بایگانی مطالب : اقتصاد محیط زیست
مشهد، در معرض سیلاب‌های شدید دوره‌ای
«در حال حاضر نحوهٔ گسترش شهر مشهد به‌شکلی است که بخش‌هایی از آن مستقیماً در معرض سیلاب‌های شدید دوره‌ای و بخش وسیعی از آن نیز با مشکل آبگرفتگی سطح معابر و آلودگی‌های ناشی از آن قرار دارد.» این هشداری است که پژوهشکدهٔ سوانح طبیعی کشور در گزارشی که از سیلاب غافلگیرکنندهٔ اخیر این کلانشهر ارائه داد، بیان کرده و ادامه می‌دهد: «گسترش شهر و تبدیل کاربری‌های اراضی، سیلاب‌های آینده را خطرناکتر می‌کند.» این گزارش همچنین می‌گوید کلانشهر مشهد با موقعیت و قرارگیری ویژهٔ آن بر سطح دشت تراکمی و مخروط‌افکنه‌های آبرفتی، «مدیریت خطرپذیری سیلاب بر مبنای تحلیل خطرپذیری، ارزیابی خطر و ارائهٔ برنامهٔ راهبردی مدیریت سیلاب دشت دارای مجموعه اقدامات قبل، حین و پس از وقوع سیلاب»، جامع‌ترین پیشنهادی است که می‌تواند علاوه‌بر خطرات سیلاب فعلی و آینده، خطر سیلاب پیوسته را نیز مدنظر قرار دهد و اقدامات جامعی را در مدیریت خطرپذیری سیلاب داشت.
چالش رودمرزها در عصر تغییراقلیم
بین مستندات فراوان و مبتنی‌بر آینده‌پژوهی‌ها موارد بسیاری وجود دارند که بر مبنای آنها می‌توان تغییراقلیم را تهدیدی اساسی برای امنیت محیط‌زیستی و به‌تبع آن امنیت بین‌الملل تلقی کرد. مواردی مانند مناقشات منطقه‌ای به‌واسطهٔ مهاجرت‌های اجباری و تلاش برای کسب منابع و منازعات گسترده پیرامون آب و غذا و انرژی در زمرهٔ مخاطرات اساسی آتی قرار می‌گیرند. برخی موارد نیز کمتر مورد توجه سیاستمداران و قانونگذاران قرار گرفته است. در این میان می‌توان به اثرپذیری مرزهای طبیعی از تغییراقلیم اشاره کرد.
قنات، الگوی کهن پایداری
|پیام ما| سومین همایش دوسالانهٔ بین‌المللی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران؛ «آب و حکمرانی آب در فرهنگ و تمدن ایران و سرزمین‌های همجوار» ۶ و ۷ خرداد در نطنز برگزار شد. برگزارکنندگان، این همایش را ترکیب تجربهٔ جامعهٔ محلی با دانش جامعهٔ علمی و دانشگاهی معرفی کردند که با همکاری برخی نهادها و دانشگاه‌های ایرانی و خارجی از جمله پژوهشکدهٔ باستان‌شناسی، موزهٔ ملی ایران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه هنر اصفهان، دانشگاه هنر شیراز، دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشگاه لرستان، مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های تاریخی آبی، دانشگاه ساپینزا ایتالیا، دانشگاه بین‌المللی گردشگری و میراث‌فرهنگی راه ابریشم در سمرقند ازبکستان و دانشگاه سلیمانی عراق برگزار شد.
بهبود محیط زیست در گرو شکستن انحصار دولت
بحران‌های محیط‌زیستی در ایران صورت‌های مختلفی دارد که هرکدام می‌تواند منجر به بحران‌های دیگر و بیشتری شوند. بحران آب، پسماند، خشکسالی در حوضه‌های آبریز مانند زاینده‌رود و دریاچه ارومیه، آلودگی هوا و فرونشست زمین و... هریک از این بحران‌ها از نظرگاه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، زیست‌شناختی و سیاسی قابل بررسی است. آنها راه‌حل‌های پیچیده‌ای دارند که منوط به نگاهی بین‌رشته‌ای، وسیع و غیرخطی هستند.
تعهد دولت‌ها برای نجات رودخانه‌ها
دهمین اجلاس شورای جهانی در شهر بالی اندونزی برگزار شد. در این اجلاس که به‌مدت یک هفته از ۱۸ تا ۲۴ ماه می (۲۹ اردیبهشت‌ماه تا 5 خردادماه) برگزار شد، کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس بر لزوم تقویت مدیریت کاهش بلایای آبی و همچنین ضرورت پذیرش تعهدات جدیدی در حوضه‌های آبریز مشترک تفاهم کردند. اطلاعیهٔ مطبوعاتی این نشست بر اهمیت رفع شکاف اقتصادی بین گروه‌های مختلف جامعه و تقویت نهادهای موجود با چارچوب‌های نظارتی و سازوکارهای هماهنگی در همهٔ سطوح برای کاهش خطرات بحران آب تأکید کرده است. طبق آنچه معاون مرکز بین‌الملل وزارت نیرو در نخستین روز برگزاری اجلاس اعلام کرده بود، هیئتی از متخصصان آب کشور نیز برای شرکت در این برنامه به بالی سفر کردند. معاون آب و آبفای وزیر نیرو به‌عنوان رئیس هیئت ایرانی در این اجلاس اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر توجه به افزایش تاب‌آوری جوامع از طریق آموزش و تنوع بخشی به اقدامات غیر‌سازه‌ای و استفاده از ظرفیت‌های مدیریت یکپارچهٔ سیلاب را در دستورکار قرار داده است.
مشکل کم‌آبی با وجود بارش‌های اخیر
«محیط‌زیست» سومین عامل مهاجرت در ایران
در راستای همگرایی علوم اجتماعی و محیط‌زیست، روز دوشنبه نشستی با عنوان «تغییراقلیم و مهاجرت‌های اکولوژیکی» با حضور دو نماینده از این حوزه‌ها برگزار شد. مهمانان این نشست با اتکا بر مطالعات اخیر انجام‌شده در زمینهٔ مهاجرت، محیط‌زیست را یکی از سه عامل اصلی وادارکنندهٔ ایرانی‌ها به مهاجرت معرفی کردند. به‌گفتهٔ آنان، با تشدید اثرات تغییراقلیم در سال‌های اخیر، انگیزه و مقصد مهاجرت‌ها دستخوش تغییر شده و عدم تعادلی جمعیتی در جغرافیای ایران را تشدید کرده است. در این نشست همچنین مطرح شد که زیست‌کره جهان نیازمند مقابله با گرمایش زمین است، اما به‌رغم توافق‌هایی که به‌تازگی برای اقدامات اقلیمی لازم در عرصهٔ جهانی صورت گرفته، تفاهم کشورها برای عمل به تعهدات دور از ذهن به‌نظر می‌رسد.
رانده در خانه
نیمهٔ اردیبهشت امسال، روستای تلخاب در شهرستان بدره استان ایلام یک‌بار دیگر دچار رانش شد و حدود یک‌سوم خانه‌های روستا خسارت قابل‌توجهی به خود دید. سال ۱۴۰۱ نیز این روستا با رانشی شدید خسارت قابل‌توجهی به خود دید. نزدیک به ۱۰ سال، یعنی از زمان آغاز عملیات ساخت سد «سیمره» رانش‌های این منطقه تشدید شده است و همهٔ مسئولان دلیل آن را سد عنوان کرده‌اند. با وجود مصوبهٔ جابه‌جایی بخش آسیب‌دیدهٔ روستا، اما هنوز حتی یک خانه هم از سوی دولت به مکان جدیدِ تعیین‌شده منتقل نشده است. آنچه بیش از تکرار این رانش‌ها اهمیت پیدا می‌کند، این نکته است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعات این سد پیش از احداث تکمیل نشده است و نتایج مطالعات اولیه هم مشکلات ناشی از احداث و بهره‌برداری را گوشزد کرده بود.
اثر تغییر اقلیم بر تشدید فقر در سوریه
افزایش حملات خشونت‌بار به روزنامه‌نگاران محیط‌زیست
|پیام ما| یونسکو می‌گوید از سال ۲۰۰۹، بیش از ۷۴۹ روزنامه‌نگاری که به موضوع بحران اقلیمی پرداخته‌اند، مورد حمله یا تهدید قرار گرفته‌اند و تاکنون دست‌کم ۷۵۰ روزنامه‌نگار آسیب بدنی و ارعاب را تجربه کرده‌اند و ۴۴ نفر نیز به قتل رسیده‌اند. بااین‌حال تنها پنج نفر از عاملان این اقدامات محکوم شده‌اند.
