انتظارات از دولت چهاردهم برای تامین آب سیستان و بلوچستان
![انتظارات از دولت چهاردهم برای تامین آب سیستان و بلوچستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/خشکسالی-سیستان-و-بلوچستان.jpg)
۳ تیر ۱۴۰۳، ۲۱:۵۸
تحمل بیآبی و قطعی آب شرب با وجود منابع آبی سیستان و بلوچستان و ظرفیتهای بالقوه بخش آبخیزداری از شمال تا جنوب استان نشان از مدیریت نادرست منابع آبی دارد. به نظر میرسد استمرار وضعیت موجود شرایط مطلوبی برای صاحبان منافع و پیمانکاران طرحهای آبی فراهم کرده تا با سواستفاده از تنش آبی حاصل از سوءمدیریت، احساسات نظام را تحریک کنند و طرحهای آبی را تامین اعتبار کنند. مادامی که ظرفیت سه سد زیردان، پیشین و کهیر در منطقه بلوچستان سه برابر میزان مصرف آب کل استان است، اما شهرهای جنوبی استان از بیآبی رنج میبرند، نشان از انفعال و بیبرنامگی متولیان امر دارد.
در جریان سیل اخیر جنوب سیستانوبلوچستان( از اسفند ۱۴۰۲ تا اردیبهشت ۱۴۰۳) شاهد باارزش ۳۰ میلیارد مترمکعب نزولات آسمانی بودیم که با استحصال یک سوم این میزان بارش هم مشکل آب استان حل میشد و هم ظرفیت صادرات آب و تامین آب استانهای همجوار نیز فراهم میشد و دیگر نیاز نبود که کشور ۱۰۰ همت برای انتقال آب از دریای عمان و شیرین سازی آن هزینه کند که ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب به استان اختصاص دهد. وسعت حوضه آبریز دریای عمان در جنوب استان ۴/۸ میلیون هکتار برآورد شده، در جریان سامانه بارشی پیش از اسفند ۱۴۰۲ پراکنش بارندگیها از ۳۱۹ میلیمتر در شارک قصرقند تا حدود ۴۰ میلیمتر در ساحل متفاوت بوده است.
با فرض این که میانگین بارش در این حوضه را حدود ۱۵۰ میلیمتر در نظر بگیریم؛ با حدود ۷ میلیارد مترمکعب نزولات آسمانی در دو موج نخست بارشی جنوب استان مواجه بودیم. در حالی که میزان سیلاب بلوچستان در حوضههای آبخیز مذکور حدود ۷میلیارد مترمکعب برآورد میشود که براساس گزارشهای اعلامی ۳۵۰ میلیون مترمکعب در سدهای مخزنی جنوب استان و طبق گمانهزنی کارشناسان حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب در سازههای آبخیزداری و محلی ذخیره شده است. با این تفاسیر اگر میزان نفوذ و تبخیر را هم در نظر بگیریم حدود ۵میلیارد مترمکعب سیلاب وارد دریای عمان شده است. نبود استراتژی درست برای مدیریت منابع آبی باعث شد که افزون بر ۲۰ میلیارد مترمکعب آب شیرین به دریا بریزد و علیرغم تکمیل ظرفیت سدهای بزرگ منطقه بلوچستان، مردم جنوب استان کماکان با مشکل تامین آب شرب مواجه باشند و آب شرب مورد نیاز خود را به صورت تانکری خریداری کنند.
میزان آب تخصیص یافته به سیستان و بلوچستان از طرح انتقال آب از دریای عمان با تمام مصائب آن از قبیل اجرای تاسیسات آبشیرینکن، شبکه برق و ایستگاه های پمپاژ، خدمات دائمی و تعمیر نگه داری، مشکلات محیط زیستی و پسماند تصفیه آب، مسائل مربوط به سیل، پدافند غیرعامل و … حدود ۱۱۵میلیون مترمکعب اعلام شده است، این در حالی است که چندین برابر این میزان را میتوان از طریق اجرای سازههای آبخیزداری، هوتکهای جدید، سیستم پخش سیلاب مدرن، مهندسی رودخانه و سازههایی مشابه چاه نیمههای سیستان، مهار کرد که این مهم باعث صرفه جویی میلیاردها تومان بودجه بیتالمال برای تاسیسات آبشیرینکن، ایستگاههای پمپاژ، عدم نیاز به حدود ۱۰۰کیلومتری اجرای خط انتقال، و … میشود. خروجی روانابها، پساب و بارندگیهای شهرستان زاهدان به سمت دره لار در شمال شرق شهر است.
میزان مساحت حوضههای منتهی به دره لار بیش از ۴۵۰هزار هکتار است که با بارندگی ۱۰۰میلیمتری، حجم نزولات آن به ۴۵۰میلیون مترمکعب میرسد و با توجه به میزان و شدت بارندگی، حجم زیادی از آن تبدیل به رواناب میشود. رواناب حاصل از آن به همراه پساب تصفیهشده تصفیه خانه شهر(به میزان حداقل ۱۰هزار مترمکعب در شبانهروز) مشابه بیش از ۲۰ خروجی دیگر(در حوزه شهرستان زاهدان) تماماً وارد کشور پاکستان شده و در نهایت به گودال معروف گودزره در افغانستان زهکش میشود. به گواه کارشناسان برآوردها و تجارب گذشته نشان میدهند که با برنامهریزی درست سالانه بخش زیادی از این آب قابل استحصال و استفاده مطلوب خواهد بود و چه بسا زاهدان را از پروژه های پرهزینه انتقال آب بینیاز کند.
بهجای پروژههای پرخرج و نامطمئن فعلی، دستگاه های مرتبط(آب منطقهای، آبفا، شهرداری، محیط زیست، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و غیره) با مدیریت استانداری و سازمان مدیریت و برنامهریزی برای مهار این روانابها و استفاده مطلوب از پساب اقدام فوری انجام دهند. طبعاً این اقدامات در سه بخش می تواند به انجام برسد؛ بخشی از اقدامات شامل مدیریت آب در بالادست خواهد بود چنانکه سه حوضه آبخیز منتهی به شهر زاهدان به نامهای امامآباد، غریبآباد و منزلآب در سالهای گذشته توسط آبخیزداری مطالعه و پروژههای اجرایی آن احصا شده است.
بخش دوم اقدامات مدیریتی مربوط به سطح شهر شامل مهندسی و مدیریت آبراههها و رودخانهها، ذخیره و استفاده مطلوب و غیره می شود و نهایتا اقدامات مهمی شامل فراهم کردن امکان تصفیه، شیرینسازی، پمپاژ و بازچرخانی آب و غیره بایستی در خروجی حوضه به انجام برسد. در صورت احداث سازه های آبخیزداری امکان استحصال سه تا چهار برابر مصرف آب شرب کلانشهر زاهدان وجود دارد. در منطقه سیستان به دلیل عدم وجود سفره های آب زیرزمینی و میزان تبخیر بالا، بخش قابل توجهی از منابع آبی چاه نیمهها در سال تبخیر میشود و تا کنون هیچ اقدام موثری برای کاهش تبخیر انجام نشده است.
احداث بند کمالخان و رویکردهای هیدروپلیتیکی افغانستان؛ تامین آب سیستان از طریق رودخانه هیرمند را با اما و اگر مواجه کرده است به همین دلیل تامین آب شرب حدود ۳۰ میلیون مترمکعبی سیستان از یک منبع قابل اتکا الزامی است. انتقال آب از دریای عمان به دلیل میزان اندک آب تخصیصی به کل استان، مشکل آب شرب را مرتفع نمیکند. آبخوان تهلاب منبع قابل اتکایی برای تامین آب شرب سیستان است که هم اکنون خط انتقال آن با قُطر لوله ۱۱۰۰ میلیمتر از تهلاب به زاهدان در حال اجراست، این قطر لوله در بالاترین حد امکان انتقال ۴۵ میلیون مترمکعب در سال را دارد که به نظر می رسد ۲۷میلیون مترمکعب تخصیص زاهدان را منتقل خواهد کرد.
با افزایش قُطر لوله به میزان ۱۴۰۰ میلیمتر امکان تامین آب سیستان و زاهدان از این منبع بزرگ وجود دارد و اگر این طرح در بازه زمانی تجمیع آب چاه نیمهها(اواخر سال ۱۴۰۰ و اوایل سال ۱۴۰۱) آغاز میشد دیگر نیازی به اجرای طرحهای اضطراری تامین آب سیستان و زاهدان، نصب بزرگترین آبشیرینکن فراساحلی خاورمیانه و هدررفت ۴ هزار میلیارد تومان از منابع عمومی کشور نبود. اجرای طرحهای آبخیزداری در مناطق مختلف سیستان و بلوچستان، انتصاب مدیران قوی و کاربلد در راس شرکتهای آبی، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست، علاوه بر تامین آب شرب، شرایط توسعه کشاورزی و کاهش میزانگرد و غبار را فراهم میکند.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
نظر کاربران
باهر
مدیریت دانا بلندت می کند بر زمین ات می زند مدیریت نادان بخصوص اگر اژدهای هفت سر فساد باشد
تبلیغات
وب گردی
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما
- حضور خوشبخت در نمایشگاه آگروفود ۱۴۰۳
- سیگما، پلتفرم اختصاصی و آنلاین خرید و فروش محصولات کرمان موتور بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی](https://payamema.ir/pubfiles/2021/08/2-6.jpg)
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید