رئیس موسسه ملی تغییر اقلیم و محیط زیست دانشگاه تهران در گفتوگو با «پیامما»:
فناوری از تغییر اقلیم عقب ماند
با وجود کمک فناوری برای ترمیم لایه ازن، جامعه جهانی در دستیابی به فناوریهای سازگار با بحران اقلیمی دچار عقبماندگی است
۲۴ شهریور ۱۴۰۰، ۲۰:۴۳
امروز روز جهانی حفاظت از لایه ازن است؛ روزی برای افزایش آگاهی درباره حفاظت از سپر محافظی که زمین را فراگرفته است. چتر ازن زمین و ساکنانش را از تابشهای مضر فرابنفش خورشید محافظت میکند و زندگی روی این سیاره را ممکن میسازد. این میان اما کشف «سوراخ»های ازن چالش بزرگی برای بشر شد، آنقدر که در دهه 1980 ممنوعیت استفاده از مواد از بین برنده ازن از جمله کلروفلوئوروکربنها (CFCs) آغاز یک حرکت جهانی در حفاظت از زمین شد. مطالعه جدیدی که در ماه آگوست در مجله نیچر منتشر شده نشان میدهد که این ممنوعیت باعث جلوگیری از گرم شدن 0.85 درجه سانتیگراد دیگر کره زمین شده است. مجید شفیعپور، اقلیمشناس و رئیس موسسه ملی تغییر اقلیم و محیط زیست دانشگاه تهران این هماهنگی جهانی برای ترمیم ازن را یک همکاری امیدبخش میداند. او به مناسبت روز جهانی لایه ازن، در گفتوگو با «پیام ما» به سوالاتی درباره روندی که جامعه جهانی برای احیای ازن در پیش گرفت پاسخ میدهد.
تا بیشتر از یک دهه پیش وجود یک «حفره» در لایه ازن، مهمترین مسئلهای بود که درباره این موضوع مطرح میشد. اما خطر چطور برطرف شد ؟ در حالی که فعالیتهای انسانی بیشتر از عوامل طبیعی در وضعیت ازن اثرگذار است، آیا واقعا کنترل این فعالیتها باعث ترمیم ازن شد؟
بر اساس پروتکل مونترآل تلاش شد که استفاده از مواد ازبینبرنده لایه حفاظتی ازنِ در سطح بالا -سپری که کره زمین و جاندارانش را در برابر اشعههای سوزاننده و مخرب خورشید حفاظت میکند- در کشورهای مختلف متوقف شود. این گازها از خانواده کلروفلوروکربنها (cfc)، هالوکربنها و هالوفلوروکربنها (hfc)را در بر میگیرد. استفاده از این مواد در یک بازه زمانبندیشده در کشورهای مختلف متوقف شد؛ چرا که این گازها مخرب لایه ازن هستند، به گونهای که انتشار آنها باعث شده بود قسمتی از ازن در نزدیکی قطب آنقدر رقیق شد که اصطلاحا گفته شد سوراخ شده و اشعهها به طور مستقیم از آن پنجره عبور کنند و اثرات تخریبی خود را بر اکوسیستم و جانداران باقی بگذارند. این آثار در پوست انسانها مشابه سرطان است و در گیاهان، با سوزاندن کلروفیل موجود در برگها مانع تولید سبزینه میشود و در نهایت جلوی تولید اکسیژن را میگیرد.
به همین دلایل کشورهای گوناگون بلافاصله برای توقف استفاده از این مواد مخرب که اصطلاحا ODS (ozone depleting substances ) نامیده میشوند، از طریق فرایندهای تکنولوژیکی، تلاش کردند که جایگزینهایی بیابند تا بتواند همین تلاشهای مربوط به این گازها را عهدهدار شود. گازهای ODS بیشتر برای مبرد در سیستمهای سرمازا (در یخچال، فریزر، کولر) و در صنایع اسفنجسازی (در مبلمان) استفاده میشد و خوشبختانه کشورها توانستند جایگزین مناسبی را بیایند که بدون عارضه باشد.بیش از دو دهه تلاش جهانی شد، اثرگذاری خیلی زیادی داشت و مقادیر انتشار مواد از بینبرنده دیگر زیاد نبود. این بود که خیلی سریع اثر مثبت خود را بر ازن گذاشت و به روزنه رقیقشده از سپر حفاظتی اجازه ترمیم داد و بار دیگر به شرایط معمول برگشت.
نقش ما در این تغییر چه بود؟ ایران تا چه حد به پروتکل مونترآل پایبند بوده است؟
از آنجا که در کشور ما تحقیقا تمامی مواد ODS وارداتی بود، فقط ضرورت داشت که به سرعت در خطوط تولید صنایع اصلاحاتی ایجاد شود. یعنی در صنایع ساخت یخچال و فریزر و کولر (در ساختمانها و اتوموبیلها) یا در مبلمانسازی و همچنین مواد عایقی، از مواد جایگزین استفاده شود. با ممنوعیت واردات ODS سهم ایران در این تلاش بینالمللی به خوبی نمایان شد. این سهم و تلاش در طول دو تا دو و نیم دهه گذشته به قدری خوب و قابل تقدیر بود که چندین سال متوالی از طرف دبیرخانه پروتکل مونترآل مورد تقدیر رسمی قرار گرفت. این تلاش برجسته حتی خیلی زودتر از برنامه زمانبندی اعلامی دبیرخانه پروتکل به نتیجه رسید.
ایران که تولیدکننده ODSها نبود با سرمایهگذاری در بخش صنایع تبریدی و اسفنجی توانست اثرگذاری خیلی خوبی داشته باشد.
این مواد ODS چه اثری میتوانند بر تغییرات اقلیمی داشته باشند؟
از ویژگیهای دیگری که این مواد مخرب بر جا میگذارد، علاوه بر تخریب لایه ازن، این است که پس از تخلیه در اتمسفر، میتوانند انرژی گرمایشی خورشید را جذب، جمعآوری و انباشت کنند. به گونهای که اگر co2 را یک واحد قلمداد کنیم، بعضی از این مواد میتوانند 28 برابر یک واحد جرمی co2 از خود پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) بروز دهند. یعنی یک کیلوگرم از این دسته ODSها برابر با 28 هزار کیلوگرم co2 توانایی افزایش پدیده گرمایش جهانی را داشته باشد.
بنابراین با حذف این دسته از مواد هم ترمیم لایه رقیقشده ازن محقق شد و هم بر تلاش برای مقابله با گرمایش جهانی اثر مضاعفی گذاشت.
دست آخر تلاشی که جامعه جهانی از سه دهه پیش شروع کرده، از دامنزدن به پدیدهای چون تغییر اقلیم کاست و سبب شد خیلی زود داستان حفره ازن به تاریخ سپرده شود.
به نظر میرسد این یکی از معدود مواردی است که انسان پاسخ درستی به طبیعت داده. شما چطور فکر میکنید؟
این کمک فناوری بود و تلاش برای پیدا کردن جایگزین درست. در زمینه تغییرات اقلیمی هم اگر بتوانند سوختهای فسیلی را حذف کنند و جایگزینهای قابل اجرایی (انرژیهای تجدیدپذیر) برای تامین انرژی جامعه جهانی بیابند، کاهش این آثار امکانپذیر خواهد بود. اما در این رابطه، هنوز فناوریها به شرایط قابل اعتماد و قابل استطاعت نرسیده. این است که به نظر من جامعه جهانی در عرصه دستیابی به فناوریهای سازگار با تغییر اقلیم دچار عقبماندگی است، هر چند همزمان با شتاب زیادی در این زمینه در حال پیشرفت است.
برچسب ها:
ازن، اقلیم، حفاظت از لایه ازن، روز جهانی حفاظت از لایه ازن، فناوری، لایه ازن
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
تغییرات عجیب در مدیریت بیمارستان محب کوثر با اعتراض کادر درمان روبهرو شد
خطر بیکاری ۷۰۰ پرستار و ۲۰۰ پزشک
انجمنهای صنفی روزنامهنگاران تهران و عکاسان مطبوعاتی ایران در نامهای به دفتر ٰرئیس جمهوری منتخب خواستار شدند
وزیر ارشاد به آزادی رسانهها متعهد باشد
«شهناز نوحی» روانشناس، در گفتوگو با «پیام ما»:
ارزیابی روانی کادر درمان ضمانت اجرا ندارد
تاکید دو فعال اجتماعی بر لزوم به رسمیت شناختن مهاجران و اجرای برنامهٔ غربالگری
مهاجران متهم شیوع بیماریها نیستند
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
در نشست علمی «خودکشی درمانگران: نگاهی بینرشتهای» صورت گرفت
واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران
کارشناسان و مسئولان در مورد احتمال همیشگی فوران تفتان اتفاقنظر دارند
معمای آتشفشان «تفتان»
درخواست و مطالبهگری برای تعطیل کردن شنبه به جای پنجشنبه
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید