بایگانی مطالب : آب
بازسازی پس از سیل کافی نیست
طبق گزارش رئیس بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی و براساس آمار مرکز آمار در سال ۱۳۹۵، از کل واحدهای مسکونی واقع در آبادی‌های درگیر سیلاب اخیر در استان سیستانوبلوچستان، نظیر منطقهٔ دشتیاری، حوالی چابهار و بندر کنارک، ۱۸ درصد آنها ساختمان‌های اسکلت‌دار روستایی است و بیش از ۸۰ درصد مابقی از نوع خشت‌وگل و سنگ‌وگل و حتی گل هستند. این مصالح به‌دلیل ریزدانگی، در ذات خود خصوصیت جذب آب دارند. پژوهشگاه سوانح طبیعی کشور هم با تأکید بر وضعیت منازل مسکونی این مناطق در گزارشی که از سیل جنوب این استان در فروردینی که گذشت ارائه داده است، می‌گوید: «ساختمان‌های روستایی این منطقه زمانی که در معرض آبگرفتگی قرار می‌گیرند، رطوبت را جذب و کلاً استحکام قبلی را از دست خواهند داد و تحت‌تأثیر عوامل محرک از قبیل وقوع زلزله هرچند ضعیف، احتمال تخریب کامل افزایش می‌یابد. به همین دلیل پژوهشگاه زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی، توصیه کرده است علاوه‌بر نوسازی واحدهای تخریب‌شده و آسیب‌دیده از سیلاب، ساختمان‌های پابرجا با شرایط فوق نیز نیاز به نوسازی دارد و نمی‌توان به بازسازی اعتماد کرد.»
تأمین آب از بیرون مرزها امید واهی است
دیپلمات است و پیش از گفت‌وگو به‌نظر می‌رسد باید مصرانه از حقوق بین‌الملل دفاع کند. تلاش‌ها و مطالعاتش برای آب، اما او را به‌سمت تلاش‌های تک‌بُعدی برای محقق‌کردن حقوق بین‌المللی آب سوق نداد، بلکه نگاهش در این گفت‌وگو بیش از بسیاری کارشناسان آب به داخل و منابع آب‌های داخلی است. «سید عباس عراقچی»، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در دولت حسن روحانی است که بسیاری از ایرانی‌ها نامش را گره‌خورده به «برجام» می‌شناسند. او برای استیفای حقوق آبی ایران به‌ویژه در مرز شرقی تلاش کرده است. تلاشی که به‌نظر می‌رسد تحولات تاریخی منطقه درنهایت آن را ناکام گذاشته است. بااین‌حال، آنچه در این گفت‌وگوی یک‌ساعته بر آن تأکید می‌کند، علاوه‌بر لزوم پایبندی به معاهدات و تلاش برای احقاق حقوق بین‌المللی آب کشور، خوداتکایی به منابع داخلی آب از طریق بهینه‌سازی مصرف است. او که جنبه‌های جدیدی از دیپلماسی آب را شرح می‌دهد، می‌گوید جهان پر از تجربه و درس‌آموخته برای ایران‌ِ بی‌آب است تا بتواند بدون اضطراب از قطع آب‌هایی که از کشورهای همسایه می‌آیند، روزگار خشکی و بی‌آبی را سپری کند. روشی که نه‌تنها قطعی و قابل اتکاست، بلکه نه تحریم‌بردار است و نه در گرو چندوچون روابط با همسایگان.
افسانۀ بارورسازی
|پیام ما| اردیبهشت با هشدار قرمز هواشناسی شروع شد و بخش‌های بزرگی از غرب و مرکز و جنوب کشور درگیر بارندگی گسترده شدند. سیل بلوچستان را درگیر کرد و تصاویری از روان شدن آب در کرمان، اصفهان، خراسان‌جنوبی و یزد منتشر شد. این درحالی‌است که پیش‌بینی‌ها از سامانهٔ جدید در نیمهٔ دوم اردیبهشت خبر می‌دهند که بیشتر مناطق ایران، مخصوصاً نیمهٔ غربی و مناطق کویری را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. این بارش‌ها یک‌بار دیگر صحبت از بارور کردن ابرها را به میان آورد. نکته‌ای که «صادق ضیائیان»، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی، در نشست علمی بارش‌های سیل‌آسا طی فروردین در جنوب و جنوب‌شرق کشور دربارهٔ آن گفت: «مدل‌های هواشناسی وقوع بارندگی شدید جنوب کشور و کشورهای حاشیهٔ خلیج‌فارس را از قبل پیش‌بینی کرده بودند و این مدل‌ها هیچ‌گونه اطلاعاتی از دخالت در افزایش یا کاهش بارش نظیر بارورسازی ابرها ندارند.»
۱۱۰ هزار میلیارد ریال خسارت اولیۀ سیل به سیستان و بلوچستان
|پیام ما| باران سیل‌آسایی که ۲۷ فروردین‌ماه شروع شد، سیستانوبلوچستان، خراسان، کرمان و یزد را زیر پا گذاشت، بارانی که دست به دست طغیان فصلی رودخانه‌ها داد و سیلاب شد، با گذشت چند هفته همچنان زندگی در جنوب ایران را تحت‌الشعاع خود قرار داده است؛ به‌ویژه در سیستانوبلوچستان که پیش‌ازاین زخم سیلاب‌های مکرر و خسارت‌های فراموش‌شده را بر تن داشت. گرچه کمک نیروهای مردمی و امداد سازمان‌های مرتبط در روزهای سیل و پس از آن به یاری این استان آمدند، اما به‌گفتهٔ مدیرکل ستاد بحران سیستانوبلوچستان ۴۲ راه روستایی و یک راه فرعی قدیمی در جنوب این استان همچنان مسدود است و برآورد اولیهٔ خسارت ۱۱۰ هزار میلیارد ریال شده که با توجه به حجم بارندگی‌ها درحال افزایش است.
چاه‌نیمه‌ها خالی ماندند
|پیام ما| سخنگوی صنعت آب کشور گفت بر اثربارندگی‌های اخیر، ۴۰ میلیون مترمکعب آب وارد چاه‌نیمه‌ها در استان سیستانوبلوچستان شده است و این میزان را حقابهٔ دریافتی ایران از رودخانهٔ هیرمند اعلام کرد. بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد با توجه به بارندگی‌های شدید در منطقه، این میزان آب ورودی به چاه‌نیمه‌ها سیلاب‌هایی است که مطابق قرارداد آب ایران و افغانستان، جزء حقابهٔ ایران از هیرمند نیست؛ چراکه هنوز برخلاف ادعای طالبان، بند کمال‌خان اصلاح نشده و بخش اعظمی از آب رودخانهٔ هیرمند به‌جای جریان یافتن به طرف ایران، به طرف شوره‌زار «گودزره» منحرف شده است. این موضوع را تصاویر ماهواره‌ای و کارشناسان مستقل تأیید می‌کنند. از طرفی، ورود ۴۰ میلیون مترمکعب آب به چاه‌نیمه‌هایی که ظرفیتی بالغ‌بر ۱.۵ میلیارد مترمکعب دارند، به‌این معناست که چاه‌نیمه‌ها نصیب خاصی از بارندگی‌های سنگین چند روز اخیر نداشته‌اند. سخنگوی صنعت آب کشور همچنین دربارهٔ دریاچهٔ ارومیه نیز گفت در اثر بارش‌های بهاره، سطح آب دریاچه نسبت به سال گذشته ۱۰ سانتی‌متر افزایش یافته است، اما بر این موضوع تأکید کرد که دریاچه با شرایط پایداری اکولوژیک فاصلهٔ زیادی دارد.
مدیریت مخزن آب سدها در زمان وقوع سیل
حقابهٔ ایران به «شوره‌زار» رفت
تصاویر ماهواره‌ای طی روزهای گذشته نه‌فقط تأیید می‌کند که رودخانهٔ هیرمند یک‌بار دیگر پس از اسفند سال گذشته سیلابی شده، بلکه نشان می‌دهد حجم قابل‌توجهی از این سیلاب از بند «کمال‌خان» به‌سمت شوره‌زار «گودزره» روان شده است و طی یک تا دو روز آینده به این شوره‌زار می‌رسد. این درحالی‌است که نمایندهٔ ویژهٔ رئیس‌جهموری در امور افغانستان پس از سفر وزیر نیرو به این کشور، اعلام کرد طالبان بند کمال‌خان را به‌لحاظ فنی اصلاح کرده است. بااین‌حال، تصاویر ماهواره‌ای و بررسی کارشناسان گویای این موضوع است که خلاف گفتهٔ «حسن کاظمی قمی» و ادعای نمایندهٔ طالبان در سال گذشته که می‌گفت قرار نیست آب به ایران نرود، اما به شوره‌زار روانه شود، خبری نه از حقابهٔ ایران است و نه حتی از سیلاب‌هایی که لااقل طی سال‌های گذشته به ایران می‌رسید. حالا تصاویر ماهواره‌ای مؤید این حقیقت است که آب نه به‌عنوان حقابهٔ ایران بلکه به‌عنوان سیراب کردن «گودزره»، منطقه‌ای بیابانی و شوره‌زار با سرعتی در حدود سه هزار مترمکعب برثانیه به‌سمت این منطقه جریان دارد.
سیل‌زدگان نیازمند امدادرسانی هوایی
|پیام ما| سیل‌زدگان روستاها در جنوب سیستان و بلوچستان نیازمند امدادرسانی بیشتر هستند. سامانهٔ بارشی که با شروع هفتهٔ گذشته در کشور فعال شده بود با تداوم فعالیت، شمار استان‌های سیل‌زده را به هشت عدد افزایش داد که با افزایش تلفات جانی نیز همراه بود. در زمان تنظیم این گزارش ۹ فوتی در استان‌های سیستانوبلوچستان، هرمزگان و فارس تأیید شده است که پیکر یک نوجوان جان‌باخته هنوز پیدا نشده است. در جنوب استان سیستانوبلوچستان شرایط در حال وخیم‌تر شدن است. فرماندار نیکشهر اعلام کرده است 100 روستای این شهرستان کاملاً از دسترس خارج شده‌اند و حتی امکان تردد برای تأمین نیازهای اساسی مانند غذا و دارو فراهم نیست. او اعلام کرده است هیچ ماشینی برای باز کردن مسیرها به نیکشهر نرسیده است و اکنون هم به ماشین‌آلات سنگین نیاز مبرم وجود دارد و هم به بالگرد. این اتفاق درحالی‌است که بارش در این منطقه همچنان تداوم دارد.
جنوب ایران در اضطرار
مطابق پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی کشور، بارش‌های سیل‌آسا از نخستین ساعت‌های ۲۷ فروردین در مناطق جنوبی کشور آغاز شد و سیلاب به بار آورد. براساس آخرین پیگیری‌های «پیام ما»، علاوه‌بر اینکه حدود ۳۰۰ روستا در جنوب سیستانوبلوچستان در محاصرهٔ سیل هستند، مسیر دسترسی به بسیاری از روستاها مسدود است و یا مردم ناچار به تردد با خودروهایی مانند لودر هستند. تداوم بارش، مسئولان استان کرمان را نیز ناچار کرده است که برای سه روستا در حاشیهٔ جازموریان دستور تخلیه صادر کنند و همچنین در نیمهٔ جنوبی، استان‌های این منطقه را در حالت آماده‌باش قرار داده است. تا زمان تنظیم این گزارش آمار دقیقی برای خسارت اعلام نشده است. پیگیری‌های خسارت پس از فروکش کردن آب و قطعِ بارش و رفع خطر انجام می‌شود. جنوب استان سیستانوبلوچستان اسفند سال گذشته نیز با سیلاب روبه‌رو شده بود و آخرین گزارش «پیام ما» در هفتهٔ سوم فروردین امسال از وضعیت آنان نشان می‌داد مردم هنوز هم به زندگی عادی بازنگشته‌اند. وزیر کشور نیز عصر دیروز به مناطق سیل زده سیستانوبلوچستان سفر کرد.
رکوردشکنی اقلیمی
|پیام ما| بارندگی‌ها از پنج روز پیش کشورهای حوزهٔ دریای عمان را در بر گرفت. بارندگی و سیل در پاکستان تا دیروز ۶۳ نفر را به کام مرگ کشید. در عمان ۱۷ نفر جان سپردند. از امارات گزارش مرگ دست‌کم یک نفر آمد و پروازهای فرودگاه دوبی مختل شد و بحرین، قطر و عربستان نیز بارندگی‌هایی کم‌سابقه را تجربه کردند. شمار جان‌باختگان در افغانستان نیز تا روز سه‌شنبه ۶۶ نفر بود. خبرگزاری دولتی امارات (WMA) این بارندگی را یک «رویداد اقلیمی تاریخی» توصیف کرد. در جنوب‌شرق ایران و استان‌های سیستانوبلوچستان، کرمان و هرمزگان نیز درگیر سیل هستند که شرح آن در گزارش صفحه ۵ آمده است.
