بایگانی مطالب : جهان پژوهش
سیاه‌پوستان قارهٔ سبز
جنگ اوکراین که آغاز شد، جهانیان نه‌تنها جنگی تازه در اروپا را می‌دیدند، بلکه شگفت‌زده شاهد اظهار نظرهایی در رسانه‌ها بودند که رنگ و بوی نژادپرستانهٔ عمیقی داشت. نقل قول مشترک اروپایی‌ها در همدلی با اوکراینی‌ها این بود که «آنها شبیه ما هستند: اروپایی‌های سفید، مو بور و چشم رنگی.» احتمالاً بسیاری از ما هم با شنیدن واژهٔ «اروپایی» یاد همین ویژگی‌ها خواهیم افتاد. اما این ویژگی که امروز هم بخشی جدانشدنی از هویت اروپایی است، چقدر قدیمی هستند؟ نتایج یک پژوهش تازه نشان می‌دهد آنچه امروز بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت اروپایی است، بسیار دیرتر از آنچه پیش از آن تصور می‌شد، پدید آمده است. این پژوهش که روی مرد «اوتزی» انجام و نتایجش در ژورنال Cell منتشر شده است، نشان می‌دهد که این مرد یخی پوستی تیره داشته، جنس موهایش مجعد و البته طاس بوده است.
«یداالله سحابی» و توسعه زمین‌شناسی قبل و پس از کودتا
درس زمین‌شناسی اول‌بار در سال ۱۳۰۷ به‌عنوان یک رشتهٔ دانشگاهی در دارالمعلمین (دانشسرای بعدی) تدریس شد
«کاسپین» یا «خزر»
خاک ایرانشهر را از شمال، بزرگترین پهنهٔ آبی زمین در خشکی‌ها، «دریاچهٔ فیروزه‌فام کاسپیان» و از جنوب، «خلیج همیشه پارس» در برگرفته است. از نیلگون خلیج همیشه پارس و دریای مَکُران» بسیار گفته و شنیده شده. شوربختانه که دربارهٔ «کاسپیان»، این بنیانِ استوار فروریزش باران و رویش جنگل‌های سرزمین هیرکان، کمتر گفته و نوشته‌ایم. هر دوی این پهنه‌های آبی درگیر چالش‌های سیاسی، اقتصادی، مرزبندی و همچنین چالش‌های فرهنگی و هویتی هستند و از این نگاه همدرد و هم‌داستان. اگرچه خلیج فارس، همیشهٔ تاریخ در برابر دست‌درازی‌های بیگانگان و آزمندی‌های مرزی و فرهنگی و هویتی بیگانگان از پشتیبانی درخور و شایستهٔ همهٔ مردم این سرزمین برخوردار بوده است، ولی شوربختا که دریای شمالی ایران با چرایی‌های ناشناخته، در برابر زبان‌درازی‌ها و دست‌درازی‌های مرزی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و هویتی رواشده به آن، همچنان بی‌پشتوانه و تنهاست. از فروکاست سهم کشورمان از اندوخته‌های انرژی بستر دریاچه از سوی دیگران تا سزاوار نپنداشتن نام ایرانی کاسپیان از سوی خودمان و پافشاری بی‌بنیان بر کاربرد نام اَنیرانی «خزر» بر این نیلگون پهنهٔ آبی، همگی بیانگر تنهایی این بزرگترین دریاچهٔ زمین است.
فراموشی «آمایش سرزمین» در دولت
با وجود تصویب سند ملی آمایش سرزمین توسط شورای عالی آمایش سرزمین در اواخر دولت دوازدهم، این سند ناقص بوده و با وجود پایان یافتن فرصت‌های زمانی (یکساله و کمتر از یک‌سال) ذکرشده در متن سند برای تکمیل آن، این امر توسط دولت سیزدهم صورت نگرفته است، پیشنهاد می‌شود از فرصت تدوین لایحهٔ برنامهٔ هفتم توسعه استفاده شود و دولت مکلف به تکمیل سند ملی آمایش (موارد مذکور در بخش الزامات و پیش‌نیازهای سند) در سال اول برنامه و بازنگری و هماهنگی اسناد آمایش استانی با آن در سال دوم برنامه شود.
ممنون که ما را تحمل می‌کنید!
راستش را بخواهید، گاهی خودمان هم حرصمان درمی‌آید. ما هم از شنیدن این‌همه خبر بد حالمان بد می‌شود، از دیدن نابسامانی‌ها، فسادها و ادعاهای نادرست ناراحت می‌شویم. ما هم مثل همهٔ شهروندان، شرایط بد اقتصادی جامعه نگرانمان می‌کند و از نگاه کردن به آینده واهمه داریم. از رنج مردمان رنج می‌بریم و از اینکه کاری جز نوشتن از دستمان برنمی‌آید و نمی‌توانیم رنجی از دوش مردم جامعه کم کنیم، در تقابل با حس ناامیدی مغلوب می‌شویم. البته گاهی لحظه‌هایی هم هست که از شنیدن خبری خوشحال می‌شویم، هرچند کم ولی همین امیدهای کوچک وجود دارد.
به خبرنگاران محلی تعظیم می‌کنم
بیشتر روزهای کار به‌عنوان خبرنگار را در مطبوعات محلی گذارنده‌ام.
«انرژی » در بحران
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در ادامه بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه، بخش انرژی (برق، گاز و نفت و فرآوده‌های نفتی) این برنامه را ارزیابی کرد. در این گزارش چالش و مسائل بخش انرژی بررسی شده و با نگاهی به جایگاه انرژی در برنامه ششم توسعه، لایحه برنامه هفتم توسعه نقد و ارزیابی شده است. در پایان این گزارش احکام پیشنهادی اتاق ایران در حوزه ارائه شده است. این گزارش بخش انرژی کشور را بحرانی اعلام کرده است. براساس این گزارش، کسری حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز گاز طبیعی و قطع گاز صنایع در زمستان، اعمال خاموشی‌های گسترده طی سه‌ماهه گرم سال به صنایع و کسری ۱۱ هزار مگاواتی توان تولید برق در پیک تابستان، نیاز به واردات بنزین، کسری ۱۹۰ هزارمیلیارد تومانی منابع هدفمندی یارانه‌ها، نشان از وضعیت بحرانی بخش انرژی کشور دارد. گزارش اتاق ایران می‌گوید: «این وضعیت اثرات خود را در گام اول در قالب قطعی‌های بدون برنامه و سپس برنامه ریزی شده به صنایع نشان داد. ارزش کاهش تولید ۶.۲ میلیون تنی محصولات پتروشیمی در سال ۱۴۰۱ که عمدتا به دلیل محدویت‌های خوراک گاز بوده است بالغ بر ۲.۶ میلیارد دلار برآورد شده است.»
شهرهای کوچک با آرزوهای بزرگ
شهرها همواره صحنه‌هایی از اتفاقات مهم تاریخی، جریان‌های هنری و اجتماعی بوده‌اند و همین موضوع به رشد اعتبار و جذابیت آنها در طول قرن‌ها کمک کرده‌است، اما در یک قرن اخیر، هویت بسیاری از شهرها به مفهومی با نام گردشگری فرهنگی گره خورده است. بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در سال 2018، گردشگری فرهنگی سهم 40 درصدی از کل سفرهای بین‌المللی را به خود اختصاص داده‌است که در این میان شهرها نقش عمده‌ای در توسعه فرهنگی ایفا می‌کنند.
زیان انباشتهٔ ۱۳۰ هزار میلیارد تومانی سایپا و ایران‌خودرو
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرد اعطای رانت ۸۰ هزار میلیارد تومانی به خریداران خودرو در سال ۱۴۰۰ و عبور زیان انباشتهٔ سایپا و ایران‌خودرو از ۱۳۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ ناشی از نحوهٔ قیمت‌گذاری بوده است.
گرمایش جهانی و تبعیض اقلیمی در ایران
اقلیم در آتش است. گویی دروازه‌های دوزخ باز شده‌اند. سموم (بادهای سوزان) بر طرف چمن می‌گذرند و بوی گل و عطر نسترن را از جهانیان دریغ می‌دارند. گرمای شدید هنجاری جدید است که دیگر کمتر به جغرافیای خاصی محدود می‌مانَد. جهان در ماهی که گذشت گرمترین دوران خود را سپری کرد. این موج گرما را سر باز ایستادن نیست. موج‌های گرمایی تحت رویدادهای حدی و شدید ناشی از تغییرات اقلیمی سرتاسر جهان را درنوردیده است؛ رکوردهای جدیدی هر تابستان ثبت می‌شود و روندها و مدل‌سازی‌ها اوضاع بدتری را پیشِ روی سیاره با همه زیستمندانش ترسیم می‌کنند. قطب‌ها، سیبری، سرتاسر آمریکا و اروپا موج‌های پرحرارت در کار ذوب یخ‌ها، گرم‌کردن و مختل‌کردن جریانات اقیانوسی و درنوردیدن قاره‌ها هستند تا برسند به آفریقا، صحراهایش و تا خاورمیانه، جنوب شرق آسیا و شرق دور خیز بردارند.
