![فاطمه علیاصغر](https://payamema.ir/pubfiles/2020/10/فاطمه.jpg)
فاطمه علیاصغر
خبرنگار میراث فرهنگی
![زندانی قلعهٔ فلکالافلاک شاهزادهٔ الیمایی است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/IMG_20240527_191138_362-01-scaled.jpeg)
فاطمه علیاصغر
۷ خرداد ۱۴۰۳
زندانی قلعهٔ فلکالافلاک شاهزادهٔ الیمایی است
سال ۱۳۸۳ بود که یک معلم خرمآبادی با نام «کرمی» در زمینهای کشاورزی یونجه و کلزا و باقلای خود در روستای چوبتراش به چند سنگ قدیمی برخورد. دیدن این سنگها کمکم داشت دردسرساز میشد و قاچاقچیان عتیقه با گنجیابها به سراغ زمینهایش آمدند و دستبردار نبودند. در همین احوال، همسر آقای کرمی به کارشناسان ادارهٔ میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خرمآباد تماس میگیرد و ماجرا را میگوید. کارشناسان میراثفرهنگی هم به محل آمدند و دستبهکار شدند. آنها یک گمانهٔ آزمایشی زدند و در عمق ۳۰ سانتی زمین ناگهان به یک کشف مهم رسیدند. یک تابوت مفرغی سر از خاک درآورد که اسکلتی در آن بود با یک تکهطلا بر چشمهایش و تکهطلایی دیگر بر دهانش. این اسکلت که بود و از کدام زمان به دنیای ما پا گذاشته بود؟ اکنون پس از ۲۰ سال یک باستانشناس و یک پژوهشگر تاریخ این اسکلت را مورد بررسی قرار دادند و به نظریهٔ جدیدی دربارهٔ قدمت آن رسیدند.
![دزدیهای تاریخی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/کِرِفتر-کاشف-الواح-کنار-جعبه-حاوی-لوح-که-به-درازا-و-پهنای-۳۳-سانتیمتر-و-قطر-یکونیم-میلیمتر-بود-نشسته-است.jpg)
فاطمه علیاصغر
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳
دزدیهای تاریخی
روایت اول: دزد بر سر دار شد شاید این نخستین دزدی موزهای در درازای تاریخ ایران باشد. دزدیای که در کاخ گلستان رقم خورد؛ کاخی که مشهور است به ورسای ایران. گفته میشود یک روز سلطان صاحبقران از خواب بلند و ارادهٔ همایونیاش بر آن شد که در این کاخ موزهای برپا کند. واقعیت این است فرنگ رفتنهای ناصرالدینشاه اگرچه خیر و برکت چندانی برای مردم نداشت، اما پای اولینهای بسیاری از دنیای مدرن را به ایران باز کرد. قبلهٔ عالم در همان سفر اولش به اروپا شیفتهٔ جایی شد بهنام موزه. ناصرالدینشاه از قدیمالایام به رسم پادشاهان پیشکشهای سرزمینهای دیگر را برای به رخ کشیدن در شمال کاخ نگهداری میکرد. این پادشاه هنرمندخوی در دههٔ سیام پادشاهیاش فهمید در دنیا برای حفظ این هدایا اقدامات دیگری انجام میدهند. پس فرمایش کرد در یکی از تالارهای وسیع عمارت خروجی کاخ گلستان، بین شمسالعماره و گوشهٔ شمالشرقی فضاهایی منطبق با ایدههای غربی بسازند؛ یعنی موزه، کتابخانه و... . حاج ابوالحسن معمارباشی را هم مسئول اجرای این پروژه کردند.
![به پارسه پاسارگاد بیمهری نکنید](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/1789978_466.jpg)
فاطمه علیاصغر
۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳
به پارسه پاسارگاد بیمهری نکنید
![مردی که سرنوشتش الواح شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/ارفعی.webp)
فاطمه علیاصغر
۲۸ بهمن ۱۴۰۲
مردی که سرنوشتش الواح شد
![آن سوی دیوارهای سعدآباد](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/سعدآباد4-jpg.webp)
فاطمه علیاصغر
۲۲ آذر ۱۴۰۲
آن سوی دیوارهای سعدآباد
![تشخیص چهرهٔ یکی از قدرتمندترین زنان دربار ساسانی](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/6-18-jpg.webp)
فاطمه علیاصغر
۶ آذر ۱۴۰۲
تشخیص چهرهٔ یکی از قدرتمندترین زنان دربار ساسانی
زندگی زنان ایران در هزار سال پیش چگونه بوده است؟ ابهامات بسیاری در این زمینه وجود دارد. هنوز هم نظریات مختلفی از شخصیت این زنان ارائه میشود که ضد و نقیض است. از آزادی تا اسارت، از ضعف تا قدرت این زنان در چنبرهٔ دوران پدرسالاری با فاصلهٔ معناداری مطرح میشود. نوع پوششان هم هربار بهنوعی بر سر زبانها میافتد و رنگ میبازد. مطالعات باستانشناسان اما پرده از راز یکی از زنان قدرتمند دورهٔ ساسانی برداشته است، شاهپور دختک. او را یکی از قدرتمندترین زنان دوران ساسانی میخوانند. آخرین بررسیهای باستانشناسان نشان میدهد که نقشبرجستهٔ زن محوطهٔ نقشرجب مرودشت، از آن اوست و مردی که پشت سر او در این قاب قرار گرفته، پسرش بهرام سوم است، ولیعهد بهرام دوم. این نقشبرجسته کنار نقش اردشیر پاپکان، پادشاه بزرگ و بنیانگذار سلسلهٔ ساسانی جای دارد. به احتمال زیاد خود شاهپور بختک دستور داده این نقش کنده شود. این زن والامقام را بهصورت تمامقد و بهحالت تقریباً نیمرخ درحالیکه انگشت سبابه را به بالا گرفته، نقش زدهاند. او کلاهی بر سر دارد که دنبالهٔ آن گردن و گوش سمت راستش را پوشاندهاند. موهای بلند و گیسهشدهٔ او که قسمتی از آن از زیر کلاه بیرون آمده و صورت صاف و اندام ظریفش بهطور حتم مسلّم میدارد که او زنی قدرتمند و از خاندان سلطنتی است، اما همواره ابهاماتی دربارهٔ هویت این زن وجود داشته و کارشناسان او را به نامهای مختلف خواندهاند. در این میان نگارکندی دیگری هم در «برمدلک» فارس وجود دارد که نقاشی آن را شاید دیده باشید. در این نگارکند شاهزادهای ساسانی در حال اعطای گل انار به بانوی سلطنتی است و اغلب پژوهشگران آن را متعلق به بهرام دوم میدانند. در کتیبهٔ این نگارکند نام ملکه اردشیر-آناهید معرفی شده است. همهٔ این نشانهها و اختلافات باعث شد تا دوباره تحقیقی دربارهٔ نگارکندهای نقشرجب انجام شود. از همین رو با «حسین فیضی»، دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه مازندران که همراه با «سید رسول موسوی حاجی»، استاد باستانشناسی دانشگاه مازندران، این فرضیهٔ جدید را مطرح کردهاند، گفتوگویی کردهایم.
![وقتی تاریخ میخندد](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/شب-یلدا_1-1.png)
فاطمه علیاصغر
۲۳ آبان ۱۴۰۲
وقتی تاریخ میخندد
![هر جا را میدیدم خون بود](https://payamema.ir/pubfiles/2023/10/میراث-جهانی-jpg.webp)
فاطمه علیاصغر
۳ آبان ۱۴۰۲
هر جا را میدیدم خون بود
بیمهری دولت به نخستین میراث جهانی ایران حد ندارد