بایگانی مطالب : تغییر اقلیم
چالش رودمرزها در عصر تغییراقلیم
بین مستندات فراوان و مبتنیبر آیندهپژوهیها موارد بسیاری وجود دارند که بر مبنای آنها میتوان تغییراقلیم را تهدیدی اساسی برای امنیت محیطزیستی و بهتبع آن امنیت بینالملل تلقی کرد. مواردی مانند مناقشات منطقهای بهواسطهٔ مهاجرتهای اجباری و تلاش برای کسب منابع و منازعات گسترده پیرامون آب و غذا و انرژی در زمرهٔ مخاطرات اساسی آتی قرار میگیرند. برخی موارد نیز کمتر مورد توجه سیاستمداران و قانونگذاران قرار گرفته است. در این میان میتوان به اثرپذیری مرزهای طبیعی از تغییراقلیم اشاره کرد.
افزایش 10 برابری میزان گاز دیاکسیدکربن در جو
میزان گاز دیاکسید کربن در جو 10 برابر سریعتر از گذشته افزایش مییابد. طبق تحقیقات این افزایش ناشی از انتشارات انسانی است.
تراژدی شهرهای غیرمقاوم
|پیام ما| جهان تغییر کرده و پذیرش این واقعیت دیگر یک انتخاب نیست؛ بلکه راهی است برای بقا. الگوهای بارندگی، دورههای خشکسالی و... همه در حال نوسان است. در این شرایط موضع انکار بسیاری از کشورها، از جمله برزیل، به موقعیتهای فاجعهباری، مانند آنچه که اخیرا اتفاق افتاده، منجر شده است.
آتش تمرکززدایی بر جان جنگلهای حارهای
یک مطالعهٔ انجامشده در سال ۲۰۱۴ در اندونزی نشان داد چنددستگی قومی با شدت جنگلزدایی رابطه دارد. براساس این مطالعه سیاستهای تمرکززدایی که در یکچهارم قرن گذشته توسط دولت این کشور به اجرا درآمد، با دامنزدن به چنددستگی قومی باعث افت سرمایهٔ اجتماعی، افزایش فساد بین سیاستمداران و همچنین ازدیاد قلمروهای قدرت شد که این عوامل عمده بههمراه چند عامل دیگر نتیجهای جز افزایش بهرهبرداریهای غیرمجاز و تخریب جنگلهای حارهای اندونزی نداشت.
«محیطزیست» سومین عامل مهاجرت در ایران
در راستای همگرایی علوم اجتماعی و محیطزیست، روز دوشنبه نشستی با عنوان «تغییراقلیم و مهاجرتهای اکولوژیکی» با حضور دو نماینده از این حوزهها برگزار شد. مهمانان این نشست با اتکا بر مطالعات اخیر انجامشده در زمینهٔ مهاجرت، محیطزیست را یکی از سه عامل اصلی وادارکنندهٔ ایرانیها به مهاجرت معرفی کردند. بهگفتهٔ آنان، با تشدید اثرات تغییراقلیم در سالهای اخیر، انگیزه و مقصد مهاجرتها دستخوش تغییر شده و عدم تعادلی جمعیتی در جغرافیای ایران را تشدید کرده است. در این نشست همچنین مطرح شد که زیستکره جهان نیازمند مقابله با گرمایش زمین است، اما بهرغم توافقهایی که بهتازگی برای اقدامات اقلیمی لازم در عرصهٔ جهانی صورت گرفته، تفاهم کشورها برای عمل به تعهدات دور از ذهن بهنظر میرسد.
رانده در خانه
نیمهٔ اردیبهشت امسال، روستای تلخاب در شهرستان بدره استان ایلام یکبار دیگر دچار رانش شد و حدود یکسوم خانههای روستا خسارت قابلتوجهی به خود دید. سال ۱۴۰۱ نیز این روستا با رانشی شدید خسارت قابلتوجهی به خود دید. نزدیک به ۱۰ سال، یعنی از زمان آغاز عملیات ساخت سد «سیمره» رانشهای این منطقه تشدید شده است و همهٔ مسئولان دلیل آن را سد عنوان کردهاند. با وجود مصوبهٔ جابهجایی بخش آسیبدیدهٔ روستا، اما هنوز حتی یک خانه هم از سوی دولت به مکان جدیدِ تعیینشده منتقل نشده است. آنچه بیش از تکرار این رانشها اهمیت پیدا میکند، این نکته است که بررسیها نشان میدهد مطالعات این سد پیش از احداث تکمیل نشده است و نتایج مطالعات اولیه هم مشکلات ناشی از احداث و بهرهبرداری را گوشزد کرده بود.
آبیشویی
مطالبهٔ اقلیمی باید وارد ادبیات عمومی شود
خانهٔ اندیشمندان علوم انسانی روز دوشنبه میزبان نشست هفتم از «سلسله نشستهای تغییراقلیم و پیامدهای آن» با حضور دو تن از اساتید آب و هواشناسی بود. «مهری اکبری»، عضو هیئتعلمی آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی سخنران نخست این نشست بود که به بیان ضرورت تدوین برنامهٔ ملی آموزش برای افزایش آگاهی عمومی نسبتبه تغییراقلیم از کودکی تا بزرگسالی پرداخت. سخنران بعدی «آذر زرین»، عضو هیئتعلمی آب و هواشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بود که آخرین دستاوردهای علمی برای پیشبینی پیامدهای تغییراقلیم در بازهٔ زمانی ۱۰ سال را معرفی کرد و پس از آن برآوردها از آیندهٔ اقلیمی ایران در سالهای ۲۰۲۸ و ۲۱۰۰ را که با استفاده از مدلهای اقلیمی بهدست آمدهاند، با حاضران به اشتراک گذاشت.
نمیتوانم بدوم
بارشهای نوروزی سال ۹۸ به زمین فوتبال «کوت عبدالله» در استان خوزستان هم رحم نکرده بودند. ابرها در روزهای ابتدایی فروردینماه آن سال به قدری باریدند که سیلهای متعددی را در سراسر کشور روان کرد و عکسهای هوایی نشان میدادند که ارتفاع آب به اندازه دروازههای زمین فوتبالی در کوت عبدالله رسیده است. حالا که این روزها «تغییر اقلیم» راهش را بیشتر از سالهای قبل به ادبیات ما باز کرده، هوا گاه و بیگاه گرم و سرد میشود یا درختها در زمستان شکوفه میزنند، بیشتر از پیش نشانهایش حتی در زندگی روزمرهمان دیده میشود. حتی ورزش و زیرساختهای آن هم از آن در امان نمانده است. تا جایی که گفته میشود بعضی از ورزشها که نماد بعضی شهرها در دنیا هستند ممکن است به مرور از بین بروند چراکه ورزشکاران این رشتهها امکان تمرین در شرایط آبوهوایی جدید را ندارند.
تهدید تغییر اقلیم برای میراث فرهنگی
نتایج یک مطالعهٔ جدید از سوی مجمع جهانی اقتصاد (WEF) نشان میدهد تغییراقلیم تا سال ۲۰۵۰ خسارت قابلتوجهی بر جهان خواهد داشت. این مطالعه شش پیامد عمدهٔ تغییراقلیم را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده که عبارتند از سیل، خشکسالی، افزایش گرما، طوفانهای استوایی، آتشسوزیهای جنگلی و بالا آمدن سطح آب دریاها که به تأکید کارشناسان، آسیب جدی بر میراث تاریخی و فرهنگی جهان هم خواهد داشت. همین حالا هم بخشی از سایتهای تاریخی در کشورهای مختلف در معرض این پیامدها قرار گرفتهاند و بهگفتهٔ «بهلول علیجانی»، اقلیمشناس، همین حالا هم کشور ما در شرایط بحرانی قرار دارد و پیامدهای آن میراث تاریخی را هم تهدید میکند.