غفلت از روایتگری در فعالیتهای محیطزیستی
۲۶ آبان ۱۴۰۲، ۲۱:۳۹
بیشک کلان دادههای زمانمند و مکانمند یکی از زیربناییترین و مهمترین سرمایهها و پشتوانهها برای پیشبرد اهداف توسعهای محسوب میشوند. داشتن حافظهٔ اطلاعاتی از یک پدیده و موضوع و انباشت دادههای تاریخی-موردی دربارهٔ آن، کمک میکند کنشگران اجتماعی و محیط زیستی برای انتخابها و تصمیماتشان، با هزینهٔ کمتر به نتیجهٔ مطلوبتری دست یابند. سالهاست که کنشگران محیطزیست در کشور برای حفاظت از محیط زیست ایرانمان تلاش میکنند. حافظان جنگلهای زاگرس و البرز، نگهبانان آبها، رودها و رودخانهها، حامیان طبیعت و منابعطبیعی و همهٔ سرزمینمان متحمل رنجهای بسیاری شدند تا صدای همیشهبیدار و آگاه زمین در تاریخ این زادبومشان باشند.
اما از منظر بینش روششناختی، این هشدار متوجه ایشان است که برای افزایش قدرت اثربخشی فعالیتها باید پایبند به اصول روشمند و مستند بود. روایتگری و مستندسازی دو مقولهٔ مهم برای به تصویر کشیدن آنچه در پیرامون جوامع محلی در حال رخ دادن است بهشمار میرود. مادامی که روایت جامع، کامل و زمانمندی از ابعاد متأثر و تحتتأثیر یک مسئله مانند خشکی تالاب هورالعظیم یا دریاچهٔ ارومیه گردآوری نشود، نمیتوان به روایت واحد و منسجمی برای رسیدن به نتایج کارآمد و اثربخش امیدوار بود. در واقع این ضعف موجب میشود تا قدرت چانهزنی کنشگران مردمی در برابر روایت رسمی دولتها به حداقل برسد. باید به این مهم توجه داشت که دولتها همواره بیشترین نفوذ اطلاعاتی و دسترسی به دادهها را دارند و این موضوع از هر حیث توان دولتها را برای اقدام و مداخله بهنفع خودشان بالا میبرد. در این بازی نابرابر اگر فعالان محیط زیست نتوانند از ظرفیتهای موجودشان بهعنوان کنشگران آگاه و توانمند در جوامع محلی بهره ببرند، دچار خطای استراتژیک فاحشی شدهاند که در بزنگاههای تصمیمسازی متوجه آن خواهند شد. در حال حاضر یکی از ضعفهایی که در بدنهٔ فعالیت کنشگران محیط زیست دیده میشود، همانا اقدامات جزیرهای و کمتر روشمند و جامع حول یک «مسئله» و «بحران» بهطور متمرکز است.
مستندسازی دادهها و روایت زمانمند از تغییرات و تحولات هر پدیده -مثلاً رودخانه- و آنچه پیرامون آن پدیده در بستر زمان و مکان رخ میدهد از اهمیت ویژهای برخوردار است. مثلاً تحولات در ساختوساز یا الگوی کشت یا میزان جمعیت ساکن و بسیاری موارد بهظاهر کماهمیت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیطی که میتوانند در رنجیرهای از علل بههم مرتبط شوند و سرنوشت یک رودخانه، دریاچه یا تالاب را تحت تأثیر قرار دهند. بازنمایی این رخدادها و وضعیتهای واقعی آنها با توالی زمانی بهکمک ابزارهایی چون روایت یا مستندسازی و تجربهنگاری میتواند عناصر شکلگیری کنش جمعی را حول چالشهای شفاف و روشن فراهم کند. شناسایی ذینفعان و ذیمدخلان متأثر از یک مساله یا بحران محیطزیستی میتواند به فعالان محیطزیست در آینده کمک شایانی کند. چراکه به پیشوانهٔ همین روایتها و مستندات و تجربههایی که ثبت و ضبط میشود، «خاطرهٔ جمعی» متولد خواهد شد و «هماهنگی و سازماندهی» حول این خاطره و داستان جمعی قدرت مییابد. در واقع پیششرط شکلگیری قاب مشترک برای دنبالکردن دغدغهٔ جمعی، مجهزبودن به ابزارهای اولیه برای نگاشتی مشترک و کامل از مسئله است.
توجه به تولید و انباشت دادههای مستند دربارهٔ مسائل و موضوعاتی که دغدغهٔ کنشگران محیطزیستی است میتواند ضمن این که مسیر موفقیت را هموار سازد، به سرمایهگذاری ارزشمندی برای نسلها مبدل شود. البته باید بر این نکته تأکید شود که دو مقولهٔ جامعنگری و زمانمندی بهعنوان بنمایهٔ اصلی کار روشمند باید همواره مورد توجه باشد. اینطور نباشد که صدای برخی از شرکا و ذینفعان -خواه انسانی یا سایر موجودات طبیعی- بهطور گزینشی برجسته و دربارهاش تولید داده شود و سایرین به حاشیه رانده شوند. گام اول رسیدن به عدالت محیطزیستی همانا توجه به طرح یک روایت کامل و جامع با همهٔ ابعاد و ذینفعان آن پیرامون مسئله است. مثلاً اینطور نباشد که صدای افراد بالادست یک رود شنیده شود ولی صدای ساکنان پیرامون و پاییندست به فراموشی سپرده شود و… در کل، اصل دقت و کنارهگیری ارزشی مبنای بهکارگیری متدهای علمی و قابل اتکا بهشمار میرود.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید