بایگانی مطالب برچسب: انتقال آب
تیغ دو لبهٔ لایروبی
دولت میگوید به وعدهاش عمل کرده و خلیج گرگان را احیا کرده است. حامیان دولت هم میگویند نهفقط وعده دولت سیزدهم بلکه وعدهٔ رویزمینماندهٔ دولتهای پیشین نیز بالاخره جامهٔ عمل پوشیده است. برخی کارشناسان اما نظر دیگری دارند و میگویند در حال حاضر امکان ارائهٔ نظر علمی در مورد اثرات لایروبی کانال آشوراده، یکی از سه کانال آبرسان به خلیج، وجود ندارد. اما معاون رئیسجمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، رئیس دستگاهی که باید پیشتر و در زمان تصویب یا حداقل اجرای طرح تذکرهای لازم را می داد یا درصورت لزوم جلوی کار را میگرفت، اثربخشی طرحی را که با اعتبار صد میلیارد تومانی اجرا شده است، زیر سؤال برد. سلاجقه گفت: «امیدوارم تراز آب خزر بهنحوی نباشد که این جریان برعکس شود.»
زایندهرود و چرخهٔ معیوب تشدید مناقشههای هویتی
پروژهٔ «انتقال آب بن-بروجن» پس از نزدیک به دو دهه مناقشه، نهایتاً در آبانماه ۱۴۰۲ به بهرهبرداری رسید. از زمان تعریف پروژهٔ بن-بروجن تا به امروز، متخصصین در راستای هشدار به سیاستگذاران آبی کشور در مورد عواقب اجرای این پروژه از منظرهای مختلف بحث کردهاند؛ نقض مصوبات شورایعالی آب و قوه قضاییه مبنیبر عدم بارگذاری جدید بر حوضهٔ آبریز زایندهرود تا تعیینتکلیف تخصیصهای استانهای اصفهان و چهارمحالوبختیاری، تأمین نشدن حقابهٔ کشاورزان اصفهانی و دغدغهٔ تأمین معیشت آنان، خطر تشدید فرونشست زمین در اصفهان و نابودی آثار و ابنیهٔ تاریخی این شهر، توجیهناپذیری انتقال آب از حوضهٔ آبریز زایندهرود (بن) به حوضهٔ آبریز کارون (بروجن) از حیث فنی و محیط زیستی، عمده دلایلی است که صاحبنظران در طی سالهای اخیر به کرات تلاش داشتهاند از آن بهمثابه ابزاری برای فشار بر مجریان و سیاستگذاران آبی کشور جهت ممانعت از اجرای پروژهٔ انتقال آب بن-بروجن استفاده کنند. اگرچه هریک از این انتقادات واجد اهمیت بالایی است و بخشی از ابعاد مناقشهٔ زایندهرود را نشان میدهد، بااینحال بهنظر میرسد در همهٔ این سالها «مناقشهٔ هویتی» دو استان اصفهان و چهارمحالوبختیاری بهعنوان سویهٔ تاریک مسئلهٔ زایندهرود مورد کمتوجهی متخصصان و سیاستگذارن آبی کشور قرار گرفته است.
قطع برق پمپهای کشاورزی «بدمصرف»
|پیام ما| وزارت نیرو ۲۲۰ هزار کنتور هوشمند را روی چاههای کشاورزی نصب کرده تا بتواند بهصورت لحظهای میزان برداشت آب چاهها را کنترل کند و از طرفی بتواند با قطع برق پمپ چاههای «بدمصرف» جلوی اضافهبرداشت را بگیرد. این برنامهای است که از سالهای قبل بهعنوان تکلیف وزارت نیرو در قانون آمده، اما اجرا نشده بود. نصب این ۲۲۰ هزار کنتور درحالیاست که تعداد چاههای مجاز ۴۱۶ هزار حلقه اعلام شده و البته برآورد شده که حدود ۳۳۷ هزار حلقه چاه غیرمجاز نیز در کشور وجود دارد. علاوهبراین، وزارت نیرو برنامهٔ تخصیص آب نامتعارف به صنایع را اجرایی کرده است و تاکنون قرار است در این طرح ۹۷۸ واحد صنعتی از منابع نامتعارف مانند پساب و آب شیرینشدهٔ دریا آب دریافت کنند.
باز شدن زخم طرحهای انتقال آب
|پیام ما| افتتاح طرح انتقال آب «بن – بروجن» که با اعتراض گسترده افکار عمومی در استان اصفهان را در پی داشته موجب شد تا وزرای کشور و نیرو عصر روز شنبه برای رسیدگی به این اعتراضات به اصفهان سفر کنند. اجرای طرح «بن – بروجن» از جمله طرحهای پرمناقشه انتقال آب در سالهای اخیر به شمار میرود که کارشناسان بارها درباره پیامدهای اجرای آن هشدار داده بودند. اما گویی دولتهای مختلف یک خصلت مشترک دارند و آن اصرار بیوقفه بر اجرای طرحهای انتقال بینحوضهای است.
زایندهرود و تناقضهای فراوان
خطر قطع ۴۱ هزار درخت زاگرس
براساس گزارش ارزیابی «سد لیروک»، ۴۱ هزار درخت قطع خواهند شد. درختانی در زاگرس میانی و مرز استانهای لرستان و چهارمحالوبختیاری که از جمله انبوهترین درختان دانهزار منطقه بهشمار میروند. در صورتجلسهٔ ارزیابی اثرات محیط زیستی این سد تأکید شده که «دریافت مجوز صریح و بلاشرط برای قطع درختان از ادارهکل منابعطبیعی و ارائه به دبیرخانهٔ کارگروه ضروری است». از پارسال یعنی دو دهه بعد از شروع به کار این طرح، نمایندهٔ مردم الیگودرز پیگیر ساخت این سد شده است و توانسته برای آن در سال ۱۴۰۱ بودجه دریافت کند. این درحالیاست که مسئولان محیط زیست استان لرستان با راهاندازی این سد بهدلیل اثرات مخربش بر زاگرس مخالفند. چنان که معاون محیط انسانی حفاظت محیط زیست استان لرستان میگوید: «تاکنون مجوزی برای ادامهٔ فعالیت و ساخت سد ندادهایم و طرح ارزیابی در حال بررسی است. ما مخالف ساخت این سد هستیم و برخی بررسیها حتی تا قطع ۹۰ هزار اصله درخت را پیشبینی میکند.» او که نگران زاگرس و نابودی آن با طرحهایی از این دست است، میپرسد: چه توجیهی برای ساخت سد در این منطقه وجود دارد؟ هیچیک از مجریان پاسخی درست برای این پرسش ندارند.
انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه تخیل یا واقعیت؟
خشکی بیسابقهٔ دریاچه ارومیه با ثبت کمترین تراز سطح آب این دریاچه در طی پنجاه سال گذشته در کنار پسروی و کاهش تراز سطح آب دریای خزر از جمله مباحث داغ محیط زیستی شهریور امسال بود. اما در میان اخبار مربوط به این دو پهنهٔ آبی، یکی از تیترها نام هر دو دریاچه را در کنار هم به نمایش میگذاشت: «پیشنهاد انتقال آب از خزر به ارومیه از سوی سازمان مدیریت بحران کشور».
برنامه هفتم «ارزیابی» را دور زد
در اصلاحیه تازه لایحه برنامه هفتم توسعه، پروژههای انتقال آب از دریا و دریاچهها از شمول ارزیابی اثرات محیط زیستی خارج شدهاند و آب با تایید شورای عالی آب میتواند برای مصارف کشاورزی و صنعتی منتقل شود. سازمان حفاظت محیط زیست که از جمله اصلیترین ارکان تایید چنین پروژههایی بود، با اینکه در سالهای گذشته نتوانسته چندان قوی ظاهر شود، با این اصلاحیه از بررسی و ارزیابی پروژههای انتقال آب کنار گذاشته شده است و شورای عالی آب باید مجوز این انتقال را بدهد. این در حالی است که دبیر انجمن ارزیابی محیط زیست ایران به «پیامما» میگوید: «برای تعیین آنکه چه پروژهای مشمول ارزیابی است نه برنامه هفتم توسعه و نه شورای عالی آب امکان تصمیمگیری ندارند. از نظر قانونی شورای عالی محیط زیست، تنها سازمانی است که میتواند بگوید یک طرح مشمول ارزیابی است یا خیر و هرچه به غیر از این رخ دهد نقض قانون است.»