بایگانی مطالب :
مخزن سدی دیگر روی زباله‌ها
بعد از ۱۶ سال، دوباره صحبت از آغاز به کار «سد غدیر باباحیدر» در چهارمحال‌وبختیاری قوت گرفته و در سفر هفته‌های اخیر رئیس‌جمهور به این استان حتی صحبت از آبگیری آن نیز به میان آمده است. «سید هادی صالحی»، فرماندار شهرستان فارسان، ۲۵ آبان در این باره گفته است «فرایند آبگیری سد تا دو ماه آینده به پایان می‌رسد و بهره‌برداری از آن انجام خواهد شد.» این اتفاق درحالی‌است که گزارش ارزیابی سد در تمام سال‌های گذشته مورد تأیید سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفته و دلیل اصلی مخالفت هم جانمایی اشتباه سد بوده است. مخزن سد روی محل د‍‍‍پوی زباله ساخته شده و هرچند چندین سال است زباله‌ای به این منطقه نیامده، اما به‌دلیل ایزوله نبودن محل دفن، شیرابه‌ها به زمین نفوذ کرده‌اند و منطقه آلوده است. همین موارد هم باعث شده است «سعید یوسف‌پور»، مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال‌وبختیاری به «پیام‌ما» بگوید «ما بسیار نگران اثرات شیرابه بر آب شرب هستیم و شرکت آب منطقه‌ای باید گزارش دقیقی از وضعیت بدهد.» علاوه‌بر این مشکل، منطقهٔ باباحیدر یکی از غنی‌ترین مناطق فسیلی کشور است و در آخرین مطالعات صورت‌گرفته گونه‌های فسیل ماهی، حشرات، مهره‌داران و گیاه در آن کشف شده که با آبگیری سد همهٔ آنها از بین خواهند رفت.
سرمایه‌گذاری در معدن بازنده
حیات کویر مرکزی در گروی زنده ماندن شیرکوه است و این کوه حالا سال‌هاست که تحت‌تأثیر فعالیت‌های معدن‌کاوی قرار گرفته. چندین معدن سنگ در این منطقه که پناهگاه حیات‌وحش است، فعال هستند و در دهه‌های اخیر مناقشات بر سر راه‌اندازی «معدن مس دره‌زرشک» پایان نیافته است؛ معدنی که با فعالیتش آبخوان را آلوده می‌کند و تحقیقات و پژوهش‌های مختلف همگی مخالف راه‌اندازی آن هستند. در این میان اما در هیچ دوره‌ای تلاش برای استخراج مس از منطقه پایان نگرفته و حالا صحبت‌هایی دربارهٔ تلاش استانداری برای راه‌اندازی فعالیت این معدن به گوش می‌رسد. این تلاش‌ها درحالی‌است که در روزهای اخیر نامه‌ای به امضای مدیرکل دفتر ارزیابی اثرات محیط زیستی سازمان حفاظت محیط زیست خطاب به سرپرست دفتر مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق منتشر شده؛ نامه‌ای که در آن از مخالفت این دفتر با فعالیت معدن دره‌زرشک و خارج شدن این طرح از دستورکار گفته شده است.
پارادوکس حفاظت از آب‌های زیرزمینی
«ما در ایران با یک پارادوکس مواجهیم؛ سیاستگذاران عطش آب دارند، برنامه‌های توسعه آب‌طلب هستند و در مقابل عده‌ای تلاش میکنند مصرف آب را کاهش دهند. وضعیت ما مشابه مدرسه‌ای است که نه معلم دارد و نه زیرساخت و نه در و پنجره، آن وقت عده‌ای می‌خواهند کلاس تقویتی در آن برگزار کنند. تا زمانی که این پارادوکس حل نشود، وضعیت آب‌های زیرزمینی هم حل نخواهد شد.» اینها گفته‌های «نعمت‌الله دهبندی»، مدیر پیشین گروه تلفیق و بیلان شرکت مدیریت منابع آب ایران بود که در نشست «تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی، وعده تا واقعیت» که دوشنبه، ۱۵ آبان، توسط اندیشکدهٔ تدبیر آب برگزار شد.
مقابله با فرونشست روی کاغذ مانده است
درخصوص پدیده فرونشست در ایران، بهترین برنامه‌ها را روی کاغذ داشته‌ایم اما در عمل، اجرای آنها ضعیف است
برج‌سازی روی نبض باغ گیاه شناسی
گودی عمیق در حریم باغ گیاه‌شناسی ملی ایران حفر شده که قرار است ۲۲ برج ۳۸ طبقه از آن سربرآورد. دعوا بر سر این برج‌ها که نفس بخش شمالی باغ ۱۴۵ هکتاری را می‌گیرد، از مدت‌ها پیش آغاز شده است؛ دعوایی که یک سوی آن ارتش جمهوری اسلامی ایران و شهرداری تهران قرار دارند و سوی دیگرش کارشناسان محیط زیست و میراث فرهنگی. عملیات ساخت یکی از جنجالی‌ترین پروژه‌های ساختمانی تهران از ابتدای سال ۱۴۰۱ سرعت گرفت و اکنون که شش ماه از آن زمان می‌گذرد، کار به دیوان عدالت اداری کشیده شده است. تهدید این برج‌سازی برای باغ گیاه‌شناسی در حالی است که پروژه مسکونی استادان دانشگاه تربیت مدرس به ارتفاع ۲۰ طبقه هم در حریم این باغ قرار گرفته است.
آب زیرزمینی پای چمن‌‌های پایتخت
اینکه چقدر آب در تهران صرف فضای سبز شود، عدد و حساب و کتابش با مهندسان شهرداری یا مدیران نیست. این رقم را کارگرانی تعیین میکنند که صبح شیر آب را باز می‌گذارند، به کارهای دیگرشان می‌رسند و ظهر که می‌شود دوباره آن را می‌بندند. در این چند ساعت گاهی آب به بزرگراه‌ها سرریز می‌کند. کمتر کسی می‌داند که پیمانکاران تلاش میکنند با کمترین میزان نیرو این عرصه‌ها را آبیاری کنند. کارگرانی هم که پیچ شیر آب دستشان است، از آنچه در زیر زمین می‌گذرد بی‌خبرند، آنها با دست‌ودلبازی فضای سبز شهر را مشروب میکنند تا کارفرما از کارشان راضی باشد و اندک حقوقشان پرداخت شود. بااین‌حال، آنچه در این پروسه به چشم نمی‌آید عددی است از مصرف آب برای فضای سبز پایتخت. کارشناسان این عدد را تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب برآورد کرده‌اند. همچنین جمعیت تهران و شهرهای اطراف در حال افزایش است، تأمین آب شرب این جمعیت یک موضوع است و تأمین آب آبیاری فضای سبز رو به گسترش هم موضوعی دیگر. پیشتر و در سال ۱۳۹۹ تفاهمنامه‌ای میان شهرداری تهران و وزارت نیرو با هدف تأمین آب مورد نیاز فضای سبز پایتخت از پساب، منعقد شده بود که طبق آن، قرار بود طی دورهٔ زمانی ۱۱ ساله (۱۴۱۰-۱۴۰۰) مصرف پساب برای آبیاری فضای سبز کلانشهر تهران ۱۳۸ میلیون مترمکعب در سال افزایش پیدا کند و به موازات آن مصرف آب‌های زیرزمینی ۵۳ میلیون مترمکعب کاهش یابد. این تفاهم اجرا نشده است.
کاهش آب‌های زیرزمینی تمدن ایران را تهدید می‌کند
چرا به رغم اینکه درباره کاهش روزافزون منابع آب زیرزمینی در کشور اتفاق نظر وجود دارد، سیاست‌های مخرب همچنان ادامه می‌یابند؟ این پرسش و پرسشهای مربوط به آن موضوع گفت‌وگوی یک ساعت و نیمه با مردی است که ۳۱ سال در مسئولیت‌های مختلف بخش آب در وزارت نیرو خدمت کرده است. عبدالله فاضلی فارسانی، دانش‌آموخته زمین‌شناسی است و اکنون مسئولیت معاونت حفاظت و بهره‌برداری حوضه آبریز فلات مرکزی و شرق کشور را بر عهده دارد. فاضلی در مقام عضو هیات رئیسه کمیته تخصصی آب زیرزمینی انجمن علوم و مهندسی منابع آب ایران در گفت‌وگو با «پیام ما» دلایل ناکامی طرح‌های حفاظت از منابع آب زیرزمینی را مرور کرد. او به صراحت هشدار داد که «سرزمین ایران در خطر است.» فاضلی فارسانی به سیاستگذاران توصیه کرد که نباید اجازه دهیم با کاهش منابع آبی و ذخایر آب، کشور وارد بحران گسترده‌تر شود. از «سعید سلیمانی‌ها»، پژوهشگر حوزه آب که هماهنگی انجام این گفت‌وگو را در «اندیشکده تدبیر آب ایران» فراهم کرد، سپاسگزاریم.
استفاده ابزاری از محیط زیست در برنامه هفتم
منتقدان محیط زیستی لایحه برنامه هفتم توسعه می‌گویند این برنامه پر از کلی‌گویی و ابهام است، محیط زیست را مهم نشمرده و حتی به قوانین کشور هم بی‌توجه است. عصر چهارشنبه هفته گذشته، در همایشی که برای تحلیل این برنامه توسعه‌ای در دانشگاه خاتم برگزار شد، حاضران که اغلب از اعضای انجمن‌های علمی و مسئولان محیط زیستی کشور بودند، گفتند که توجه لایحه برنامه هفتم توسعه به محیط زیست بسیار اندک است. آنها بیشتر از ۶ ساعت زیر و بم لایحه را نقد کردند و از نقاط ضعف و قدرتش گفتند و درخواست کردند که مجلس برای اصلاح برنامه به آنها وقتی دو ماهه دهد، و دست آخر نماینده مجلسی که در همایش شورای انجمن‌های علمی کشور حاضر بود، به فرجه‌ای پنج‌روزه راضی شد.
پرسش‌هایی برای سازگاری اقلیمی
نگاهی به مساله آب در ابتدای سال آبی 1401-1402
تخصیص آب از خزر برای گلستان
با کاهش آب سدها و منابع آب زیرزمینی اتفاق افتاد
