با تهدید پیامدهای تغییر اقلیم، از جمله حمایت از آسیبدیدگان سیل و خشکسالی و کمک به افرادی که در نتیجه تغییرات آب و هوایی مجبور به مهاجرت به شهرها و شهرها میشوند. ایجاد برنامههای کارآفرینی در سطح منطقه در حوزه انرژی سبز و بازیافت زباله. تنظیم برنامههای آموزشی دقیق برای آگاهی بخشی در حوزه تغییر اقلیم و تغییر عادات مصرف برای عموم مردم» تشکیل یک آژانس همکاری در حوزه محیط زیست در این منطقه با اتکا به معیارهای تعیین شده توسط توافقنامه آب و هوای پاریس هم یکی دیگر از پیشنهاداتی است که نویسندگان این مقاله به عنوان راهکاری برای کاهش آسیبها عنوان کردهاند.
گفته میشود مهاجرتهای اقلیمی در منطقه MENA اغلب داخلی خواهد بود، اما کشورهای همسایه و در نگاهی کلیتر، کشورهای جهان نمیتوانند نسبت به آثار این پدیده -به ویژه وقتی تبدیل به بحران شود- مصونیت داشته باشند و خواه ناخواه تحت تاثیر اثرات این بحران قرار خواهند گرفت. در بخشی از این مقاله در خصوص تبعات جهانی بحران مهاجرت اقلیمی آمده است: «یک نگرانی کلیدی در این زمینه برای ایالات متحده وجود دارد و آن تاثیر منفی این بحران بر متحدان ناتو -به ویژه ترکیه- است. بعید است این کشور بتواند در برابر موج گسترده دیگری از پناهجویان مقاومت کند. این فشارها میتواند دولت و نهادهای ترکیه را بیثبات کند، اما از سویی هم ممکن است آنکارا به عنوان اهرم فشاری علیه سایر کشورهای اروپایی برای دریافت پول از آنها استفاده کند»
از بعد اجتماعی بحران مهاجرت اقلیمی میتوان تبعات دیگری هم داشته باشد. بسیاری از افرادی که توان مالی چندانی ندارند و به اجبار از خطرات آب و هوایی فرار میکنند و ناگزیر به مهاجرت میشوند، در کشور خود آواره خواهند شد. زیرا توان مهاجرت به کشوری با شرایط بهتر را ندارند. در عین حال هم این آوارگان داخلی و هم پناهندگانی که از شرایط نامطلوب و بحرانی موجود در محل زندگی خود گریختهاند، شرایطی دارند که به راحتی میتوانند تحت تاثیر افکار گروههای افراط گرا – نظیر طالبان- قرار گرفته و با آنها همراه شوند. این موضوع هم میتواند علاوه بر تشدید ناامنی در منطقه و قدرت گرفتن بیشتر چنین گروههایی، منافع بسیاری از کشورهای جهان را هم به خطر بیندازد.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید