نتایج یک مطالعۀ منتشرشده در نشریۀ علمی «ساینس ادونسز» (Science Advances) درخصوص فرونشست و کاهش آب‌های زیرزمینی در ایران نشان داد که پمپاژ فزایندۀ آب از سفره‌های آب زیرزمینی که عمدتاً برای مصارف کشاورزی انجام می‌شود، سبب تخریب این سفره‌ها و فرونشست زمین در ایران شده است. کاهش سالانه ۱.۷ میلیارد مترمکعب از آب‌های زیرزمینی ایران باعث شده است که بیش‌از سه‌هزار کیلومترمربع از مساحت این سرزمین با فرونشست شدید مواجه شود. این مطالعه نشان داد که علاوه‌بر جمعیت ۲۵۶ شهر و زیرساخت‌هایی مثل مترو که از فرونشست اثر می‌پذیرند، یک هزار و ۳۸۰ کیلومتر از خطوط راه‌آهن بین‌شهری و هشت فرودگاه ایران نیز در معرض آسیب از این معضل قرار دارند.

۱۷ ژوئن هر سال که امسال مصادف با ۲۸ خرداد است، از سوی سازمان ملل به عنوان روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی نامگذاری شده است. شعار امسال برای این روز «متحد برای زمین، میراث ما، آینده ما» است. در ایران هم یک ساختار ملی تحت عنوان کارگروه ملی مقابله با بیابان‌زایی پس از الحاق به کنوانسیون مربوطه شکل گرفته است. این کارگروه بعد از یک دوره توقف در دی ماه سال ۱۴۰۰ دوباره شروع به کار کرد. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم در گفتگویی به مناسبت روز جهانی بیابان‌زدایی مدعی شده ایران توانسته «کلیدواژه مشترکی» برای مقابله با گردوغبار در منطقه و جهان شکل دهد.

«هرچه مطالعه کنیم، بیابان‌زایی پنج‌برابر سریع‌تر از مطالعات حرکت می‌کند» این جمله را ماه قبل، یک استاد دانشگاه گفت. او به وضعیت وخیم سرعت بیابان‌زایی در خراسان اشاره کرده بود، اما نکتۀ اصلی صحبت‌هایش سرعت تشکیل بیابان بود. این‌که بیابان با قدرت می‌تازد و بی‌آبی و خشکی امان بریده. آمارها در سال‌های اخیر این وضعیت را وخیم گزارش می‌کنند و یکی‌از دلایل این امر هم خشکی تالاب‌ها و اختصاص‌نیافتن حقابۀ آن‌هاست. هرچند به‌گفتۀ «علی ارواحی» پژوهشگر حوزۀ تالاب‌ها، «تاکنون تحقیق کمی در این زمینه انجام نگرفته»؛ اما شواهد می‌گویند که با خشکی هر تالاب، تا کیلومترها دورتر از آن تحت‌تأثیر این وضعیت قرار می‌گیرد و با نابودی هر تکه از تالاب، تکه‌های بسیاری از کشور بیابان می‌شوند.

رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات وزارت راه‌ و شهرسازی با اشاره به توسعه پهنه‌‌های فرونشستی در مشهد گفت: فرونشستی که وارد شهر شده، به تدریج به مرکز شهر توسعه و حوالی حرم امام رضا (ع) و اماکن مذهبی را درگیر می‌کند.

|پیام‌ما| بسیاری از کارشناسان بخش آب معتقدند، چالش آب در کشور صرفاً کمیابی فیزیکی آب نیست؛ بلکه ناکامی‌های نهادی و سیاسی در مدیریت آب است. به‌همین‌دلیل بازارها می‌توانند به‌عنوان ابزاری با رویکرد تقاضامحور، برای مدیریت کمیابی آب ایفای نقش کنند. منتقدان بازار آب (که نمونه‌های موفق بی‌شماری در جهان دارد) معتقدند بازارها می‌توانند به‌سبب نبود شرایط و بسترهای سیاسی و نهادی، به مایۀ دردسر نیز تبدیل شوند. به‌همین‌دلیل‌است‌که، نقش آنها به‌عنوان یک راه‌حل برای بحران آب ابراز تردید می‌شود. ازاین‌رو اتخاذ رویکرد چندرشته‌ای و همیارانه به نقش‌آفرینی بازارهای آب، می‌تواند به ارتقای اثربخشی آن کمک فراوانی کند. طبق آمار رسمی وزارت نیرو، از نظر اقتصادی سهم هر مترمکعب آب مصرفی در تولید ناخالص ملی در ایران کمتر از دو دلار است؛ درحالی‌که متوسط جهانی هشت دلار به ازای هر مترمکعب است. باتوجه‌به این واقعیت و همچنین تمایل دولت به ایجاد بازار آب، این‌بار اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران در نشستی مشترک با مدیران وزارت نیرو و فعالان صنعت آب پیشنهاد داده است، به‌منظور مدیریت «ابرچالش آب» اجرای برنامه دَه‌ساله با تکیه‌بر دو اصل مهم و هم‌زمان مؤثر است: «تجدیدنظر در تخصیص منابع آب موجود با اولویت‌دادن به تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی و حقابه‌های زیست‌محیطی» و «افزایش بهره‌وری». همچنین اتاق ایران اعلام کرده است که تقویت بازار آب باید به‌عنوان اهرمی برای واقعی‌شدن قیمت آب به‌جدیت پیگیری شود.