بایگانی مطالب : جامعه
«شمس آقاجانی» درگذشت
شمس آقاجانی، شاعر و منتقد ادبی در سن ۵۵ سالگی از دنیا رفت.
کاروانسراهای ایران در نوبت ثبت
با از دست رفتنِ احتمالی ثبت جهانی «منظر فرهنگی ماسوله» که هفتۀ گذشته از سوی شورای جهانی بافت‌ها و بناهای تاریخی (ایکوموس) اعلام شد، پروندۀ ثبت کاروانسراهای ایرانی از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. هر چند برخی تأکید می‌کنند تا زمان برگزاری اجلاس ریاض می‌توان به بررسی پروندۀ ماسوله امیدوار بود، اما به‌نظر می‌رسد تنها شانس ثبت جهانی کشورمان پروندۀ ۵۶ کاروانسرای ایرانی است که به‌عنوان بزرگترین و وسیع‌ترین پروندۀ میراث تاریخی ایران در یونسکو و در تاریخ ۱۹ شهریور تا ۳ مهر در عربستان به داوری گذاشته می‌شود؛ با ثبت این کاروانسراها، شبکه‌ٔ راه‌های تاریخی و باستانی ایرانی هم ثبت جهانی خواهد شد.
سفری که برای سیستان دستاوردی نداشت
«توانمندسازی» نسخه یکسان ندارد
پژوهشگران اجتماعی و فعالان مدنی در نشستی که توسط «بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان» برگزار شد رویکردهای نظری و عملی حول مفهوم «توانمندسازی» را بررسی و نقد کردند.
آیین‌های ایرانی اربعین
فردا (چهارشنبه، ۱۵ شهریور) روز اربعین است؛ روزی که در هر شهر و دیاری به شیوه‌ای خاص گرامی داشته می‌شود. اگرچه در چندسال اخیر، پیاده‌روی اربعین بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌است اما آیین‌های دیگری نیز برای این روز در میان ایرانیان رواج دارد. به استناد منابع تاریخی، برخی آیین‌های اربعین مانند سایر آیین‌های عزاداری ریشه در «سوگ سیاوش» دارند و پیش از شهادت امام حسین (ع) نیز رواج داشته‌اند و مختص زمان خاصی نبوده‌اند که پس از اسلام به شکلی دیگر ادامه یافته‌اند. در میان آیین‌هایی که مردم هر نقطه از ایران برگزار می‌کنند، مشابهت‌های زیادی دیده می‌شود؛ از پخت آش و نذری گرفته تا تعزیه و شبیه‌خوانی و نذر و نیاز برای زادآوری زنان. البته بسیاری از این آیین‌ها هم مختص اربعین نیستند و در مناسبت‌های مختلفی از عاشورا و تاسوعا گرفته تا سایر مناسبت‌های مذهبی و عزاداری اجرا می‌شوند.
معدن‌کاران همچنان می‌میرند
شش کارگر در معدن زغال‌سنگ «طزره» دامغان زیر خروارها زغال جان‌باختند. معدنی که اردیبهشت ۱۴۰۰ و آبان ۱۳۹۷ هم دو حادثهٔ دیگر را از سر گذرانده بود، حالا دوباره حادثه‌ساز شده است. به گفتهٔ یکی از کارگران معدن، گاز متان داخل تونل باقیمانده و جرقهٔ ناشی از فعالیت پیکور باعث انفجار شده است. با این حال وزیر کار این حادثه را «غیرمترقبه» می‌داند. اگرچه معدن طزره از سوی دادگستری سمنان تعطیل شد، اما تکرار حوادث در معادن نشان می‌دهد که چنین تصمیم‌هایی نتوانسته منجر به بهبود کیفیت ایمنی معادن شود. دست‌کم بعد از اردیبهشت‌ماه سال ۹۶ که ۴۳ معدنچی بر اثر حادثه در معدن زغال‌سنگ «یورت» استان گلستان جان باختند، انتظار می‌رفت «ایمنی» در معادن فراموش نشود؛ اما فراموش شد.
بازگرداندن جزیره مرده
قوه قضائیه در خبری اعلام کرده که مشکل حقوقی اراضی جزیره آشوراده حل شده است و حالا زمین‌های روستای «آشور» دوباره در اختیار بنیاد مسکن قرار گرفته است. اهالی می‌توانند با ارائهٔ اسناد برای گرفتن مجوز اقامتگاه‌های بوم‌گردی و اخذ سند مالکیت اقدام کنند. گروهی نگرانند و گروهی دست می‌زنند و هورا می‌کشند. نام برخی شرکت‌های بزرگ خصوصی هم در ماجرای «توسعهٔ گردشگری» این منطقه شنیده می‌شود. اما این میان اهالی روستای «آشور » بر این باورند که راه درازی تا بازگشت خودشان به جزیره و بازگشت زندگی به آشوراده مانده است. بسیاری از اهالی درگذشته‌اند و بازماندگان نیز برای پیگیری حقوقی دستی خالی دارند. انگیزهٔ دولت، توسعه گردشگری و اقامت مسافران در جزیره است و از طرفی هم می‌خواهد فعالیت‌های بخش خصوصی در حوزهٔ گردشگری را در ساحل بندر ترکمن متمرکز کند. انگیزه‌های مردم آشور اما خانه بود؛ خانه‌ای که می‌گویند حالا شبیه نوشداروی پس از مرگ به آنها بازگردانده می‌شود.
برخی رسانه‌ها ادبیات مهاجرستیزی را بازتولید کرده‌اند
مانیفستی برای رنگرزی طبیعی
معلوم نیست بوی قرمز دانه است یا نیل که با هر بالا آوردن دست به مشامم می‌رسد. به زهرا می‌گویم بو کن، انگار از این حشره‌های ریز می‌آید که ما به نام قرمزدانه می‌شناسیم. زهرا با نزدیک شدن دستم به صورتش، سرش را عقب می‌کشد. همهٔ انگشت‌ها و کف دستم رنگ نیل به خود گرفته، اما قرمزدانه‌ها هنوز صحیح و سالمند. آنها را گوشهٔ کیف می‌ریزم و ذهنم از نمایشگاه فرش دستبافت دور می‌شود تا خودش را به موزهٔ ملی فرش برساند. موزه‌ای که رنگ فرش‌هایش از نیل، قرمزدانه، اسپرک، کاه، برگ حنا، پوست پیاز، گل زعفران، بنه، مازو، پوست انار، پوست گردو، هلیله، هلیلهٔ سیاه، برگ مو، وسمه، روناس، گلرنگ، گندل و .. به دست آمده است؛ درست خلاف نمایشگاه فرش دستبافت سال ۱۴۰۲ که رنگ‌های شیمیایی در رنگرزی اغلب قالی‌ها به کار رفته‌اند. البته برخی فروشنده‌ها قسم و آیه می‌خورند که قالی‌شان رنگ طبیعی دارد، در مقابل گروه دیگری می‌گویند رنگ طبیعی را فراموش کن و فروشنده‌هایی هم که اصرار به استفاده از این رنگ‌ها دارند را جدی نگیر!
آب، برگ برنده افغانستان در منطقه
ایران همچنان درگیر تلاش برای تأمین حقابهٔ قانونی خود از هیرمند است و آنسوتر احداث کانال «قوش‌تپه» چالش بزرگ دیگری را اضافه می‌کند که کشورهای آسیای مرکزی را درگیر می‌کند. مؤسسهٔ مطالعات راهبردی شرق با انتشار یک مطالعه می‌گوید ازبکستان تلاش خواهد کرد تا از طریق مشروعیت دادن به قدرت و اختیارات افغانستان در عرصهٔ بین‌المللی، همکاری‌های خود را با این کشور تقویت کند. ازبکستان احتمالاً از طریق توافق دربارهٔ یک سیستم تهاتری، سعی می‌کند در ازای تأمین برق افغانستان در فصل زمستان، عبور جریان‌های آبی را در فصل تابستان تسهیل کند. احداث خط آهن «ترانس» افغانستان، احتمالاً ابزار دیگر تاشکند برای مذاکره با دولت افغانستان خواهد بود. ترکمنستان هم احتمالاً همکاری‌های خود را در تأمین گاز افغانستان و انتقال گاز به پاکستان از طریق افغانستان افزایش خواهد داد. اما به‌رغم هر توافقی که با افغانستان حاصل شود، منابع آبی همچنان رو به کاهش هستند و این مسئله، نگرانی‌ها را دربارهٔ موضوع کمبود آب تشدید می‌کند. مطالعهٔ این مرکز اما به افزایش خطراتی مانند گسترش قاچاق مواد مخدر به‌واسطهٔ رونق کشت خشخاش و دست بالای طالبان در مناسبات منطقه به‌واسطهٔ سیاست‌های آبی نیز اشاره کرده است.
