کلمه «استوایی» یا «گرمسیری» ذهن ما را به فضایی با گرما و رطوبت دائمی می‌برد. جایی با بارش‌های زیاد و پوشش گیاهی سبز. بعضی آن را به مانند یک بهشت می‌دانند اما بعضی دیگر از معایب زندگی در چنین آب‌وهوای صحبت می‌کنند. در مقابل انتقادها، پروژه‌های معماری متفاوتی برای سازگاری انسان در چنین شرایطی تعریف شده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.

روزی که مناسبات تجاری منطقه خلیج‌فارس و اقیانوس هند با ظهور رقبای جدید در امر تجارت و حمل‌ونقل دریایی تغییر کرد و نام‌های جدیدی سر بر آوردند، چراغ دریانوردی بندر لافت رفته‌رفته خاموش شد و دریای بزرگ در خاطر نسل طلایی دریانوردان مُرد. پس از آن دیگر «ناخدا سلیمان»، «ناخدا سفاری لافتی» و «سرهنگ محمد کهور» و … بندر منگلور، دارالسلام، زنگبار و هند را هیچ‌گاه ندیدند. وقتی دریای بزرگ را از دریانوردان بگیرید انگار نهنگی را در یک حوض کوچک انداخته باشید، نهنگ پس از مدتی تلف می‌شود. با از رونق افتادن حمل‌ونقل دریایی، درهای تعداد قابل‌توجهی از کارگاه‌های لنج‌سازی هم بسته شد. تاریخ دریانوردی بندر لافت باید آرام‌آرام می‌پذیرفت که دیگر هیچ‌چیز مثل گذشته نیست، تنها سفری که ممکن است، سفر ذهنی‌ست. آخرین نسل دریانوردان دریای دور رفته‌رفته پیر شدند، آداب دریانوردی در گرداب تغییرات گم شد، آوا و نواهای دریانوردی کهن در میان همهمه‌ٔ مدرنیته ناپدید شد، امّا هنوز از میراث‌داران سفرهای بزرگ تعدادی باقی مانده‌اند که علی‌رغم سن بالا به راویانِ دوران طلایی دریا و بنادر خلیج‌فارس بدل شده‌اند.

معماری می‌تواند شهر را برای زندگی آسان‌تر مهیا کند و معماری پایدار هم روشی است برای بهبود زیست در آن. معماری پایدار می‌تواند علاوه‌بر آنکه زیبایی را به شهر می‌آورد، حافظ محیط زیست و آیندهٔ آن باشد. «صمد ذواشتیاق»، فارغ‌التحصیل مهندسی معماری دانشگاه علم و صنعت ایران معتقد است موضوع معماری و پایداری شهرها که از دو دهه قبل در بسیاری از کشورهای دنیا مورد توجه قرار گرفت، از ابتدا به‌دلیل مسئلهٔ انرژی مطرح شد. ذواشتیاق که در دههٔ ۵۰ تجربهٔ حضور در دو دورهٔ پژوهشی مقطع فوق لیسانس (طرح‌ریزی شهری، دانشکدهٔ هنر‌های زیبا و مرمت ابنیه و شهر، دانشگاه پردیس اصفهان) را در عرصهٔ آکادمیک در چنته دارد؛ طرح مرمت و احیای بنای خانهٔ دکتر شقاقی (موزهٔ نقاشی پشت شیشه)، مدیریت هماهنگی (مدیریت واحد شهرسازی شرکت مشاور) طرح تفصیلی مناطق ۵ و ۶ شهر اصفهان، مدیریت طرح جامع شهرک مجتمع مسکونی کارکنان منطقهٔ پارس جنوبی (عسلویه)، سرپرست دفتر فنی طرح منطقهٔ شهری تهران، مدیریت مرحلهٔ اول طرح اسکان جمعیت استان تهران، عضویت کمیسیون (کمیتهٔ طرح تفصیلی) اداره‌کل برنامه‌ریزی و طرح‌های شهرسازی شهرداری تهران و بسیاری دیگر را هم در کارنامه‌اش دارد. او حالا می‌گوید تا زمانی که مسئلهٔ پایداری در نگاه مسئولان از حالت «لوکس» خارج نشود، به هرکس اجازهٔ ساخت داده نشود و استفاده از انرژی‌های نو جایگزین سوخت‌های فسیلی نشود، نمی‌توان منتظر پایداری در معماری شهرها بود.

هرچند درگیری‌های فعلی میان فلسطین و اسرائیل از ۱۵ مهر امسال آغاز شد، اما این درگیری‌ها در تاریخ اتفاق جدیدی نیست؛ درگیری‌هایی که از نیمه‌های قرن گذشته (بیستم) آغاز شد و تا کنون ادامه دارد و در همهٔ این دهه‌ها، علاوه‌بر فاجعه‌های انسانی، منجر به تخریب میراث فرهنگی بسیاری در نوار غزه و فلسطین شده است. در همین روزهای اخیر هم خبر می‌رسد درگیری‌های حال حاضر، تخریب کلیسای تاریخی غزه را به‌دنبال داشته است و از سوی دیگر، شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) نیز دربارهٔ بی‌توجهی به حفاظت از اموال فرهنگی و افزایش احتمالی قاچاق و تخریب اشیای فرهنگی و تاریخی در این منطقه هشدار داده است.

دو «معمارِ» ایرانی که یکی در آخرین روز خرداد ۱۳۹۲ در مایورکای اسپانیا، در ۹۳ سالگی درگذشت و دیگری، ۱۳ شهریور امسال، نود سالگی‌اش را جشن گرفت و در ایران گذران عمر می‌کند، ۵۰ سال پیش، ورزشگاه‌هایی ساختند که هریک به نمادهای ورزش ایران بدل شدند. مجموعه‌های ورزشیِ سرشار و سراسر از روح ایرانی که حالا نیم‌قرن از عمرشان می‌گذرد، امّا هر دو سرِحال و سرِپا هنوز و همچنان هستند و در سپهر ورزش این سرزمین رخ‌نمایی می‌کنند.

با رفتن «فرزانه صادق مالواجرد»، تخلفات شهری از جمله توسط شهرداری تهران گسترش می‌یابد؟

«من کارشناس شهرسازی هستم و قطعاً اجازه نخواهم داد، بدون کار کارشناسی یک وجب اراضی خارج بافت، به بافت [شهرها] الحاق شود.» گویندهٔ این جمله، دیروز صندلی‌اش را در معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه ترک کرد. «فرزانه صادق مالواجرد» دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری و معاون وزیر راه از زمان وزارت «محمد اسلامی» در دولت «حسن روحانی» در این سمت حضور داشت. پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم برخی هواداران دولت تلاش می‌کردند سیاست‌های مالواجرد را یکی از دلایل شکست طرح احداث چهار میلیون مسکن در کشور معرفی کنند. حالا با کنار رفتن مالواجرد، «خسرو دانشجو» عضو اسبق شورای شهر تهران با حکم وزیر راه به این سمت مهم منصوب شده است.