هر سه حوزه زیرمجموعه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چالش‌های زیادی دارند؛ چالش‌هایی که موجب شده نه تنها این حوزه‌ها از صف تاثیرگذاری در توسعه پایدار جا بمانند بلکه حتی جایگاه اصلی خود را هم نداشته باشند. چالش‌ها از سطح مسائل کلان چون فراموشی، تخریب، کاهش قابل توجه گردشگری خارجی و ... گذشته و به تلاش برای بقا تبدیل رسیده است. این چالش‌ها اگرچه نسل به نسل از دولتی به دولت بعد منتقل شده‌اند، اما گرد زمان هم نتوانسته از اهمیت آن‌ها بکاهد. در این گزارش با کارشناسان حوزه‌های مختلف به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا مهم‌ترین چالش‌های این حوزه را به دولت منتخب گوشزد کنند؛ هرچند به نظر می‌رسد انتخاب مدیران متخصص و آگاه می‌تواند گام بلندی برای رفع بسیاری از همین چالش‌های کهنه باشد. این در حالی است که رئیس دولت چهاردهم در کارزار انتخاباتی‌اش از راهبردهای کارشناسانه برای گره‌گشایی مشکلات حوزه‌های مختلف خبر داد و حالا کارشناسان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌گویند چاره عبور از مشکلات این حوزه هم همین کارشناسی‌هاست.

کاهش فروش فرش ایرانی در بازار جهانی، مدت‌هاست که به موضوعی نگران‌کننده بدل شده و مهم‌ترین دلایل آن در تمام این سال‌ها نکاتی از جمله تحریم‌های اقتصادی، رقابت سایر کشورها و تغییر در ترجیح‌ مصرف‌کنندگان عنوان می‌شود. اما حالا برخی ادعا کرده‌اند، علاوه‌بر مسائل مطرح‌شده، کیفیت برخی فرش‌های ایرانی به دلایل مختلف کاهش پیدا کرده و این وضعیت از نگاه خریداران خارجی هم دور نمانده است. ادعایی که البته مورد تأیید متولیان این حوزه نیست و به‌گفتۀ رئیس کمیسیون فرش و صنایع‌دستی اتاق تعاون ایران به «پیام‌ ما»، فرش ایرانی تنها فرشی است که در دنیا شناسنامه‌دار شده و در سازمان بین‌المللی «DC1» ثبت جهانی می‌شود؛ به‌همین‌دلیل ادعای کاهش کیفیت آن صحت ندارد. اما چون در نمایشگاه‌های خارجی حضور نداریم، رقبا از هر ظرفیتی برای پایین‌‌آوردن جایگاه فرش دستباف ایران استفاده می‌کنند.

هم تحریم بین‌المللی شده و هم تحریم داخلی. تورم هم قیمت‌اش را آن‌قدر افزایش داده که حتی خریدار داخلی‌اش به ۵ درصد نرسد. در یک کلام، «فرش ایرانی دیگر اولویت خرید نیست»؛ نه برای خارجی‌ها و نه برای داخلی‌ها! هرسال هم وضعیت بدتر می‌شود و آن شکوه ارزآوری ۵۰۰ میلیون دلاری‌اش را به ۵۰ میلیون دلار تقلیل داده است. خیلی‌ها می‌گویند فرش ایرانی بدترین ضربه را نه از تحریم‌های ظالمانه که از تصمیم‌هایی خورده که داخل کشور گرفته شده و هیچ تدبیری هم برای رفعش نیست. ۲۰ خرداد، «روز ملی فرش» ایران است و احتمالاً تب داغ چالش‌ها و مشکلاتش؛ اما شاید چند سال دیگر خبری از همین روز هم نباشد. چون فرش ایرانی به کنج انزوا نشسته. «عبدالله بهرامی»، مدیرعامل اتحادیۀ سراسری شرکت‌های تعاونی تولید‌کنندگان فرش دستباف شهری، روستایی و عشایر و رئیس کمیسیون فرش و صنایع‌دستی اتاق تعاون ایران، به‌بهانۀ این روز گفت‌وگویی با «پیام‌ ما» داشت و به نکات مهمی دربارۀ چالش‌های صنعت فرش ایرانی اشاره کرد. صحبت‌هایش را در ادامه بخوانید:

رئیس موزه ملی فرش ایران گفت: روزانه صدها قطعه فرش افغان به صورت قانونی از زابل وارد کشور می‌شود در بازار تهران اتیکت می‌خورد و به نام فرش ایرانی فروخته می‌شود.

|پیام ما| رویدادی با عنوان «سَرنخ » با حضور ۹ هنرمند و ۶ تن از کارشناسان هنری حوزهٔ فرش در موزهٔ فرش ایران برگزار می‌شود تا برای نخستین بار دست‌بافته‌های آنان مورد نقد و بررسی قرار بگیرد.

دهخدا دربارهٔ پارچه‌بافی مخمل‌بافی می‌گوید: «کمخا پارچه منقشی را گویند که به الوان مختلف بافته باشند و مخفف کم‌خواب است.» خواب داشتن مخصوص پارچهٔ مخمل است که پرزهای آن به یک طرف خواب دارند. در متون تاریخی و جغرافیایی از نوعی پارچه به‌نام «کمخا» یاد شده که همان مخمل است. مخمل‌بافی که حالا از راه و رسم آن کمتر نشانی یافته می‌شود.