وزیر جهادکشاورزی اعلام کرده است که اولویت این وزارت‌خانه سهیل‌گری صدور مجوزها و ایجاد جهش تولید در صید و آبزی‌پروری در استخرهای دومنظوره‌ است. اما کارشناسان بخش کشاورزی معتقدند این اولویت‌گذاری اشتباه است و باید مهم‌ترین موضوع در این وزارت‌خانه، کاهش هدررفت منابع مانند آب، کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و کاهش فرسایش خاک ناشی از کشت و زرع، ایجاد نظام بهره‌وری و همچنین جذب سرمایه به‌نفع توسعۀ این موارد باشد. همچنین درحالی‌که وزارت جهادکشاورزی باید سیاست کاهش تعداد چاه‌های آب، مجاز و غیرمجاز و کاهش اتکا به منابع آب زیرزمینی را در پیش گیرد، فقط به توسعه و اشتغال در وضع موجود فکر می‌کند. این درحالی‌است‌که سال گذشته اتاق اصناف کشاورزی ایران طی بیانیه‌ای، دوازده اولویت بخش کشاورزی کشور را به دولت گوشزد کرده بود، اما به نظر نمی‌رسد اولویت کشاورزان برای مدیران جهادکشاورزی لحاظ شده باشد.

طبق آمار رسمی عددی بین ۳ تا ۴ میلیارد مترمکعب آب صرف کشت برنج در خوزستانِ دارای تنش آبی می‌شود. به‌دلیل همین میزان مصرف بالا و شدت‌گرفتن خشکسالی، دولت طی یک مصوبه کشت تابستانه برنج در همۀ استان‌های غیر شمالی از جمله خوزستان را ممنوع اعلام کرد. ممنوعیتی که امسال نیز بر آن تأکید و آیین‌نامه‌های آن به همۀ استان‌های کشور ابلاغ شد. حالا اما نمایندگان خوزستان می‌گویند محدودیت کلی را نمی‌پذیرند و در تلاش هستند تا در جلسه‌هایی با دولت، محدودیت کشت برنج را بردارند. برخی کارشناسان کشاورزی اما می‌گویند، مسئلۀ اساسی در الگوی اصلاح کشت است که نتوانسته است محصولی کم‌آب‌بر اما با رقابت‌پذیری ریالی با برنج ارائه کنند. به‌اذعان مسئولان این استان، هم‌اکنون نیز کشت برنج به‌شکل غیرقانونی در خوزستان انجام می‌شود و چون موضوع معیشت است، ناظران و متولیان چشم‌شان را ب‌ روی آن می‌بندند. همچنین کشت برنج اصلی‌ترین دلیل برداشت آب زیرزمینی در این استان است که بنابر اعلام شرکت آب منطقه‌ای خوزستان با کاهش ۳۰ درصدی ذخایر زیرزمینی همراه است.

بحران‌های محیط‌زیستی در ایران صورت‌های مختلفی دارد که هرکدام می‌تواند منجر به بحران‌های دیگر و بیشتری شوند. بحران‌ آب، پسماند، خشکسالی در حوضه‌های آبریز مانند زاینده‌رود و دریاچه ارومیه، آلودگی هوا و فرونشست زمین و... هریک از این بحران‌ها از نظرگاه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، زیست‌شناختی و سیاسی قابل بررسی است. آنها راه‌حل‌های پیچیده‌ای دارند که منوط به نگاهی بین‌رشته‌ای، وسیع و غیرخطی هستند.

|پیام ما| بررسی وضعیت مصرف آب بخش‌های مختلف کشاورزی، شرب و صنعت در محدودهٔ گرگان (حوضهٔ آبریز گرگان‌رود و قره‌سو) نشان داد که مصرف آب در بخش‌های مختلف محدودهٔ گرگان ۷۲ درصد کل مصرف آب استان گلستان را تشکیل می‌دهد نتایج میزان کارایی نظام فعلی نرخ‌گذاری منابع آب سطحی و زیرزمینی در حوضهٔ آبریز گرگان‌رود نشان داد میزان کارایی نرخ‌گذاری فعلی منابع آب سطحی بین ۰۱.۲ الی ۰۲.۶ درصد و منابع آب زیرزمینی ۰.۸۲ درصد است. میزان کارایی نرخ‌گذاری منابع آب زیرزمینی در مقایسه با منابع آب سطحی در سطح بسیار پایینی قرار دارد. بررسی چالش‌ها و مشکلات نظام فعلی نرخ‌گذاری آب براساس نظر خبرگان (اعضای هیئت‌علمی‌ دانشگاه، کارشناسان مرتبط با آب سازمان جهادکشاورزی گلستان و شرکت آب‌منطقه‌ای گلستان) نشان داد مهمترین چالش نظام فعلی نرخ‌گذاری آب در حوضهٔ آبریز گرگان‌رود، پایین بودن بهره‌وری آب است. مهمترین چالش نرخ‌گذاری آب در زمینهٔ مدیریت عرضه و تقاضای آب در حوضهٔ آبریز گرگان‌رود نیز به‌ترتیب یارانه‌ای بودن حامل‌های انرژی (برق) مصرفی در بخش کشاورزی و مقاومت اجتماعی بهره‌برداران در زمینهٔ نرخ‌گذاری آب است.

|پیام ما| سال گذشته انتقادهای زیادی به شیوهٔ خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی به‌ویژه سیب‌زمینی وارد شد. انباشت این محصول در انبارها در کنار قیمت خرید پایین، موجب شد بخش زیادی از این محصول هدر رود. از سوی دیگر گوجه‌کاران نیز معتقد بودند باید گوجه به جمع کالاهای اساسی که از سوی دولت خریده می‌شود، بپیوندد. امسال هم در لیست اعلامی دولت گوجه به چشم نمی‌خورد، اما قیمت خرید سیب‌زمینی نسبت به سال گذشته تقریباً دوبرابر شده است. بااین‌وجود، دولت استانداردهای زیادی هم برای اینکه محصولات در فهرست خرید تضمینی قرار بگیرند، عنوان کرده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه میانگین مصرف آب در بخش کشاورزی در جهان 60 درصد در بخش کشاورزی است گفت؛ طبق بررسی های صورت گرفته میزان مصرف آب در بخش کشاورزی ایران بسیار بالاتر از نرم جهانی است.

درختان برخی باغ‌های کشور به‌ویژه در استان‌های سردسیر کشور مانند آذربایجان‌های شرقی و غربی و برخی نواحی شمال کشور به‌دلیل گرمای غیرمعمول پاییز به بهار زودرس مبتلا شدند و شکوفه داده و جوانه زدند. کارشناسان کشاورزی این پدیده را اثر تغییراقلیم می‌دانند که به‌نظر می‌رسد در سال‌های آتی تشدید نیز می‌شود. باغداران اما نگران ادامهٔ زمستان هستند‌؛ اگر سرمای ناگهانی از راه برسد، تمام جوانه‌ها خواهد سوخت و در بهار و تابستان نه از شکوفه و جوانه خبری خواهد بود و نه از بار و محصول.

با وجود تلاش برای تأمین محصولات کشاورزی اساسی در داخل و تولید به‌میزان نیاز داخلی، بررسی کلان‌روندها نشان می‌دهد که در بازهٔ سال‌های ۱۳۶۲ تا ۱۳۹۲ یعنی طی سی سال، سهم سطح زیرکشتِ گروه‌های کالایی غلات و محصولات اساسی صنعتی روند کاهشی داشته است. همچنین، آمارهای رسمی حاکی از این است که سهم محصول گندم در کشت آبی کاهش و در کشت دیم تقریباً افزایش یافته است، ولی در مجموع سهم این محصول راهبردی از سطح زیرکشت کل کالاهای زراعی کاهش یافته است. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با محوریت امنیت غذایی که هفتهٔ پایانی آذر منتشر شد، به‌صراحت اعلام کرد طرح اصلاح الگوی کشت که اخیراً توسط وزارت جهادکشاورزی ابلاغ شده است، نخواهد توانست تغییرات قابل‌توجه در سطح زیرکشت محصولات اساسی ایجاد کند. کارشناسان اقتصاد کشاورزی بر این باورند که سوابق آماری سطح زیرکشت محصولات کشاورزی در ایران نشان می‌دهد که این تغییرات با دشواری برای اصلاح ساختار تولید محصولات اساسی و کاهش هزینه‌های تولید و افزایش میزان تولید به‌ازای هر بهره‌بردار اتفاق افتاده است. بنابراین، ادامه دادن شیوه‌های سابق مدیریتی بخش کشاورزی و منابع‌طبیعی بدون اتخاذ سیاست کارآمد چشم‌انداز روشنی برای تولید محصولات راهبردی در کشور ندارد؛ مسئله‌ای که باعث اختلالات فعلی در امنیت غذایی خواهد شد.