مرد کفن پوشیده است و روی کفن سفیدش نوشته «اردکان هوا ندارد.» هفتهٔ گذشته این شهر صنعتی مرکز ایران شاهد سه روز تجمع و اعتراض مردمی به آلودگی هوا بود؛ تجمعی بی‌سابقه. آن‌هم در روزهایی که بسیاری دیگر از شهرهای ایران غرق در سیاهی بودند و شاخص آلودگی در بسیاری از آنها مرز خطرناک را رد کرده بود. نفس اردکانی‌ها اما بند آمد و خبر جدی شدن ساخت فازهای جدید کارخانجات فولاد، کاشی و شیشه عرصه را بیش‌ازپیش بر آنها تنگ کرد. آنها سه روز صبح و عصر در خیابان حاضر شدند تا صدایشان به گوش همه برسد، صدای آنها که نفس تنگ و بیماری امانشان را بریده. بااین‌حال، فعالان محیط زیست منطقه می‌گویند گوش شنوایی نیست و با اینکه آنها درخواست کرده‌اند تا در عرصه‌ای جدید و در فاصلهٔ ۵۰ کیلومتری از شهر صنایع جدید بارگذاری شود، اما همهٔ اینها در حد حرف باقی مانده است و مسئولان به مردان و زنانی که سه روز را در خیابان گذرانده‌اند، توجهی نمی‌کنند.

«تلنگر سرطان بسیار سنگین است؛ از هم می‌پاشی تکه‌تکه می‌شوی، ولی درنهایت تکه‌هایت را جمع می‌کنی و به‌هم بند می‌زنی، زندگی برایت گوهری می‌شود ذی‌قیمت، که اگر رنج و مرارت درمان بگذارد و اندک توانی بیابی دوست داری بهتر و زیباتر زندگی کنی، می‌خواهی به شور زندگی چنگ بزنی، هداياي دنيا را بی معطلی و فوت وقت بپذیری، دم را دریابی و لحظه‌به‌لحظه زندگی کنی.» این جمله‌ها بخشی از کتاب «شینا انصاری» فعال و کارشناس محیط زیست با نام «گَت مریضی» است. او در اوج کرونا و زمانی که هنوز سوگوار از دست دادن پدر بر اثر سرطان بود،‌ متوجه بیماری خود شد. «گَت» در مازندرانی معنای «بزرگ» می‌دهد و این اصطلاح با سرطان جور است؛ بیماری‌‌ای که نه‌تنها زندگی بیمار، بلکه جمع بزرگی از حلقهٔ نزدیکان پیرامون او را برای ماه‌ها و سال‌ها درگیر می‌‌کند. شینا در این کتاب به ذکر صرف تجربهٔ خود در خانواده‌، کلینیک و سالن‌های شیمی‌درمانی بسنده نکرده بلکه کوشیده تا حد توان به ادبیات تولیدشده پیرامون سرطان در جهان و ایران نیز بپردازد. در این گفت‌وگو در کنار پرسش‌هایی دربارهٔ «گَت مریضی» از عواملی که ما را در معرض این بیماری قرار می‌دهند، پرسیدیم.

|پیام‌ما| صحبت دربارهٔ آلودگی هوا، اثراتش روی سلامت بدن، دلایل آلودگی شهرهای بزرگ، چرایی تجویز مسکن‌های مقطعی مانند تعطیلی تکراری است. با غیرحضوری شدن مدارس، سرگردانی پدرومادرها ادامه دارد، با وجود تعطیلی، خیابان‌ها پر از ماشین و ترافیک است، همچنان منبع سوخت کارخانه‌ها مشخص نشده و کش‌وقوس تکذیب استفاده از مازوت هم همچنان یکی از برنامه‌های جاری مدیران است. در این شرایط، رئیس کمیتهٔ عمران شورای اسلامی شهر تهران خواستار تعطیلی ادارات به‌جای مدارس شده است و از سوی دیگر، «مهدی پیرهادی»، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران در جلسهٔ دیگری استفاده از مازوت در نیروگاه‌های اطراف تهران را تأیید کرد. این درحالی‌است که در روزهای گذشته اورژانس در برخی از میدان‌های البرز و تهران مستقر بوده و نفس همگان همچنان تنگ است.