نتایج جستجو برای: بناهای تاریخی
«میراث شهری» مفهوم حفاظت را تغییر داد
اهمیت حفاظت از بافت تاریخی بر کسی پوشیده نیست، اما نکتهٔ مهم اینجاست که نهتنها حفاظت از بافتها به خوبی میسر نشده که دربارهٔ سایر آثار باستانی و تاریخی خارج از بافت تاریخی این آسیب سرعت بیشتری داشته است. این درحالیاست که بسیاری از شهرهای مختلف دنیا ذیل واژهٔ «میراث شهری» معنای حفاظت از میراث و بافت تاریخی را بهطور کامل تغییر دادهاند. «حجت گلچین»، پژوهشگر و عضو هیئتعلمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، در گفتوگو با «پیام ما» دربارهٔ توجه جهانی به این مقوله از میراث معماری و شهری به نکات جالبی اشاره میکند و میگوید: «زمانی که دربارهٔ یک بافت تاریخی واجد ارزش صحبت میکنیم، بهطور ضمنی، مجوز صادر میکنیم که خارج از آن محدوده، مد نظر و واجد ارزش نیست، اما مقولهٔ میراث شهری هیچ منافاتی با بافت تاریخی ندارد و نهتنها آن را در زیرمجموعهٔ خود قرار میدهد که منجر به حفظ ابعاد بسیار وسیعی از وجوه و نشانههای فرهنگی جامعهٔ انسانی در یک شهر است.»
تقاضای «ضرغامی» برای اصلاح مصوبهٔ حریم آثار ثبتی
وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نامههای جداگانهای به رؤسای مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای نگهبان، خواستار اصلاح مصوبهٔ حریم آثار ثبتی شد. در این مصوبه، مسئولیت تدوین آییننامه بازنگری حریمهای آثار ثبتی پیشین و تعیین حریم آثار ثبتی جدید به شورای عالی معماری و شهرسازی محول شده در حالی که مطابق قانون این موارد برعهدهٔ وزارت میراث فرهنگی است.
پنج قرن تا تعیین حریم آثار ثبت ملی
تازهترین پژوهش مرکز پژوهشها دربارهٔ تعیین حریم آثار ملی نشان میدهد گرچه ثبت آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول از سال ۱۳۱۰ و بهموجب ماده ۲ قانون حفظ آثار ملی مصوب ۱۲ آبان ۱۳۰۹ آغاز شده، اما تعیین حریم آثار که از سال ۱۳۴۹ آغاز شده و از سال ۱۳۷۵ با شکلگیری کارگروه حرایم در دفتر فنی ستاد مرکزی پیگیری شده است، بهموازات ثبت پیش نرفته و عقبماندگی قابلتوجهی در این زمینه وجود دارد؛ درحالیکه ثبت آثار ملی و تعیین حریم دو اقدام مکمل برای حفاظت از میراث فرهنگی است. با توجه به اینکه تعداد حرایم مصوب از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۹۸ حدود ۸.۸ درصد آثار ملی است با استمرار شرایط موجود، حدود ۵۶۸ سال لازم است تا همهٔ آثار ثبتی موجود دارای حریم مصوب شوند که این وضعیت خطر بزرگی در راستای حفاظت از میراث فرهنگی است، زیرا توسعهٔ شهری و روستایی رقیب اصلی حفاظت از میراث فرهنگی است که تقاضای تخریب آنها را بههمراه دارد.
میراث «غزه» زیر بمباران
هرچند درگیریهای فعلی میان فلسطین و اسرائیل از ۱۵ مهر امسال آغاز شد، اما این درگیریها در تاریخ اتفاق جدیدی نیست؛ درگیریهایی که از نیمههای قرن گذشته (بیستم) آغاز شد و تا کنون ادامه دارد و در همهٔ این دههها، علاوهبر فاجعههای انسانی، منجر به تخریب میراث فرهنگی بسیاری در نوار غزه و فلسطین شده است. در همین روزهای اخیر هم خبر میرسد درگیریهای حال حاضر، تخریب کلیسای تاریخی غزه را بهدنبال داشته است و از سوی دیگر، شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) نیز دربارهٔ بیتوجهی به حفاظت از اموال فرهنگی و افزایش احتمالی قاچاق و تخریب اشیای فرهنگی و تاریخی در این منطقه هشدار داده است.
دخل و خرج ناتراز موزهها
«مرجان حاجیرحیمی»، روزنامهنگار حوزهٔ میراث فرهنگی، روز دوشنبه (۸ آبان) در صفحهٔ شخصی خود در اینستاگرام از احتمال قطع گاز کاخموزهٔ جهانی گلستان نوشت. آنطور که او نوشته بود: «پس از سه بار اخطار قطعی گاز بهدلیل بدهی، روز دوشنبه مأمور گاز به کاخموزهٔ جهانی گلستان رفت تا گاز این مجموعه را بهدلیل بدهی قطع کند که با اصرار رئیس کاخ گلستان مأمور گاز از این کار منصرف شد. این درحالیاست که درآمد کاخموزهٔ جهانی گلستان در ششماههٔ اول سال حدود ۳۰ میلیارد تومان بوده که مثل درآمد همهٔ موزهها به خزانهٔ دولت واریز شده است. واریز درآمد موزهها به خزانهٔ دولت کار اشتباهی است که رؤسای موزهها را از فعالیت اضافه منصرف میکند. کاخموزهٔ جهانی گلستان بهدلیل آنکه در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده، مقصد اول گردشگران خارجی بهشمار میرود.» حالا گرچه روابطعمومی کاخموزهٔ گلستان در پاسخ به «پیام ما» میگوید که مشکل حل شده است و «آفرین امامی»، رئیس کاخموزه گلستان، هم تصریح میکند که در این باره صحبتی نخواهد کرد، اما بار دیگر نگاهها بهسمت دخل و خرج موزهها جلب شده است.
حال مشوش «شوش»
فعالان میراث فرهنگی از تجاوز به حریم میراث جهانی محوطهٔ تاریخی شوش خبر میدهند و اینکه قرار است شورای شهر این منطقه برخلاف ضوابط تعیینشده از سوی میراث جهانی یک ساختمان با ارتفاع غیرمجاز در حریم درجه یک کاخ آپادانا و در ۱۰۰ متری محوطهٔ باستانی بسازد؛ اقدامی که میتواند با واکنش ناظران یونسکو همراه شود. تعرض و پیشروی در حریم شوش اتفاق امروز و دیروز نیست، تقریباً چند سالی است فعالان فرهنگی نسبت به اجرا نشدن ضوابط یونسکو، حفاری و ساختوسازهای غیرمجاز همچنین تجاوز به حریم این منظر تاریخی هشدار میدهند. اما هر بار زخمی تازه بر پیکر نحیف شوش وارد میشود و جامعه محلی به آن توجه کافی نشان نمیدهد. چنانکه به گفته فعالان میراث فرهنگی، مسئولان و متولیان این حوزه نتوانستهاند در شناساندن اهمیت حفظ این میراث و جایگاه جهانی آن به جامعه محلی به خوبی نقش ایفا کنند.
برداشتن غبار جنگ از «موصل»
از اصلیترین ارکان حفظ هویت یک ملت، زنده نگهداشتن گذشته و بافت سازههای آن کشور است؛ ملتی میتواند تمدن و فرهنگ خود را به جهانیان معرفی کند که ابتدا این ظرفیت تاریخی خود را حفظ کرده باشد. به همین دلیل حفظ سبک قدیمی و سنتی حاکم بر هر شهر، میراثی گرانبها از گذشتگان محسوب میشود و اولویت بیشتری نسبت به تبدیل شدن به جامعهٔ مدرن دارد. این درحالیاست که بررسیها نشان میدهد فقط چند کشور اروپایی از جمله ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، هلند و پرتغال گامهای ارزشمندی در احیای بافتهای تاریخی خود برداشتهاند و حتی در ایران با وجود هزاران هکتار از این ظرفیت تاریخی بیش از شش دهه است که بهدلایل مختلف بافتهای تاریخی تخریب شدهاند و آثار باقیمانده نیز در معرض خطر هستند. این درحالیاست که اهمیت حفظ این بناها حالا برای کشورهای خاورمیانه هم چند برابر شده و در همسایگی غربی ایران متولیان حوزهٔ شهری و فرهنگی برای حفظ این میراث دستبهکار شدهاند و یونسکو بزرگترین پروژهاش برای بازسازی بافت تاریخی یک شهر را از همین جا آغاز کرده؛ «موصل» در عراق.
زلزله و طالبان علیه دو اثر جهانی
آمارها نشان میدهد زلزلههای افغانستان که از ۱۵ مهر شروع شده تا روز یکشنبه (۲۳ مهر) ۳۱ بار با قدرت بیشتر از ۴ ریشتر این کشور را لرزانده است که از این تعداد، ۹ مورد با بزرگای بیشتر از ۵ ریشتر و ۴ مورد با بزرگای بیشتر از ۶ ریشتر بودهاند. علاوهبر مرگ بیش از دو هزار نفر در این زلزلهها و خرابیها و فاجعههای انسانی که در این بحران رقم خورده، آثار تاریخی و میراث این دیار هم از زمینلرزه بینصیب نمانده است؛ زلزله به قسمتهایی از مسجد جامع «هرات»، «ارگ هرات» یا قلعهٔ «اختیارالدین»، منارها و برخی از مکانهای تاریخی دیگر این ولایت صدمههایی وارد کرده است. این اما اولینبار نیست و افغانستان در سالهای گذشته و در جریان جنگ نیز بسیاری از آثار تاریخی خود را از دست داده بود.