بایگانی مطالب : حیات وحش
خطر بیخ گوش «دریای عزیز»
«بگذارید «دریای عزیز» زنده بماند.» دریا، همان برکه‌های نشسته در دل خشکی نیشابور است. محلی‌ها به آن می‌گویند دریا؛ آبی میان سختی بیابان! برکه‌هایی باقی‌مانده از اعصار گذشته که آب آن از دل زمین می‌جوشد و به آن دریاچۀ «ریوند» هم گفته می‌شود. حالا این دریاچه که نام‌اش در متون پهلوی آمده و برکه‌ای مقدس در میان اهالی نیشابور قدیم و جدید بوده، منظرش تحت‌تأثیر معدن‌کاوی قرار گرفته است. معدن گچ بیش از سه دهه در یال پشتی کوه مشرف به برکه‌ها مشغول به کار بوده، اما در سال‌های اخیر معدن‌کار به این سوی کوه آمده و می‌خواهد مادۀ معدنی جدیدی برداشت کند. در روزهای اخیر، فعالان محیط‌زیست و اهالی روستاهای زرنده و اندراب در نزدیکی دریای عزیزشان تجمع کرده‌اند و از نگرانی‌شان برای فعالیت معدنی و خشک شدن آب برکه می‌گویند. آن‌ها می‌خواهند «دریای عزیز» زنده بماند و فعالیت معدن، قلب زمین را نخشکاند و پنج برکۀ باقی‌مانده به سرنوشت دو برکه که خشک شدند، دچار نشوند.
ویژگی‌های سکان‌دار محیط‌زیست ایران
در ادامۀ گزارش‌های چند روز گذشته در مورد نظر کارشناسان و فعالان محیط‌زیست دربارۀ ویژگی‌های لازم برای ریاست سازمان محیط‌زیست، امروز نیز دیدگاه دو تن از صاحب‌نظران این حوزه منتشر می‌شود. هدف از این گزارش‌ها کمک به افزایش شناخت اعضای کمیتۀ محیط‌زیست ستاد رئیس‌جمهور منتخب از اولویت‌های جامعۀ محیط‌زیستی کشور است. در گفت‌وگوهایی که تا اینجای کار از متخصصان، صاحب‌نظران و فعالان حوزۀ محیط‌زیست دربارۀ خصوصیات رئیس مناسب برای سازمان محیط‌زیست در دولت چهاردهم انجام شد، به یک جمع‌بندی دربارۀ ویژگی‌های لازم رئیس سازمان رسیدیم که در ادامه می‌خوانید.
آتش مزارع، خائیز را خاکستر کرد
|پیام ما| آتش زدن مزارع کشاورزی در خوزستان، امر رایجی است. کشاورزان پس از برداشت گندم و جو، باقی‌ماندۀ محصولات که همان کاه و کلش باشد را با اعتقاد به اینکه کشت بعدی سریع‌تر به محصول می‌رسد، آتش می‌زنند. این باور گرچه علمی نیست، تبعات واقعی بر محیط‌زیست و منابع طبیعی دارد. این روزها منطقۀ حفاظت‌شدۀ خائیز درحال سوختن است، زیرا یک کشاورز تصمیم گرفت زمین کشاورزی‌اش را آتش بزند تا سریع‌تر به کشت بعدی و محصول برسد.
کشف قدیمی‌ترین داستان مصور جهان در اندونزی
باستان‌شناسان میان دیوارهای صخره‌ای سربه‌فلک‌کشیده یک جزیره اندونزیایی، نخستین نمونه شناخته‌شده از آثار هنری را کشف کرده‌اند که به نظر می‌رسد روایتگر یک داستان باشند. این کشف گواه تحولی مهم در تاریخ هنر و نقطه عطف مهمی در تاریخ بشریت است.
گربه‌ای که از قطار انقراض پیاده شد
فهرست سرخ گونه‌های در معرض خطر که توسط اتحادیهٔ جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) منتشر می‌شود، پنجشنبهٔ هفتهٔ گذشته به‌روزرسانی شد و در این فهرست جدید، یک گونه گربه‌سان به‌نام «سیاهگوش ایبریایی» با نام علمی (Iberian lynx Lynx pardinus)، از وضعیت «در معرض خطر» (EN) به وضعیت «آسیب‌پذیر» (VU) ارتقاء پیدا کرد. ارتقایی که با‌وجود برنامه‌های متعدد حفاظت و احیا،، معمولاً برای گوشت‌خواران رخ نمی‌دهد. وب‌سایت IUCN از این پروژه به‌عنوان «بزرگترین پروژهٔ احیاء یک گونه گربه‌سان» یاد کرده و موفقیت آن را نتیجهٔ همکاری بین نهادهای مختلف، از سازمان‌های دولتی و مؤسسات علمی تا کشاورزان و شکارچیان و جوامع محلی دانسته است. وضعیت سیاهگوش ایبریایی در اسپانیا و پرتغال، دو دههٔ قبل بی‌شباهت به یوزپلنگ آسیایی در ایران نبود. اما امروز با وجود آنکه برنامه‌های مختلف حفاظت هر دو گونه در جریان است، یوزپلنگ آسیایی هنوز در وضعیت «بحرانی» (CR) به سر می‌برد.
کشف نخستین اثر دوران اسلامی در ماسولهٔ جنوب
ماسولهٔ ایران نامیده می‌شود؛ روستایی در استان هرمزگان که به‌تازگی برگ دیگری به همهٔ روایت‌های تاریخی که درباره‌اش می‌دانیم یا حتی نمی‌دانیم، اضافه شده است. پیش از این روستای «کهتویه» در شهرستان بستک در استان هرمزگان را به‌عنوان یک مقصد گردشگری می‌شناختیم که گاهی با نام ماسولهٔ جنوب ایران هم یاد می‌شد، اما حالا علاوه بر سازه‌های آبی و قلعه‌ای که یادگار دوران ساسانی و اشکانی هستند، یک کتیبهٔ قاجاری هم در محوطهٔ تاریخی آن پیدا شده است. کتیبه‌ای که بر اثر یک اتفاق و کاوش، در محوطهٔ تاریخی به دست آمد و حالا مطالعه دربارهٔ آن در حال انجام است.
تخریب گَهَر، ویرانی اشترانکوه
فعالان محیط‌زیست لرستان، از اواخر فروردین‌ماه که نامه‌ای به «علی سلاجقه» رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نوشتند و در آن خواستار «انسداد جادۀ غیرقانونی در منطقۀ حفاظت‌شدۀ اشترانکوه» شدند، تاکنون جوابی از سوی این سازمان نگرفته‌اند. ماجرای ساخت جاده به دهۀ هشتاد برمی‌گردد و آن زمان گفتند می‌خواهند جاده‌ای برای گذر عشایر باشد، اما گذر زمان نشان داد، جاده برای عشایر کاربردی ندارد و می‌خواهند جاده را به دریاچه وصل کنند. از دو سال قبل هم زمزمه‌های آسفالت‌کردن این جاده به میان آمد، آن هم در قلب منطقۀ حفاظت‌شده. حالا «رضا اسدی» دبیر شبکۀ تشکل‌های محیط‌زیستی و منابع‌طبیعی لرستان، فقط بر یک جمله تأکید میکند: «قانون را اعمال کنید». به‌گفتۀ او، جاده‌ای که ۲۱ کیلومتر آن در منطقۀ حفاظت‌شده و بدون هیچ توجیه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار گرفته، باید تخریب شود.
شناسایی هفتمین سمندر
«پرهام آذرخش»، «الوند محمدعلی‌زادگان» و «علی حبیب‌خدا» به‌تازگی موفق به شناسایی هفتمین سمندر ایران شدند؛ «سمندر تاج‌دار قفقازی»! با پژوهش‌های این سه جوان، ایران که پیش‌تر با شش گونه سمندر شناخته شده بود، حالا گونۀ جدید شناسایی شده‌ای دارد که هم راه را برای پایش‌های بیشتر برای پراکنش این گونه در ایران باز میکند و هم کشورهای همسایه را مشتاق اینکه سایر زیستگاه‌های خود را پایش مجدد کنند.
یوز جوان باید پس از بلوغ رهاسازی شود
بیست‌وپنجم خرداد که اولین تصاویر از یوز جوان در قرق «یوزکنام پل ابریشم» منتشر شد، یوز نابالغ، لاغر و درحال صداکردن مادرش بود. دو روز بعد از پایش برای یافتن مادر نتیجه‌ای به دست نیامد و این زمانی بود که «علی شمس»، بیولوژیست حفاظت و محقق دانشگاه «کیپ‌تاون» برای پایش وضعیت یوز به منطقه آمد. او در گفت‌وگو با «پیام ما» از چگونگی تصمیم برای زنده‌گیری حیوان تا حواشی رخ‌داده و وضعیت جسمانی‌اش می‌گوید. شمس معتقد است بهترین کار برای یوزی نابالغ که مادرش را از دست داده و از نظر جسمی کم‌توان بود، زنده‌گیری است و این تصمیم با خرد جمعی گرفته شد. اما اتفاق اصلی بعد از زنده‌گیری است؛ اینکه آیا سازمان حفاظت محیط‌زیست شرایطی را فراهم خواهد آورد تا یوز بازوحشی‌سازی‌شده و با قلاده‌گذاری و بعد از رسیدن به بلوغ به طبیعت بازگردد یا خیر؟
آغاز کاوش در گورستان ۲۸۰۰ ساله «قلایچی»
باستان‌شناسان کاوش در گورستان ۲۸۰۰ ساله قلایچی بوکان را که مربوط به پادشاهی ماناها است، آغاز کردند.
