«از خواب و استراحت محیطبانان زدیم و به آنها فشار آوردیم. شبانه‌روز دویدیم. چند مجروح داشتیم و محیطبان باشقره شهید شد، درنهایت همهٔ شکارچیانی که ادعا داشتند را دستگیر کردیم. در عین اینکه مردم باور کردند می‌خواهیم واقعاً کار کنیم، اعتماد اجتماعی هم با این کارها شکل گرفت که بزرگترین کمک بود تا بتوانیم کارها را پیش ببریم.» این یکی از گفته‌های کسی است که نامش در فهرست محیطبانان نمونهٔ کشور در سال ۱۳۸۷ آمده بود؛ «مهدی تیموری» رئیس سابق پارک ملی گلستان. او کارش را از شهرستان خاتم در سال ۱۳۷۷ شروع کرد و در دورهٔ ریاست شش‌ساله‌اش در پارک ملی گلستان به شهرتی قابل‌توجه در جامعهٔ محیط‌زیست رسید. بهمن‌ماه ۱۴۰۲ که شایعهٔ برکناری او شدت گرفت، گروه بزرگی از جامعهٔ محلی، اساتید دانشگاه‌، کارشناسان محیط‌زیست و حیات‌وحش و... خواستار ابقای «مهدی تیموری» به‌عنوان رئیس پارک شدند،‌ آن زمان سازمان حفاظت محیط‌زیست عقب نشست. هرچند تنها چندروز پس از انتخابات مجلس شورای اسلامی در صبح چهاردهم اسفند ۱۴۰۲ برکناری او از این پارک بدون اطلاع قبلی به یکی از جنجالی‌ترین خبرهای محیط‌زیست بدل شد. البته گروهی هم به رویهٔ «مهدی تیموری» انتقاد داشتند و می‌گفتند چرا جامعهٔ محیط‌زیست به‌واسطهٔ عدم شکل‌گیری ساختار در این پارک ملی، باید نگران سرنوشتش پس از «مهدی تیموری» باشد!‌ در گفت‌وگو با رئیس سابق پارک ملی گلستان از او پرسیدیم چطور قدم در وادی محیط‌زیست گذاشت و به ریاست پارک ملی گلستان رسید،‌ آیا انتقادهایی را که به او دربارهٔ قائم به فرد بودن مدیریت می‌شود، قبول دارد و سرنوشت همیاران پس از او چه خواهد شد؟ او صحبت‌هایش را با این جمله شروع کرد: «به محیط‌زیست اعتقاد قلبی دارم و حفاظت از حیات‌وحش، طبیعت و داشته‌هایش را از بزرگانی مثل هوشنگ ضیایی، سید حسام حسینی، هرمز اسدی‌ و… آموخته‌ام.»

گروهی از انجمن‌های محیط زیستی استان فارس، چندی پیش کارزاری در انتقاد به مدیریت محیط زیست این استان در شبکه‌های اجتماعی به راه انداختند و خواستار ورود سازمان حفاظت محیط زیست به این موضوع شدند. انتقاد انجمن‌ها به آمار سرشماری در پارک ملی بمو، وضعیت دریاچهٔ بختگان،‌ کاهش محدودهٔ مناطق چهارگانهٔ استان در جلسهٔ شورای‌عالی محیط زیست بدون ارائهٔ پیشنهادی برای ارتقای درجهٔ حفاظتی برخی مناطق آزاد و بی‌توجهی به حفاظت مشارکتی برمی‌گشت. در گفت‌وگو با «عطا پورشیرزاد» از او خواستیم به این انتقادها که «پیام ما» روز گذشته در گزارشی مفصل به آنها پرداخته بود‌، پاسخ دهد.

حفاظت مشارکتی الگویی جدید برای حفظ تنوع زیستی است که سازمان حفاظت محیط زیست و اداره حفاظت محیط فارس بارها بر آن تأکید کرده‌اند‌ با این حال فعالان مدنی این حوزه در استان فارس می‌گویند این موضوع در یکی دو سال اخیر در این استان به فراموشی سپرده شده است. آنها همچنین به آمار و ارقام اعلام شده دربارهٔ سرشماری‌های اخیر در پارک ملی «بمو» انتقاد دارند. در این گزارش مجموعه‌ای از گله‌مندی و دغدغه‌های فعالان محیط زیست استان فارس پوشش داده شده است. تلاش برای انعکاس پاسخ‌های اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان فارس به این انتقادات در این گزارش ناکام ماند. «پیام ما» با استقبال از پاسخ مسئولان استان فارس، آمادهٔ انتشار این پاسخ‌ها در شماره‌های آتی است.

سال ۱۳۸۲ که «علی نصیری» به‌همراه چهار نفر دیگر قدم در راه حفاظت گذاشتند، فکرش را هم نمی‌کردند سال ۱۴۰۱ برای ۶۳۸ نفر کارت عضویت صادر کنند. امروز ۱۲ تا ۱۳ نیروی محیطبان داوطلب‌ عضو انجمن با پنج موتور و سایر تجهیزاتی که خیرین در اختیارشان گذاشته‌اند، پایش‌های روزانه در منطقه انجام می‌دهند و جمعیت حیات‌وحش را به‌نحو قابل‌توجهی افزایش داده‌اند. همچنان که «موسی کرمی» و دوستانش در انجمن «پایشگران زمین و زندگی» توانستند جمعیت حیات‌وحش را در عرض ۱۰ سال ۱۷ برابر کنند و شکارچیان غیرمجاز سابق را به محیطبان داوطلب بدل کنند.

بازنگری در طرح مدیریت پناهگاه حیات‌وحش «کیامکی» و پارک ملی «کنتال» درحالی قرار است انجام شود که به‌نظر می‌رسد محیطبانان به‌واسطهٔ سروکار داشتن با انواع مشکلات رمقی برایشان باقی نمانده‌ است. یکی از آنها می‌گوید ۲۵ سال کار کردن در شرایط سخت، حقوق حداقلی، به‌تنهایی شیفت‌ دادن‌ها، ضرب و شتم توسط متخلفان، پاسگاه‌های خالی و بدون امکانات او را در مواقعی به ناامیدی می‌کشاند. مدیران محیط زیست در منطقه آزاد تصمیم گرفتند به‌جای سپردن نگارش طرح مدیریت پناهگاه‌ها به مشاوران‌، راه دیگری بروند، مسیری تحت‌عنوان «حفاظت مشارکتی» که قرار است با مشارکت ذی‌نفعان و گروداران عملیاتی شود. از همین رو، آنان از گروه‌های مختلف برای حضور در کارگاه حفاظت مشارکتی دعوت کردند. آیا در شرایطی که امکانات محیطبانی در حداقل ممکن است و رضایت شغلی نیز وجود ندارد، با صرف به مشارکت طلبیدن ذی‌نفعان و گروه‌داران می‌توان به آیندهٔ این مناطق امیدوار بود؟

فاز دوم پروژهٔ «حفاظت مشارکتی از میش‌مرغ» درحالی از آذرماه پارسال آغاز شده است که این پروژه در سه سال گذشته و در فاز نخستش توانست توجه بسیاری را به خود جلب کند و از گونه‌ای بگوید که کمتر شناخته شده است. فاز دوم با تأکید بر آموزش و تلاش برای حفظ گسترده‌تر مناطق محل زیست این گونه درحالی پیگیری می‌شود که اداره‌کل محیط زیست آذربایجان‌غربی دیگر مانند گذشته حمایت‌های لازم را از حضور مسئولان این پروژه در منطقه ندارد. مهدی نبی‌یان، مدیر پروژهٔ حفاظت مشارکتی از میش‌مرغ در گفت‌وگو با «پیام‌ما» به این موضوع پرداخته و می‌گوید: «ما با برخورد قهری روبه‌روییم.»