نقش روابط عمومی در توسعه پایدار محیط زیست
۷ بهمن ۱۴۰۰، ۰:۰۰
روابط عمومی چه نقشی در توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست دارد؟ این سوالی است که شاید ذهن بسیاری از ما را به خود مشغول داشته است و در پاسخ به آن ابتدا باید دانست که توسعه پایدار مبتنی بر حفظ محیط زیست چیست و سپس بررسی کرد که نقش روابطعمومی در این عرصه چیست.
برای درک بهتر از توسعه پایدار مبتنی بر حفظ محیط زیست شاید اولین مسالهای که توجه ما را به خود جلب میکند عرصه سیاست سبز است که جدیدترین حوزهای است که امروزه در زمینه حفظ محیط زیست و تغییرات اقلیمی مورد بحث قرار میگیرد. سیاست سبز از نیمه دهه 1970 به بعد در بسیاری از کشورها به عنوان یک نیروی سیاسی چشمگیر ظهور کرد اگرچه بین آن و محیط زیستگرایی تفاوتهایی وجود دارد. به طور کلی محیطزیستگرایان ساختارهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و هنجاری عرصه سیاست جهانی را قبول داشته و تلاش دارند تا مشکلات زیست محیطی را درون این ساختارها اصلاح کرده و بهبود بخشند. این در حالی است که عرصه سیاست سبز آن ساختارها را ریشه اصلی بحرانهای محیط زیستی میداند و ادعا میکند که این ساختارها را باید به چالش کشید و فراسوی آنها گام برداشت. (برچیل و همکاران، 1393: 337-338)
از همین رو است که در ارتباط با سیاست سبز نظریات بسیار گستردهای وجود دارد، به طوری که در عرصه روابط بینالملل اکرسلی بوممحوری را به عنوان ویژگی تعریفکننده نظریه سیاسی سبز معرفی میکند که به معنی نفی جهانبینی انسانمحور و پشتیبانی از جهانبینی مستقل برای اکوسیستمها و موجودات زنده است. از سوی دیگر دابسن علاوه بر موارد مورد نظر اکرسلی ویژگی کلیدی دیگری را به عنوان محور دوم در عرصه سیاست سبز اضافه میکند که همانا «محدودیتهای رشد» است، به این معنی که به اعتقاد او رشد اقتصادی فزاینده طی سدههای گذشته علت ریشهای بحران محیطزیستی فعلی است. (برچیل و همکاران، 1393: 340).
حوزه محیط زیستگرایی تنها محدود به مباحث فنی نیست و دیگر عرصهها را نیز درگیر مسائل خود کرده است که شاید یکی دیگر از مهمترین این عرصهها اقتصاد سیاسی جدید است چرا که طی دهههای گذشته دولتها و شرکتها دغدغههای محیط زیستی را در رویههای مدیریتی خود وارد کردهاند و حتی این مساله رو به افزایش است. اگرچه این مساله به معنای بهبود یافتن مشکلات محیط زیستی نیست بلکه برعکس اکثر مسائل مهم محیط زیستی همچون انتشار گازهای گلخانهای، مصرف بیرویه آب، تخریب خاک و … همچنان لاینحل باقی ماندهاند و حتی بر حجم آنها نیز افزوده شده است. از این رو مسائل محیط زیستی در گفتمانهای اجتماعی جلوه بیشتری یافتهاند. (پین، 1393: 91-92) به طوری که جنبشهای اجتماعی محیط زیستی سعی دارند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر تصمیمات دولتها و شرکتها تاثیر گذاشته و در اجرایی شدن تصمیمات منطبق با محیط زیست موثر باشند. از جمله جنبشهای محیط زیستی میتوان به جنبشهای صلح سبز، دوستان زمین، و صندوق جهانی حیات وحش اشاره کرد که در پاسخ به تخریب زیستبوم و افزایش آلودگیهای ناشی از توسعه صنعتی شکل گرفتند و به اشکال مقابلهای (فعالیت مستقیم و اعتراض) و غیرمقابلهای (لابیگری و دادخواهی) در حال انجام فعالیتهای حفاظت از محیط زیست هستند. (مشیرزاده و هاشمی، 1392: 202-206)
از جمله مسائل دیگری که در عرصه اقتصاد سیاسی جدید توجه تحلیلگران را به خود معطوف داشته تجارت و محیط زیست است که متاسفانه در دستور کار اجلاس زمین در ریو سال 1992 قرار نداشت و به آن توجه نشده بود. لذا با توجه به اختلافات تجاری مربوط به محیط زیست و ارتباط بین سازمانهای تجاری همچون سازمان تجارت جهانی (W.T.O) و انجمن تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) پیوند بین تجارت/ محیط زیست/ توسعه مورد توجه قرار گرفت و اثرات محیط زیستی و اجتماعی زنجیرههای تولید بینالمللی، و توسعه کشاورزی و صنعتی صادراتمحور و … مورد بررسی قرار گرفتند. از این حیث پژوهشها در زمینه تجارت، نوآوری، و محیط زیست مورد توجه قرار گرفته و افزایش یافت. بنابراین نحوه مواجهه شرکتها با مسائل محیط زیستی و اجتماعی از مسیر سبز کردن تولید بهواسطه افزایش موارد بازده انرژی و کاهش تولید ضایعات و گازهای گلخانهای سمی و بازطراحی محصولات متمرکز شد و موضوعاتی مانند کارایی اکولوژیک، متابولیسم صنعتی، سبز کردن زنجیرههای تولید، و سرمایهداری طبیعی در دستور کار محققان شرکتها و دولتها در این زمینه قرار گرفت (پین، 1393: 93).
از همین رو بود که اجلاسهای تغییرات آبوهوایی و اقلیمی مانند اجلاس ریو طی سالهای آتی تکرار شد که در این زمینه میتوان به اجلاسهای کیوتو و کپنهاگ اشاره کرد اما اجلاسهای مذکور نتایج چندان مهمی در پی نداشتند. از این حیث شاید باید به اجلاس مربوط به تغییرات آبوهوایی یعنی اجلاس پاریس تاکید کرد که بیستویکمین اجلاس اعضای متعاهد و یازدهمین جلسه متعهدین اجلاس کیوتو بود و از 30 نوامبر تا 11 دسامبر در شهر پاریس فرانسه برگزار شد که هدف آن رسیدن به اجماعی جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی و محدود کردن این تغییرات بود که در پایان این اجلاس توافقنامه پاریس تصویب و منتشر شد و حاوی نکاتی برای مقابله با تغییرات اقلیمی و باز شدن گره اقدامات علیه تغییرات اقلیمی و سرمایهگذاری برای اقتصاد کمکربن، مقاوم، انعطافپذیر و پایدار توسط 195 کشور بود. توافقنامه پاریس دارای یک چارچوب بسیار شفاف از اقدامات و حمایتها و مشخص کردن شرایط برای کشورهای کمتر توسعه یافته و جزایر کوچک بود (ساعی و همکاران، 1397: 147-148). اما شاید تاثیرگذارترین اجلاسها در زمینه محدود کردن تغییرات اقلیمی و محافظت از محیط زیست را باید اجلاس 2021 گلاسکو دانست که 31 اکتبر سال جاری در گلاسکو تشکیل شد و بیستوششمین اجلاس برای تغییرات آبوهوایی سازمان ملل با عنوان COP26 بود. موضوع اجلاس گلاسکو اجرای ملموس توافقنامه پاریس بود که بر اساس آن باید گرمایش زمین در حدود 5/1 درجه کاهش یابد در صورتی که مسیر گرمایشی زمین در مسیر 7/2 درجهای قرار دارد که بسیار خطرناک است. اما اهمیت این اجلاس را باید در دو دلیل عمده جستوجو کرد. دلیل اول این است که این اجلاس با تاخیری طولانی برگزار شد که دلیل آن پاندمی کرونا بود. دلیل دوم اینکه اجلاس گلاسکو اولین اجلاسی است که دستاوردها و اهداف مربوط به پیمان پاریس را مرور کرده و آن را به بحث و بررسی میگذارد و به بوته نقد میکشد. بر این اساس اجلاس حاضر اهدافی چون حذف تدریجی استفاده از زغالسنگ، توقف جنگلزدایی، استفاده بیشتر از خودروهای الکتریکی و همچنین سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر است در این اجلاس کشورهای صنعتی متعهد شدند تا برای تسریع در کاهش تولید آلایندهها به کشورهای در حال توسعه کمک کنند و از دولتهای متبوع آنها خواسته شد تا یارانه سوختهای فسیلی را حذف کنند.
حال سوال اینجاست که جایگاه و نقش روابطعمومی در عرصه محیط زیستگرایی و حفظ محیط زیست چیست؟ در پاسخ به این سوال باید اذعان داشت که روابط عمومی نقش اصلی را در این عرصه بازی میکند چرا که روابط عمومی پل ارتباطی مابین مدیران دولتی و خصوصی و همچنین افکار عمومی و جنبشهای محیط زیستی و حتی محققان این عرصه هستند. ماموریت روابطعمومی افزایش سطح مشارکت مردم است که این امر در گرو سازوکارهایی همچون توزیع عادلانه اطلاعات، روشنگری افکار عمومی، مردممداری و احترام به حقوق انسانها است که نمادهای توسعه علمی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی یک جامعه هستند.
از سوی دیگر روابط عمومی با مدد جستن از دیپلماسی رسانهای میتواند نقش فعالی در حفظ محیط زیست داشته باشد به این معنی که روابط عمومی با استفاده از ابزار دیپلماسی رسانهای میتواند با افکار عمومی جهان ارتباط برقرار کرده و جدیدترین مطالبات، اطلاعات، نوآوریها و ظرفیتهای جهانی برای حفظ محیط زیست و فناوریهای جدید این عرصه را به دست آورد و به مدیران مربوط خود جهت برنامهریزی برای حفظ محیط زیست عرضه کند. از سوی دیگر روابط عمومی میتواند برنامهها و روشهای سبز دولت یا شرکت متبوع خود را به اطلاع افکار عمومی رسانده و در نتیجه از ظرفیت بسیار عظیم افکار عمومی در جهت دستیابی به اهداف سبز خود و اجرایی کردن آنها بهره جوید. بنابراین میتوان دریافت که نقش اصلی در حفاظت از محیط زیست و محدود کردن تغیرات اقلیمی بر دوش روابطعمومی است که نقشی بسیار فعال بوده و مبتنی بر مشارکت دولتها و شرکتها با عرصه اجتماعی و افکار عمومی و همچنین توسعه فنارویهای سبز از این رهگذر است.
منابع:
– برچیل، اسکات؛ لینک لیتر، اندرو.(1393). «نظریه های روابط بین الملل». مترجمان: حمیرا مشیرزاده، روحالله طالبی آرانی. چاپ دوم. تهران: میزان
-پین، آنتونی.(1393). «مباحث اصلی در اقتصاد سیاسی جدید». مترجمان: حسین پوراحمدی، روح اله طالبی آرانی. تهران: مخاطب
– ساعی، احمد؛ سیفی، عبدالمجید؛ خالقی نژاد، مریم.(1397).« پیمان آب و هوایی پاریس و کشورهای جنوب». فصلنامه مطالعات سیاسی سال دهم. شماره 39 . بهار ، صص 135-158
– مشیرزاده، حمیرا؛ هاشمی، سیده فاطمه.(1392). «نقش جنبش های فراملی در تدبیر امور زیست محیطی». فصلنامه سیاست. دوره 43. شماره 1. بهار، صص 199-215
– امتداد نو، چرا کنفرانس اقلیمی گلاسکو اهمیت ویژهای در جهان امروز دارد؟ / نمایندگان ایران با ۷ روز تاخیر به گلاسکو خواهند رفت، 12 آبان 1400
– باشگاه خبرنگاران جوان، کنفرانس «گلاسکو»؛ بررسی تغییرات اقلیمی جهان زیر سایه مسئولیت ناپذیری دولتها، 9 آبان 1400
– باشگاه خبرنگاران، پایان نشست آب و هوایی گلاسکو با اجماع بر سر کاهش تولید گازهای گلخانهای، 23 آبان 1400
– تسنیم، نقش روابط عمومیها در توسعه پایدار، 27 اردیبهشت 1399
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بهترین برند چرم ایران کدام برند است؟
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید