وقتی چکش «مستر پرزیدنت» چند ضربه کوبیده شد و صدایش همهٔ حاضران در سالن را به سکوت فراخواند، همهٔ کشورهای عضو دائم و غیردائم می‌دانستند زمان زیادی برای تصمیم‌گیری نمانده است. این جلسهٔ شورای امنیت سازمان ملل متحد در شرایطی تشکیل می‌شد که چند روزی از شروع دوبارهٔ آتش جنگی بزرگ در نوار غزه می‌گذشت و فقط کمی آن‌سوتر، در آستانهٔ آسیای مرکزی، زلزله‌ شهر هرات را زیر و رو کرده بود. گزارش‌های بین‌المللی از هر دوی این حوادث، اخبار تکان‌دهنده‌ و نگران‌کننده‌ای را منتشر می‌کرد و مانند همیشه زنان و کودکان در نوک پیکانِ حادثه قربانی می‌شدند: منطقهٔ بحران‌های همیشگی دوباره ناآرام بود. شاید به همین دلیل بود که به فاصلهٔ چند صندلی از «مستر پرزیدنت»، نمایندهٔ کمیسیون مقام زن ملل متحد، با چهره‌ای درهم‌رفته نشسته بود و مدام کاغذهایش را مرور می‌کرد.

بعد از دو روز بحث و تبادل نظر در اجلاس بین‌المللی «مقابله با توفان‌های ماسه و گردوغبار»، این رویداد به آخر رسید و نمایندگان ۵۰ کشور درباره ایجاد صندوق مالی برای حفاظت از محیط زیست، به نتیجه رسیدند. اگرچه عصر دیروز بیانیه نهایی که «با مشورت همه شرکت‌کنندگان» تهیه شده بود، قرائت نشد اما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست این اجلاس را «تلاشی برای همکاری‌های بیشتر» دانست و در سخنان پایانی‌اش گفت: «اگر خروجی اجلاس و بیانیه صادر شده به مرحله اجرا شود، ما ریشه مشکل گردوغبار را درمان می‌کنیم.» این اجلاس از سوی دیگر در حالی به گفت‌وگو درباره منشا غبار کشورهای مختلف پرداخت، غایبی بزرگ داشت؛ نه نماینده‌ای از افغانستان در نشست حضور داشت نه سخنی از خشکی هامون و غبار سیستان‌وبلوچستان به میان آمد.

س بین‌المللی مقابله با توفان‌های ماسه و گردوغبار روز گذشته در حالی آغاز شد که شش سال قبل و در دولت یازدهم مشابه آن در تهران برگزار شده بود و با وجود صحبت‌های امیدبخش شرکت‌کنندگان آن، تغییر محسوسی در وضعیت وزش توفان‌های گردوغبار مشاهده نشد. هرچند سازمان ملل متحد ۲۱ تیرماه امسال را به‌عنوان نخستین روز جهانی مقابله با توفان‌های گردوغبار اعلام کرد. اجلاس دو روزه‌ای که روز گذشته آغاز شد، در سطح وزرای محیط‌ زیست و نمایندگان کشورها و سازمان‌های غیردولتی برگزار شد، اما سخنران ابتدایی آن، «ابراهیم رئیسی»، رئیس‌جمهوری ایران بود. رئیسی، استفادهٔ نادرست از منابع آب را عامل اصلی وقوع توفان‌های گردوغبار اعلام کرد. همچنین، در بیانیهٔ این اجلاس از سازمان ملل خواسته شد سازمان و صندوقی منطقه‌ای برای موضوع گردوغبار ایجاد شود. بااین‌حال به غیر از پیگیری موضوع صندوق پشتیبان، صحبت‌ها و راهکارهای جدیدی در گفته‌های سخنرانان به چشم نخورد.

این نخستین‌بار نیست که ایران میزبان رویدادی بین‌المللی دربارۀ مدیریت پدیدۀ گردوغبار است. اما در اجلاس پیش رو که امروز و فردا در جریان است، بنا بر اعلام سازمان حفاظت محیط‌زیست نمایندگانی از ۵۰ کشور، ۱۵ نهاد بین‌المللی و ۲۵۰ صاحب‌نظر، استاد دانشگاه و نمایندگان دستگاه‌های اجرایی، تحقیقاتی و آموزشی حاضر خواهند بود که کشورهایشان درگیر این پدیده هستند. ایران پیش از این هم میزبان نشست‌هایی برای مدیریت این پدیده در سطح محدودتر بوده است. نمونه‌اش نشستی است که در سال ۱۳۸۹ به میزبانی ایران برگزار شد و وزرا و مسئولان محیط‌زیست کشورهای ایران، عراق، ترکیه، سوریه و قطر با امضای تفاهمنامه‌ای در اجلاس منطقه‌ای مدیریت بحران پدیدۀ گردوغبار متعهد شدند ظرف پنج سال این پدیده را رفع کنند. وضعیت در سال ۹۴، یعنی پایان تعهد، قابل قبول نبود. با افزایش خشکسالی و گسترش کانون‌های گردوغبار، در سال‌های بعد هم نشست‌های منطقه‌ای دیگری برگزار شد و نمونۀ آخرش هم نشست سال گذشته بود که ایران میزبان عراق و سوریه شد. حالا انتظارات از اجلاس «مقابله با توفان‌های ماسه و گردوغبار» بیشتر از همیشه است و توقع می‌رود بعد از سال‌ها بالاخره چاره‌ای برای مقابله با گردوغبار تعیین شود؛ دیپلماسی بدون تعارف به‌کار گرفته شود و کانون‌های غبار که مدام بر میزانشان افزوده می‌شود، مدیریت شوند.

شهریور، ماه گرامیداشت هفتهٔ دولت است و بازار آمار و ارقام در این ماه‏، گرم. یکی از آمارهای جالب را در همین روزها مدیرکل حمایت از تولید صنایع‌دستی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی داده و گفته است ایران سالانه ۳۰۰ میلیون دلار صنایع‌دستی به کشور‌های مختلف و عمدتاً کشور‌های حاشیهٔ خلیج‌فارس و عراق صادر می‌کند. «محمدحسین عسکرپور» البته تأکید کرده است «با در نظر گرفتن ظرفیت‌های خوب اعم از نیروی انسانی ماهر و تنوع تولیدات در کشور، این رقم بسیار ناچیز است و براین اساس در برنامهٔ هفتم توسعه، به‌دنبال طراحی زیست‌بوم صنایع‌دستی در راستای توسعه و ترویج این هنر در کشور هستیم.» اما این عدد در جایگاه جهانی کجاست؟